Δευτέρα 29 Ιουνίου 2020

Ne mutlu kızım diyene! - ὡς εὐδαίμων ἡ λέγουσα «κόρη εἰμί!»



πόσο ευτυχισμένη αυτή που λέει
«κορίτσι είμαι!»

Kızlar Dünyayı Değiştirebilir
αἱ κόραι τὸν κόσμον μεταβαλεῖν δύνανται
Τα κορίτσια τον κόσμο να αλλάξουν μπορούν


https://en.wikipedia.org/wiki/Malala_Yousafzai
https://el.wikipedia.org/wiki/Μαλάλα_Γιουσαφζάι

12 Ιουλίου, ημέρα της Μαλάλας,
όταν στα 16α γενέθλιά της μίλησε στον ΟΗΕ.
Το 2012, 15 ετών σώθηκε από πυροβολισμό ενός ταλιμπάν,
επειδή μιλώντας για τα δικαιώματα της γυναίκας
στη μόρφωση, «παραβίασε» τον δημόσιο χώρο,
που για κείνους ανήκει μόνο 
σε άντρες μουσουλμάνους.
Γεννήθηκε στην παστουνική κοινότητα (15%) του Πακιστάν.
https://en.wikipedia.org/wiki/Pashtunistan

η φράση ne mutlu kızım diyene
είναι διασκευή του ne mutlu Türküm diyene
https://en.wikipedia.org/wiki/How_happy_is_the_one_who_says_I_am_a_Turk
που ειπώθηκε από τον Κεμάλ το 1933,
προστέθηκε στον μαθητικό όρκο το 1972,
https://en.wikipedia.org/wiki/Student_Oath_(Turkey)
ο καθημερινός όρκος καταργήθηκε το 2013
κατά την τρίπλευρη συνεχιζόμενη σύγκρουση
(τουρκο-μουσουλμανική, κοσμικο-θρησκευτική,
κρατικο-φιλελεύθερη) 
αλλα το 2018 με την πίεση των φασιστών συμμάχων
του Ερντογάν αποφασίστηκε να επιστρέψει,
σε ένα συνολικότερο πλάνο συντηρητικοποίησης της παιδείας.


Συγκρίνει η Ελίφ Σαφάκ: υπήρχαν ενδιαφέρουσες διαφορές ανάμεσα στα δύο σχολεία, της Αγκυρας και της Μαδρίτης, αλλά τη μεγαλύτερη εντύπωση μου έκανε η απουσία του «εθνικού όρκου» στο δεύτερο. Στην Άγκυρα κάθε Δευτέρα πρωί συγκεντρωνόμασταν στην αυλή και, στρέφοντας τα κεφάλια προς την προτομή του Ατατούρκ και κρατώντας τα χέρια προσοχή σαν στρατιώτες, τραγουδούσαμε: «Είμαι Τούρκος, είμαι σωστός, είμαι επιμελής…». Και τελειώναμε με την εξής δέσμευση: «Η ύπαρξή μου είναι δώρο προς εσένα».
Η τελευταία αυτή φράση με αναστάτωνε βαθιά. Εγώ ήθελα απλώς να είμαι ο εαυτός μου. Τίποτε λιγότερο, τίποτε περισσότερο. Γιατί η ύπαρξή μου ήταν δώρο προς το τουρκικό κράτος και το τουρκικό έθνος; Δεν μπορούσα να έχω έναν Εαυτό διαφορετικό από τον συλλογικό Εαυτό; Καθώς περνούσαν τα χρόνια, αποκτούσα νέα ερωτήματα. Υπήρχε χώρος για ατομικότητα στην τουρκική κοινωνία; Αν ναι, ποια τα όριά της και γιατί;
«Μας συμπεριφέρονταν σαν μια μάζα πανομοιότυπων όντων»
[...]
Ως γυναίκα συγγραφέας, μου συμπεριφέρονται πρώτα ως γυναίκα και μετά ως συγγραφέα. Για έναν άντρα συγγραφέα ισχύει ακριβώς το αντίθετο. Τον αντιμετωπίζουν ως συγγραφέα πρώτα και μετά ο κόσμος αναφέρεται στο φύλο του, αν αναφερθεί ποτέ.

Γράφει η Λιάνα Μυστακίδου:
Επιστρέφει ο εφιάλτης των μαθητικών χρόνων. Όλοι οι μαθητές  Δημοτικού στην Τουρκία μετά το 1933 έδιναν κάθε πρωί, αντί προσευχής, τον μαθητικό όρκο που έλεγε: «Είμαι τούρκος, είμαι φιλαλήθης, σωστός, εργατικός
Νόμος μου είναι η προστασία των μικρών, ο σεβασμός των μεγάλων, η αγάπη της πατρίδας, του έθνους μου.
Όραμα μου η πρόοδος, η εξέλιξη.
Αφιερώνω την ύπαρξη μου στην Τουρκία».
[...]
Το υπουργείο Παιδείας επέβαλε και στα μειονοτικά σχολεία την εφαρμογή του νόμου. Έτσι , οι Έλληνες μαθητές κατά παράβαση της Συνθήκης της Λωζάνης, αναγκάζονταν να δίνουν τον όρκο αυτόν που κατά διαστήματα τροποποιούνταν  προς το χειρότερο ανάλογα με τις πολιτικές επιδιώξεις της εκάστοτε κυβέρνησης
https://tvxs.gr/news/kosmos/o-erntogan-epanaferei-sta-sxoleia-ton-orko-pistis-stin-toyrkia

Τα μειονοτικά σχολεία στην Τουρκία
σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας της Νουρτζάν Καγιά
https://www.kalavrytanews.com/2013/09/blog-post_19.html#.XvmJoigzbIU

Κυριακή 28 Ιουνίου 2020

Μαντώ και Σερτάμπ για τους σεισμούς το 1999

Τουρκαλινή εξέγερση, χάμω-τζαζ και χάχανα!



Çekilin kardeşim peşimden
Σπάσε καρντάσι μ' από μένα

bana ne hocam müftü sözünden
δεν σκάω, δάσκαλέ μου,
απ' του μουφτή τα λόγια

itaat etmem, boynunu eğmem
υποταγή δεν κάνω,  λαιμό δεν λυγίζω

gelecek benim, özgürüm ben
το μέλλον είναι δικό μου, είμαι ελεύθερη εγώ

isyana katcaz kahkaha
στην εξέγερση θα μπούμε του γέλιου

baloya, gitme Sindirella
στο χορό μην πας Σταχτοπούτα

adım, adım umutla
βήμα, βήμα με ελπίδα

haydi, haydi sekiz Mart'a
έλα, έλα στις οχτώ του Μάρτη

~~~

eteğim fır fır, neşem pır pır
η φούστα μου κυματίζει,
η χαρά μου σπαρταρά

evde balkon yok, bitmiş dırdır
στο σπίτι μπαλκόνι δεν υπάρχει,
τέλος το κουτσομπολιό

saçını kesmiş, Rapunzel asi
τα μαλλιά της έκοψε, η Ραπουνζέλ στασιάζει

deyyus düşmüş ah bu da nesi
ο νταβατζής χαμένος ρωτά τι γίνεται

~~~~

geceyle sokak benim sa nane
τη νύχτα το σοκάκι δικό μου είναι,
τι σε νοιάζει

aman be, herkeş her şeye nane
αμάν βρε, ο καθείς ανακατεύεται

rüzgârlı asi deli divane
αεράτη επαναστάτρια, τρελή αγάπη

e, hadi adımla  özgürlüğe!
άντε, σταδιακά προς τη λευτεριά!

~~~~

συνεργατικό τραγούδι
από την οργάνωση
Nar Kadın Dayanışması
Ρόδι Γυναικεία Αλληλεγγύη

το solidarity, αλλυλεγγύη μεν,
ετυμολογικά όμως, από το λατινικό solidus, σημαίνει ακεραιότητα, σταθερότητα,
στα τουρκικά το μετέφρασαν ως νταγιάντεμα, ανοχή, απαντοχή, στήριξη
dayanışma, απαρέμφατο dayanmak, και από τον αόριστο dayandım
βγαίνει το νταγιαντώ/ νταγιαντίζω

τραγούδι του 2018,
αλλά έχει ρίζα στο 2014,
τότε που είχαν βγει ακτιβιστικές διέσεις, όπως,
#kahkaha (χαχαχα), #direnkahkaha (αντιστάσου, γέλα)
#direnkadin (αντιστάσου γυναίκα).
ενάντια στις δηλώσεις του Μπουλέντ Αρίντς,
αντιπροέδρου της κυβέρνησης,
ότι η γυναίκα πρέπει να διατηρεί την ηθική της ορθότητα
και να μη χαχανίζει δημόσια

Search Results

Web resultβγαίνει το νταγιαντίζω

...susmuyoruz, korkmuyoruz, itaat etmiyoruz...
δεν σωπαίνουμε, δεν φοβόμαστε, υποταγή δεν κάνουμε

το τραγούδι, επίσης, είναι διασκευή
του «O, ye!» μιας επιτυχίας του 1992
που εγκαινίασε στην τουρκική ποπ αγορά
την Σερτάμπ Ερενέρ
με παρόμοιο φεμινιστικό περιεχόμενο,
«μη με ακολουθείς,
ο κόσμος τι λέει δεν με νοιάζει,
ελευθερία στο σπίτι δεν υπάρχει,
κουτσομπολιό παντού,
στηρίζω την ελευθερία,
είμαι κορίτσι της εποχής μου»
στον δίσκο Sakin Ol! Κούλαρε!
https://lyricstranslate.com/en/o-ye-o-yeah.html
https://en.wikipedia.org/wiki/Sertab_Erener#1992–98:_Sakin_Ol!,_Lâ'l_and_Sertab_Gibi

Χτίζουμε δομικές συμμαχίες!

«Στο αταερκιλίκι την πλάτη μας στρέφουμε!»
«Ataerkilliğe Sırtımızı Dönüyoruz!»


ataerkillik,
πατριαρχία
ενώ anaerkillik 
η μητριαρχία

ata - πατέρας, όπως λέμε Ατατούρκ,
ana - μητέρα, όπως λέμε αναντάν(μ), μπαμπαντάν(μ),
anadan, babadan, εκ μητρός και πατρός

erk - επιρροή
erkek - ο άντρας

όπως τα επώνυμα Ερκέκης, Ερκέκογλου

ακόμα και σε μία εξουσιαστική λέξη 
όπως η επιρροή, ο άντρας κρύβεται

(  Masculinities and Place By Andrew Gorman-Murray, Peter Hopkins
Αρσενικότητες και κοινωνικός χώρος

Sırt, η πλάτη, που παρηχεί
με το επίκαιρο Sirte/Sidra,
πόλη Σύρτη και κόλποι εκεί

dönmek, στρέφω,
όπως το ντονέρ κεμπάμπ,
το γνωστό οριζόντιο γυριστό ψητό,
εξού και μεταφράστηκε σε γύρος.


Την Δευτέρα, 1η Ιουνίου 2015 ο Ερντογάν επισκέφθηκε με λεωφορείο την πόλη, στο πλαίσιο της προεκλογικής του εκστρατείας. Όταν το λεωφορείο του Τούρκου προέδρου πέρασε έξω από το εκλογικό κέντρο του HDP, οι γυναίκες ψηφοφόροι, που εκείνη την στιγμή βρισκόντουσαν έξω από το κέντρο, έκαναν το σήμα της νίκης και γύρισαν την πλάτη στο λεωφορείο του Ερντογάν.

Ο Τούρκος πρόεδρος δήλωσε για το περιστατικό: «Μου γυρίσατε την πλάτη...οι καλοί μου τρόποι δεν επιτρέπουν να πω αυτό τι σημαίνει». «Αν διαθέτετε την ελάχιστη τιμή, ευγένεια και ικανότητα (εσείς οι γυναίκες), τότε το μέρος για την πολιτική είναι η βουλή», ενώ συμπλήρωσε, ότι για να έχουν το δικαίωμα να διαμαρτυρηθούν οι γυναίκες θα πρέπει να είναι βουλευτές.

Σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τις προσβλητικές για τις γυναίκες δηλώσεις του Ερντογάν, οι γυναίκες του φιλοκουρδικού κόμματος HDP ξεκίνησαν μια εκστρατεία στο Twitter με το hashtag #SırtımızıDönüyoruz (γυρίζουμε την πλάτη μας), το οποίο από την Τρίτη έχει γίνει viral με 122.138 tweets, που συνοδεύονται με επικριτικά σχόλια για τον Ερντογάν.
...δικαστήριο της Αγκυρας καταδίκασε μια κακοποιημένη γυναίκα
 να αποζημιώσει τον σύζυγό της γιατί, από το πολύ ξύλο που της έδωσε,
το χέρι του πρήστηκε και γέμισε μελανιές!

στο τραπέζι του λόγου όλα τα ζητήματα!

Σάββατο 27 Ιουνίου 2020

Μέσω ΔΟΜ επιλογή παλιννόστησης


Ο Δανιήλ Εσδράς είναι ο άνθρωπος που διαχειρίζεται το πρόγραμμα εθελοντικού επαναπατρισμού του https://greece.iom.int/ Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης (ΔΟΜ). http://asylo.gov.gr/?page_id=392 Ένα πρόγραμμα που αφορά μόνο τους μετανάστες χωρίς χαρτιά. Από αυτόν άκουσα για πρώτη φορά ότι οι Γεωργιανές φεύγουν. Τα τελευταία δυο χρόνια, την πόρτα του ΔΟΜ χτύπησαν περισσότερες από 1000 Γεωργιανές που ζήτησαν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους. Όπως και έγινε. Ο κύριος Εσδράς με ενημερώνει πως η Γεωργία είναι η τέταρτη χώρα που «εγκαταλείπει» την Ελλάδα με το πρόγραμμα εθελοντικού επαναπατρισμού. Πακιστάν, Μπαγκλαντές, Αφγανιστάν, Γεωργία, Ιράκ, Μαρόκο... Σύνολο 22759 άτομα σε λιγότερο από 4 χρόνια.

(2014) «Γιατί Φεύγουν οι Γεωργιανές από την Ελλάδα;»

Στη Γερμανία το 2015 περίπου 200.000 άτομα έπρεπε να εγκαταλείψουν τη χώρα. Ωστόσο, οι δαπάνες των απελάσεων είναι εξαιρετικά υψηλές. Ως εκ τούτου, η Γερμανία σε επίπεδο ομοσπονδίας, κρατιδίων αλλά και δήμων επιχειρεί να δώσει ώθηση στη διαδικασία της εθελοντικής επιστροφής προσφύγων. Ένα συναφές πρόγραμμα (το REAG/GARP) προσφέρει σήμερα ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης (IOM), επιχορηγώντας την αγορά αεροπορικών ή άλλων εισιτηρίων και προσφέροντας στους επαναπατριζόμενους μία χρηματική βοήθεια επανεκκίνησης στις χώρες τους.

Μεταξύ Ιανουαρίου και Σεπτεμβρίου αξιοποίησαν το συγκεκριμένο πρόγραμμα περίπου 22.400 μετανάστες Σύμφωνα με στοιχεία των γερμανικών κρατιδίων, το ποσοστό αυτών που επαναπατρίζονται εθελοντικά είναι τετραπλάσιο του ποσοστού όσων απελαύνονται.

«Πολλοί μετανάστες επαναπατρίζονται εθελοντικά»
https://www.dw.com/el/πολλοί-πρόσφυγες-επαναπατρίζονται-εθελοντικά/a-18808079

Από το 2016, συνολικά 18.151 άτομα που είχαν καταφθάσει στην Ελλάδα επέλεξαν να επιστρέψουν στις πατρίδες τους στο πλαίσιο του εν λόγω εθελοντικού προγράμματος -που χρηματοδοτεί η ΕΕ, υπό την αιγίδα του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης (ΔΟΜ)
https://www.cnn.gr/news/ellada/story/210948/2-000-eyro-se-kathe-metanasti-apo-ta-ellinika-nisia-poy-thelei-na-epanapatristei

Η παραδοσιακή ιδέα για την µετανάστευση είναι ότι οι µετανάστες αφήνουν την
πατρίδα τους και πηγαίνουν να εγκατασταθούν σε µια άλλη πιο αναπτυγµένη χώρα για µια καλύτερη ζωή. Όµως, στην πράξη, πολλοί µετανάστες πηγαίνουν στο εξωτερικό για µερικά χρόνια για να κερδίσουν ένα κάποιο χρηµατικό ποσό, το οποίο σκοπεύουν να επενδύσουν στις χώρες καταγωγής τους. Έτσι, για πολλούς υπηκόους τρίτων χωρών η µετανάστευση θεωρείται µια προσωρινή και βραχυπρόθεσµη επιλογή.

Πέμπτη 25 Ιουνίου 2020

Μέσω Αιγαίου στην Ολλανδία Σύριος ανάπηρος




Ο Κουσάι πάσχει  από ατελή οστεογένεση (osteogenesis imperfecta, brittle bone disease, οστεοψαθύρωση)  τύπου ΙΙΙ https://en.wikipedia.org/wiki/Osteogenesis_imperfecta#Subtypes, που συμβαίνει μία φορά στις εξήντα χιλιάδες γεννήσεις. Καθηλωμένος από παιδί στη Δαμασκό σε αναπηρικό αμαξίδιο,  ξεπέρασε το 2016 πολλαπλά οστεοπορωτικά κατάγματα σε χέρια και πόδια, τα οποία έπαθε από τον συνωστισμό μέσα στη βάρκα, που είχε 45 επιβάτες, και κατά την αποβίβασή του.
Παρά τα όσα πέρασε, είχε εκπληκτικά καλή διάθεση, και ήταν πολύ ευχαριστημένος από τη φροντίδα στις ιατρικές δομές του Ελαιώνα, ακολουθώντας το πρόγραμμα αναπνευστικής φυσικοθεραπείας. Ζει πλέον δίπλα σε συγγενείς του στην Ολλανδία.

«Τι είδαν οι φυσικοθεραπευτές στον Ελαιώνα»


Ανάμεσα στις διακοπές ρεύματος λόγω πολέμου, ο Κουσάι έγραφε στο ίντερνετ ταυτόχρονα κατά του καθεστώτος και της αντιπολίτευσης. Αποτέλεσμα ήταν να δεχτεί απειλές και μίσος, από ανθρώπους που τον αναγνώρισαν,
και έτσι διέγραψε την ιντερνετική του παρουσία.
Όταν ζήτησε διαβατήριο για να φύγει,
το κράτος στην αρχή του είπε ότι έπρεπε
να εκπληρώσει τη στρατιωτική του θητεία.
Αφού πέρασε καιρός με τη γραφειοκρατία,
κατάφερε να βγάλει διαβατήριο,
και από τον Λίβανο βρέθηκε στην Τουρκία.
Εκεί δεν μπόρεσε να βρει τρόπο φύγει νόμιμα,
και αποφάσισε να πληρώσει 2.000 δολάρια
για μεταφορά στην Ελλάδα.
Όμως δεν του επέτρεψε ο διακινητής
να πάρει μαζί του το αμαξίδιο,
γιατί έπιανε χώρο, και έπρεπε
να πληρώσει άλλα τόσα, που δεν είχε.
Μετά τη αποβίβαση δυο φίλοι τον μετέφεραν
σε πλαστική καρέκλα, και μια Ελένη
βρέθηκε να τους δώσει 100 ευρώ
για το ταξίδι τους στην Αθήνα.
Ακόμα κρατά επικοινωνία μαζί της.

«Η τελευταία μου ευκαιρία»

Qusai al Rifai : μάθημα ζωής από “έναν… άλλον άνθρωπο” - Μαίρη Καλογρίδη

εργάζεται πλέον στην Ουτρέχτη
ως μεταφραστής και ακτιβιστής

Παλίμμνηστο Μαθητικό Φιλότιμο


Το ευχαριστώ,
 γιατί δεν έμαθα κι εγώ,
Ιούνη μήνα στο σχολειό,
να το ξομολογούμαι;;
και από τη Μόρια η Αρζού
(Ποθούλα του μεταφραστού),
έπρεπε να μιλήσει
και να με αντιλυπήσει.

Τετάρτη 24 Ιουνίου 2020

Ερωτική παλιμπληξία Σαπφούς και Ανακρέοντος



Θερμόψυχρο πλήγμα απ' το Γλυκόπικρο Φίδι

ΑΝΑΚΡΕΩΝ:

Μεγάλῳ δηὖτέ μ᾽ Ἔρως ἔκοψεν ὥστε χαλκεὺς
πελέκει, χειμερίῃ δ᾽ ἔλουσεν ἐν χαράδρῃ

Πάλι με τσάκισε 
 ο Έρωτας σαν να 'τανε χαλκιάς
με το καυτό πελέκι του, 
και μέσα σε ένα χείμαρρο
χειμωνικό με έλουσε.

(πέλεκυς χαλκέως χειμέριος)

ΣΑΠΦΩ:


Ἔρος δηὖτέ μ᾽ ὀ λυσιμέλης δόνει,
γλυκύπικρον ἀμάχανον ὄρπετον.

Πάλι δονεί και λύνει το κορμί,,
ο παραλύτης των μελών μου Έρωτας,
γλυκόπικρο φίδι, ακαταμάχητο.

(αττικιστί, 
Ἔρως λυσιμελής, ἀμήχανον ἑρπετόν δονεῖ με)

παράλληλο κείμενο
«Πάλι με πάλλει ο χορευτής θεός»
https://ergotelemata.blogspot.com/2020/06/Improv-Theme-Elisabeth-Shue-1987.html

img
https://www.britishmuseum.org/collection/object/P_Bb-15-883
https://beverlyhillsantiques.com/Home/Detail/72728?category=Bronzes&page=1

Τρίτη 23 Ιουνίου 2020

Σωτήριο θέμα (SOS) για εξετάσεις σε Σχολή Αυτοσχεδιασμού


Πάλι με πάλλει ο χορευτής θεός,
φορτώνει την καρδιά παλμούς,
 δονεί, χορεύει το κορμί ο Έρωτας,
νιώθει την έκσταση ο νους
θυμούμενος πώς ένιωθαν
πεφιλημένα χείλη!

Το εύτακτο δωμάτιο
τρέπω σε χοροστάσιο,
 αυτενεργώ τη θεϊκή 
 του τερψίχορου Διόνυσου
τέχνη που ξέρει
γοργά πως κουδούνι
το ταίρι θα φέρει!

Αδερφές Ελληνίδες στην Άνοιξη της Πράγας



Μάρθα και Τένα (από το Παρθένα) Ελευθεριάδου,
γεννημένες στο Μπούλκες της Γιουγκοσλαβίας το 1946
και 1948, έχασαν νωρίς τους γονείς τους, και μεγάλωσαν
σε ελληνικό ορφανοτροφείο στην Τσεχοσλοβακία.
Αφού τελείωσαν τη ματούρα (το λύκειο, όπως λέγεται
στην Ανατολική Ευρώπη) ξεκίνησαν το τραγούδι
το 1965 με το συγκρότημα Vulkan,
με αγγλικά, τσέχικα, ελληνικά,
π.χ. εδώ το 1973 τραγουδάνε στα τσέχικα το Ντιρλαντά
κάπου μέσα σε χαράδρα βοημικού δρυμού.


φωτοβιογραφικό χρονολόγιο
με την πρώτη εικόνα με τους γονείς τους το 1950
http://www.martha-tena.net/zivotopis/
https://en.wikipedia.org/wiki/Martha_a_Tena


Το πρώτο βίντεο, τώρα, με το αμερικάνικο τραγούδι
''Then he kissed me'' είναι παρμένο από
συναυλία στην Πράγα, τέλη του 1967


ένα αρχαιολογικό πετράδι
της τσεχοσλοβάκικης μουσικής του '60,
20-23 Δεκεμβρίου 1967, 1ο Μπητ Φέστιβαλ
στο Palác Lucerna (Παλάκ Λουτσέρνα) της Πράγας


«Όταν έφτασα στην Τσεχοσλοβακία το καλοκαίρι του 1967, να διδάξω αγγλικά και να δω από κοντά πως είναι ο σοσιαλισμός, η χώρα βρισκόταν σε αναβρασμό. Ένα από τα σημάδια αλλαγής ήταν το Rock 'n' Roll, ή Big Beat, όπως οι Τσέχοι το έλεγαν τότε. Το 1967 και 1968 η χώρα ήταν γεμάτη με beat groups, beat clubs, beat festivals. Τα συγκροτήματα είχαν ονόματα, όπως, Matadors, Rebels, Juventus, Olympik, Flamengo, Vulkan, Stop the Gods, Soulmen, Primitives, Synkopy 61».  https://tinyurl.com/ychqvdm7 (Views from the Inside: Czech Underground Literature and Culture, 1948–1989)

Δίχως τις δυτικές επί σκηνής ακρότητες, αλλά με ενθουσιασμό και ζεστασιά στην ατμόσφαιρα, φανέρωναν το ανθρώπινο μέτρο της νέας σοσιαλιστικής πρότασης από την Τσεχοσλοβακία. Αυτά μέχρι την 21η Αυγούστου 1968, (λόγω της προτέρας εκλογής μεταρρυθμιστή γενικού γραμματέα την 5η του Γενάρη), και την επέμβαση των φρονιμοτέρων συντρόφων που προσπάθησαν να ομαλοποιήσουν τα μεταρρυθμιστικά νιάτα στην περίοδο της κανονικότητας μέχρι το 1987, όταν επισκέφτηκε τη χώρα ο Περεστρόικος, και ξανάρχισαν τα κουλτουριάρικα νεολαιΐστικα συνάγματα σε στάδια και δρόμους.

Όχι, ότι δεν παιζόταν τέτοια μουσική και αργότερα, αλλά κινήθηκε πλέον με τη σκιά του καλουπώματος και λογοκρισίας των ντόπιων γραφειοκρατών. Π.χ. το διασημότερο τσέχικο συγκρότημα Plastic People of the Universe https://en.wikipedia.org/wiki/The_Plastic_People_of_the_Universe στερήθηκε την άδεια να παίζει μουσική το 1970, ενώ οι μαλλιάδες, κατά καιρούς, υποχρεώνονταν να κόβουν τις περίσσιες τρίχες στο αστυνομικό τμήμα  - https://en.wikipedia.org/wiki/Mánička - μαζί με άλλες δυτικές παρακμιακές συνήθειες.

Τέλος, να κλείσουμε με τη Μάρθα και την Τένα (που έχει και ένα γιο ράπερ, Marko Elefteriadis, καλλιτεχνικώ ονόματι Ektor https://youtu.be/2XxJdxBic6k) γράφουν βιβλία, π.χ. Řecká kuchyně Marthy, Η Ελληνική κουζίνα της Μάρθας, κάνουν εκπομπές π.χ. Řecko očima Marthy Elefteriadu, Η Ελλάδα με τα μάτια της Μάρθας, εδώ για το ελληνικό ελαιόλαδο https://youtu.be/59gVjT3iEaE, παρ' όλ' αυτά, μετρημένες είναι οι αναφορές τους από τη μαμά-πατρίδα, δυόμιση στο σύνολο βρίσκω.


η ελλαδική κανονικότητα
του δημοσιογραφικών κοινών,
όπως φαίνεται,
ξεχειλίζει από περιέργεια
και εξωστρέφεια


Ελληνικό φεστιβάλ στην Τσεχία (2000)
https://www.rizospastis.gr/story.do?id=402776

«Σε πρώτο πλάνο η Ελλάδα στην κρατική τηλεόραση της Τσεχίας» το 2012 από τη Λιάνα Μπουκουβάλα

«...διαψεύστηκα... Όλοι μας μείναμε έκπληκτοι όταν είδαμε πως εσείς... δεν το βάζετε κάτω! Κοίτα γύρω σου... οι καφετέριες είναι γεμάτες! Τα παιδιά συνεχίζουν να παίζουν στις πλατείες και γριούλες δεν χάνουν στιγμή το χαμόγελο από τα χείλη τους. Εσείς οι δημοσιογράφοι τελικά είστε λιγάκι υπερβολικοί..

...στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Ακρόπολης, οι δυσκολίες, όμως, δεν άργησαν να φανούν, αφού όσο και αν προσπάθησαν δεν κατάφεραν να μαγνητοσκοπήσουν έστω και λίγο το Μουσείο. "Είχαμε μαζί μας όλα τα απαραίτητα έγγραφα, έτσι ώστε να μας επιτραπεί η είσοδος. Παρ' όλα αυτά δεν μας άφησαν να μπούμε στο χώρο του Μουσείο με κάμερα. Κάποια χαρτιά έλειπαν... Κάποια άλλα δεν ήταν σωστά συμπληρωμένα...
http://avecnews.gr/index.php?option=com_multicategories&view=article&id=7526:2012-03-29-08-01-martha-eleutheriadou&catid=9:2011-06-02-22-34-11&Itemid=45

Τα περισσότερα, και σε μουσικολογικό βάθος, έχουν γραφτεί από τον Φώντα Τρούσα.

«Δεν μπορώ να θυμηθώ πότε άκουσα για πρώτη φορά τα ονόματα της Martha και της Tena Elefteriadu. Πιθανώς να πρωτοδιάβασα γι’ αυτά σ’ ένα παλαιό γερμανικό mail-order με δίσκους από την Ανατολική Ευρώπη. Ίσως να μου τα ανέφερε κάποτε ένας φανατικός «χατζιδακικός» συλλέκτης...
https://diskoryxeion.blogspot.com/2010/05/martha-tena-elefteriadu.html

«Για τις Martha & Tena Elefteriadu έγραψα για πρώτη φορά στο Jazz & Τζαζ πριν από αρκετά χρόνια – ήταν στο τεύχος 125/126, που είχε κυκλοφορήσει τον Αύγουστο του 2003. Λίγο αργότερα, στο τεύχος 139 (Οκτώβριος 2004), επανήλθα λέγοντας λίγα λόγια για ένα από τα καλύτερα προσωπικά άλμπουμ της Martha Elefteriadu το “Kresby Tuší” https://youtu.be/AjtcBA8RPcg [Panton, 1980], ενώ ακόμη περισσότερα έγραψα στο δισκορυχείον την 23/5/2010 σε μιαν ανάρτηση απ’ αυτές που θα τις χαρακτήριζα πλέον «ξεχασμένες»

[...]

«Παρότι η Μάρθα με την Τένα (ή Τίνα) έχουν επισκεφθεί την Ελλάδα ήδη από τα seventies (μαρτυρά γι’ αυτό το LP τους «Διακοπές στην Ελλάδα» (Řecké prázdniny https://youtu.be/HdueUfaQ7y0) από το 1977, όταν φωτογραφήθηκαν στην Ακρόπολη) εντούτοις έχω την εντύπωση πως στη χώρα μας παρέμειναν εντελώς άγνωστες.
[...]
Με αφορμή τη δημοσιοποίηση ενός σπουδαίου σόουλ απ' την παλιά Τσεχοσλοβακία από δύο ελληνίδες τραγουδίστριες με ιστορία…
It's Always Ever The Same https://youtu.be/2GSxtzLcMIE

https://diskoryxeion.blogspot.com/2016/04/martha-tena-elefteriadu-vulkan.html

Δευτέρα 22 Ιουνίου 2020

Ελληνοπολωνικό του Οδυσσέα όνειρο

για να αντέχει τη μοναξιά
της θάλασσας
πάνω στη σχεδία του
ονειρεύεται πως ακούει
μουσική της πατρίδας του
και προεικάζει την πράσινη Ιθάκη του



Między słowem i milczeniem
Μεταξύ λόγου και σιωπής
Między prawda a złudzeniem
Μεταξύ αλήθειας και αυταπάτης
Między wiosna i jesienią
Μεταξύ άνοιξης και φθινοπώρου
Wyspy marzeń się zielenią
Τα νησιά των ονείρων γίνονται πράσινα

Żeglujemy jak na tratwie
 Πλέουμε σαν να 'μαστε πάνω σε σχεδία
Fale są nie zawsze gładkie
Τα κύματα δεν είναι πάντα ομαλά
Szybujemy jak balonem
Ανυψωνόμαστε σαν 'μαστε με αερόστατο
Po nadziei nieboskłonie
Με την ελπίδα στον ορίζοντα

Każdy coś z Odysa ma
Καθένας κάτι από τον Οδυσσέα έχει
Każdy wierzy tak jak ja
Καθένας πιστεύει όπως εγώ
Że na jawie i we śnie nie zgubimy się we mgle
ότι στη ζωή και στο όνειρο δεν χανόμαστε στην ομίχλη
Każdy coś z Odysa ma
Καθένας κάτι από τον Οδυσσέα έχει
Każdy wierzy tak jak ja
Καθένας πιστεύει όπως εγώ
Że po prostu warto żyć
ότι απλώς αξίζει να ζεις
Póki mamy o czym śnić
όσο έχουμε κάτι για όνειρο

Między prawdą i wierszami
Μεταξύ αλήθειας και ποίησης
wciąż jesteśmy tacy sami
Εξακολουθούμε να είμαστε ίδιοι
Od tygodni, od stuleci
για εβδομάδες, για αιώνες
Póki zegar słońca świeci
όσο το ρολόι του ήλιου λάμπει
Romantyczni w gruncie rzeczy
Ρομαντικοί κατα βάθος
Niepoprawne duże dzieci
Αδιόρθωτα μεγάλα παιδιά
Wciąż tęsknimy za miłością
Ακόμα διψάμε για αγάπη
Tak na przekór chwiejnym mostom
Παρά τις αβέβαιες γέφυρες

Każdy coś z Odysa ma
Καθένας κάτι από τον Οδυσσέα έχει

[...]
Póki mamy o czym śnić
όσο έχουμε κάτι για όνειρο


στιχουργός
https://pl.wikipedia.org/wiki/Jacek_Bukowski
συνθέτης
https://pl.wikipedia.org/wiki/Aleksander Białous
μπουζούκι παίζει ο Γιάννης Σινάνης,
τραγούδι η Ελένη Τζόκα,
https://el.wikipedia.org/wiki/Ελένη_Τζόκα
παιδί πολιτικών προσφύγων,
γεννημένη στη Πολωνία το 1956,
ως Ελένη Μυλοπούλου,
παντρεύτηκε τον Φώτη Τζόκα,
αδερφό του μουσικού Κώστα Τζόκα.
Το 1978 ξεκίνησαν μαζί με Πολωνούς
το συγκρότημα Prometheus.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Prometheus_(zespół_muzyczny)
Μετά το 1980 η Ελένη συνεχίζει με σόλο καριέρα
κυρίως με τουριστικό, φολκόρ ήχο της εποχής,
μείγμα Θεοδωράκη, Μαρκόπουλου, Ντέμη Ρούσου,
στα πολωνικά και στα ελληνικά.
Ενδεικτικά το τραγούδι που την καθιέρωσε
«Po słonecznej stronie życia» (1978)
Στην ηλιόλουστη πλευρά της ζωής


τραγουδιέται και στα ελληνικά
με τον τίτλο «Κάποτε στην Οικουμένη»



Στην Πολωνία γνωστή,
στην Ελλάδα άγνωστη.

Κυριακή 21 Ιουνίου 2020

Βιετναμέζοι, οι πρώτοι ξένοι πρόσφυγες στην Ελλάδα;;


τρέιλερ από ντοκυμαντέρ Βιετναμέζας,
γεννημένης στο Ισραήλ το 1982,
(...«με θυμάσαι που με ξάμωνες
με το όπλο σου στο κεφάλι μου;;»
σε θυμάμαι, λέει, γελώντας
ο πατριώτης που παρέμεινε στον τόπο του...)

την ίδια περίοδο είχαμε δεχτεί
και εμείς ανθρώπους από το Βιετνάμ,
αλλά δεν ανιχνεύεται κάποια 
ελληνική δημοσιογραφική έρευνα,
δύσκολα θα βρει κανείς 
μνεία τους σε κάποιο 
ελληνικό μέσο επικοινωνίας


...από σπόντα σε έρευνα για μετανάστες και οικονομία

 «οι Βιετναμέζοι της Ρόδου αδυνατούν να επικοινωνήσουν στα ελληνικά, ακόμα και με τα παιδιά τους που μιλούν μόνο ελληνικά. Τα παιδιά τους που θα γεννηθούν στην Ελλάδα δεν έχουν καμία υπηκοότητα. Το κυριότερο πρόβλημά τους; Κοινό με αυτό των μεταναστών σε όποιο μέρος της Ελλάδας κι αν βρίσκονται: η έκδοση άδειας παραμονής και το κόστος της ανανέωσης, κυρίως όταν δηλώνονται λιγότερες ώρες εργασίας από την πραγματική τους απασχόληση και συνεπώς αναγκάζονται να αγοράζουν οι ίδιοι τα ένσημά τους για να εξασφαλίζουν την άδειά τους» (Ελευθεροτυπία 2009)
http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=38953

από φόρουμ

«Το 1977 η κυβέρνηση Καραμανλή στα πλαίσια της αποδοχής από όλο τον δυτικό κόσμο των boat people αποφάσισε να δεχθεί Βιετναμέζους πρόσφυγες. Ξέσπασε σφοδρή αντιδραση από όλη τη "προοδευτική παράταξη" - ΠΑΣΟΚ, ΚΚΕ, ΚΚΕεσ, ΕΔΑ κλπ που αποκαλούσαν τους πρόσφυγες "ακροδεξιούς''. Ακτιβιστές που φάνηκαν αργότερα ως αντιρατσιστές και φιλομετανάστες, τότε ως φοιτητές πιθανόν να ορύονταν κατά των Βιετναμέζων.
Χρησιμοποιήθηκε από την κυβέρνηση το επιχείρημα της ανεργίας. Όταν αποφασίστηκε ότι θα εγκατασταθούν στην τότε αναπτυσσόμενη τουριστικά Ρόδο, όπου υπήρχε έλλειψη εργατικών χεριών βγήκαν θεωρίες ότι εκεί θα διευκόλυναν ενδεχόμενη απόβαση των Τούρκων. Δημοσιεύθηκαν μάλιστα και χάρτες ...αποβάσεων. :lol:
Λες και ο άλλος δεν είχε άλλη δουλειά να έλθει από το Βιετνάμ από το να εμπλακεί στα ελληνοτουρκικά.
Αλλοι έγραφαν ότι θα χρησιμοποιηθούν για αντικομμουνιστικό παρακράτος.Τελικά στη Ρόδο έμειναν και κανείς δεν ξανάκουσε για αυτούς». https://www.phorum.com.gr/viewtopic.php?f=29&t=22619&start=90#p1346153

Αμερικανική έκθεση για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Ελλάδα αναφέρει 400 Βιετναμέζους που εγκαταστάθηκαν μόνιμα το 1979.
https://tinyurl.com/ycxpao9g

Οι πρώτοι ξένοι πρόσφυγες εδώ, λοιπόν, φαίνεται να θεωρήθηκαν ταξικοί εχθροί που θα αμαύρωναν την ένδοξη νίκη των Βιετκόνγκ κατά των Αμερικάνων. Ούτε καν ο όρος boat people, ως π.χ. βαρκοπρόσφυγες, δεν έχει μεταφραστεί. https://en.wikipedia.org/wiki/Vietnamese_boat_people
Εντάσσονται στην προσφυγική κρίση της Ινδοκίνας (1975-1995), οπότε με την πτώση της Σαϊγκόν, δίπλα στο Βιετνάμ εγκαθιδρύονται κομμουνιστικά καθεστώτα και στο Λάος, και στην Καμπότζη. Συνολικά, πάνω από τρία εκατομμύρια έγιναν πρόσφυγες, 700.000 Βιετναμέζοι δοκίμασαν να φύγουν με βάρκα, το λιγότερο 200.000, υπολογίζεται ότι πνίγηκαν στη θάλασσα, ή έπεσαν θύματα πειρατών. Το ποσό των 3.000 δολαρίων ζητούσαν οι βιετναμέζικες αρχές για κάθε ενήλικο, και 1.500 για ανήλικο, ώστε να εκδοθεί άδεια εξόδου από τη χώρα. Η κρίση κορυφώθηκε το 1978, όταν το Βιετνάμ εισέβαλε και ανέτρεψε το φιλοκινεζικό καθεστώς των Ερυθρών Χμέρ στην Καμπότζη, και κατόπιν, το 1979, όταν η Κίνα ανεπιτυχώς προσπάθησε να εισβάλει στο Βιετνάμ. Ακολούθησαν διώξεις της κινέζικης μειονότητας.
https://en.wikipedia.org/wiki/Indochina_refugee_crisis
Διανοούμενοι, όπως ο Σαρτρ κα ο Φουκώ, ζήτησαν να δεχτεί η Γαλλία ό,τι της αναλογεί. https://www.opendemocracy.net/en/can-europe-make-it/drowned-and-saved-foucaults-texts-on-migration-and-solidarity/ (περίπου 19.000 δέχτηκε)

Γύρω στους 900.000 ανακοίνωσε ο ΟΗΕ ότι βρήκαν πατρίδα με ασφάλεια σε άλλο τόπο, περίπου 500.000 στις ΗΠΑ. https://en.wikipedia.org/wiki/Orderly_Departure_Program (Ο Τραμπ προσπάθησε να αποκτήσει δικαίωμα να επαναπατρίζει όσους Βιετναμέζους υπέπεσαν αναδρομικά δεκαετίες πριν σε αδίκημα. Το Βιετνάμ, αντίστοιχα, δέχεται μόνο όσους έφυγαν μετά το 1995, όταν αποκαταστάθηκαν οι αμερικανοβιετναμέζικες σχέσεις
https://www.npr.org/2019/03/04/699177071/40-years-after-the-vietnam-war-some-refugees-face-deportation-under-trump

Γύρω στους 360 πήγαν στο Ισραήλ, έγιναν Ισραηλινοί,
https://en.wikipedia.org/wiki/Vietnamese_refugees_in_Israel
35 years on, where are Israel's Vietnamese refugees?
https://www.timesofisrael.com/35-years-on-where-are-israels-vietnamese-refugees/
και μία από αυτούς, η Βαν Νγκουέν, 
https://en.wikipedia.org/wiki/Vaan_Nguyen
ηθοποιός, ακτιβίστρια και ποιήτρια στα εβραϊκά
έφτιαξε το ντοκυμαντέρ για τους Ισραηλοβιετναμέζους

εδώ διαβάζει ένα εβραϊκό ποίημα της με μεγάφωνο διαδήλωσης
σε εργοστάσιο https://youtu.be/LvK5PJl4Orw

To 2015, έγραψε άρθρο κατά του Νετανιάχου
που αρνείται να δεχτεί Σύριους πρόσφυγες στο Ισραήλ
https://www.ynet.co.il/articles/0,7340,L-4698968,00.html


Αντίστοιχα, οι άγνωστοι ελληνοβιετναμέζοι της Ρόδου είναι καλοί και φιλήσυχοι, δηλώνουν οι τοπικές αρχές, και πρότειναν οι μεγάλοι το 2011 να γίνει ροδίτικος σύλλογος ελληνοβιετναμέζικης φιλίας, καθώς και να αδελφοποιηθεί η Ρόδος με το τουριστικό βιετναμέζικο νησί Που Κουόκ https://www.rodiaki.gr/article/121940/adelfopoihsh-ths-rodoy

...λόγω της καλοφαγάδικης κουλτούρας μας βρέθηκε οικογένεια που μετανάστευσε από Ρόδο σε Ρέθυμνο και άνοιξε οικογενειακό εστιατόριο https://rethemnos.gr/kim-long-i-oikogeneiaki-epicheirisi-poy-symplironei-18-chronia-sto-rethymno/


Ο μόνος που σώζει πλαγίως την κατάσταση είναι o επίσης άγνωστος Κύπριος μετανάστης στην Αυστραλία, Φίλιπ Πιπερίδης, 
http://artimagesgallery.com.au/works/original_artwork/search&artwork_artist=%22Phillip%20Piperides%22 που παρέδωσε το γλυπτό σύμπλεγμα της Βιετναμέζας μάνας και παιδιού στην πόλη του Μπρίσμπεϊν https://brismania.com/day-101-tragedy-and-triumph/



Καλό μάθημα και αυτό,
ένας πρόσφυγας μπορεί να είναι 
και ταξικός εχθρός,
αν προσπαθεί να διαφύγει
από «σοσιαλιστικό» κράτος

Και πού είναι η δημοσιογραφική έρευνα
για το τι απέγιναν οι καλοί
και σύμμαχοι στο επαναστατικό προτσές πρόσφυγες,
τα ελληνοπαλαιστινιάκια,
και τα ελληνοκουρδάκια, 
που γεννήθηκαν στην Ελλάδα 
από τη δεκαετία του '80 και μετά;;
Κατά πόσο έχουν ενσωματωθεί,
και κατά πόσο ξένα νιώθουν;;

Σάββατο 20 Ιουνίου 2020

Δυσανεξίθρησκο ισπανικό καταδυσόδιο άσμα (1492 μ.Χ.)

που ακουγόταν στους δρόμους της Ισπανίας
μετά το διάταγμα της Αλάμπρας, 31 του Μάρτη,
και έδινε τετράμηνη διορία στους Εβραίους
να εγκαταλείψουν την Ισπανία
(καταδυσόδιο, το αντίθετο από το κατευόδιο,
κατά + ευ + οδός)
Το τραγούδι, τώρα, το λένε και οι Εβραίοι,
και κατά την κοινωνιολογία είναι δείγμα 
επανοικειοποίησης (reappropriation),
όπου μια μειονότητα επανακτά
κάνοντας οικεία τη μειωτική 
και τραυματική ιστορία της.

(πού είναι τα παραθαλάσσια αγάλματα;;)


Ea, Judíos, a enfardelar;
que mandan los Reyes,
que paséis la mar!


Άντε, Εβραίοι, ετοιμάστε τις βαλίτσες/τους φάρδους/τους σάκους,
γιατί οι βασιλείς προστάζουν να διαβείτε τη θάλασσα.

[...]

Άντε, Εβραίοι, φορτώστε ντουγρού,
διατάζει το στέμμα, να πάτε αλλού.

Η Ρεκονκίστα απ' τους Ισπανούς
χώρο δεν δίνει για μη χριστιανούς.

Ξένοι, αλλόθρησκοι, κράτος βογγά,
να γίνετε πρόσφυγες σ' άλλη γωνιά.

Ε, χαχαμίκο, αν θελείς εδώ
να μείνεις, βαφτίσου και συ χριστιανό.

Αιρετικοί, άπιστοι και λοιποί,
θα εξεταστείτε, κανείς μην κρυφτεί.

Πάρτε τους σπίτια σας, Οθωμανοί,
βρήκαμε εμείς τη Χρυσή Νέα Γη.

(12 Οκτωβρίου ο Κολόμβος 
ανακάλυψε τις Μπαχάμες)

(χαχαμίκος, ισπανόφωνος Εβραίος,
και χαρακτήρας στον Καραγκιόζη,
ο ραβίνος στα λαντίνο λέγεται χαχάμης,
χακίμ, σοφός/δίκαιος)
https://en.wiktionary.org/wiki/hakim#Ladino
https://en.wikipedia.org/wiki/Hakham

και η απάντηση της Ιστορίας

Intolerantes, a enfardelar;
que mandan las Leyes,
dejar de odiar.

Δυσανεξίμικτοι* βαλιτσωθείτε,
νόμοι ορίζουν
να ξεμισωθείτε!

*Δυσανεξίμικτοι, δυσανεκτικοί με τις ανάμικτες κοινωνίες

απόσπασμα από την ισπανική τηλεοπτική σειρά
Ισαβέλα
https://en.wikipedia.org/wiki/Isabel_(TV_series)
όπου δείχνει την έξοδο των Ιουδαίων


το διάταγμα της Αλάμπρας
ακυρώθηκε επίσημα το 1968,
ένα αιώνα μετά που οι Εβραίοι
μπόρεσαν να ασκούν δημόσια
τη θρησκεία τους στην Ισπανία,
(το 1869 το νέο σύνταγμα έδωσε
για πρώτη φορά θρησκευτικές ελευθερίες,
το 1834 είχε λήξει η Ιερά Εξέταση)

https://en.wikipedia.org/wiki/Alhambra_Decree
https://www.maxmag.gr/afieromata/to-diatagma-tis-alampra/

νόμος του 2014 δίνει το δικαίωμα
σε Σεφαραδίτες Εβραίους, ως αποζημίωση,
να πάρουν την ισπανική υπηκοότητα,
ενώ τα τελευταία χρόνια πολλοί Ισπανοί,
απόγονοι Μαράνων (κρυπτοεβραίων)
ανακαλύπτουν τις εβραϊκές τους ρίζες
από τα ισπανόσχημα επώνυμά τους
https://en.wikipedia.org/wiki/Category:Sephardic_surnames


english video
https://youtu.be/e2SzOSutgbE

S'farád στα εβραϊκά είναι η Ισπανία
(στην ιστορία της Ελλάδας
οι περισσότεροι Σεφαραδίτες
πήγαν Θεσσαλονίκη)

Μην τα βάζεις με τους πρόσφυγες,
αλλά με τις ιδέες και τις προκαταλήψεις
που προκαλούν πρόσφυγες.