Όταν οι χωραΐτες σνόμπαραν τα βοσκοτράγουδα

Νίκος Ξυλούρης - Γιώργος Κουμιώτης - Ραδιοφωνική συνέντευξη στον Χριστόδουλο Χάλαρη - 1979

Τη δεκαετία του '50, κατεβαίνοντας απ' τα ορεινά της Κρήτης, ένας χωριάτης ανάμεσα σε χωραΐτες, αντιμετώπισε την «καλή» μουσική των πεδινών της Κρήτης, τανγκά, βάλσα, ρούμπες, κι αν ο λυρατζής δεν τα μάθαινε, θα πείναγε. Μάλιστα, κάποιες φορές έβαζε και ξενόηχες φτιαχτές λέξεις στο τραγούδι του, και νόμιζαν από κάτω ότι τραγουδούσε στα ξένα.  Σιγά-σιγά άρχισε να βάζει δειλά και κάποιο αορίτικο τραγούδι, όπως το «Αγρίμια και αγριμάκια μου». Στην αρχή δεν το ήθελαν, ενδεχομένως και να το γιουχάισαν, δύσκολα αλλάζει συνήθεια το αυτί μας, πόσο μάλλον όταν χαλούσαν την αστική ξενοιασιά τα βοσκοτράγουδα. Αργότερα, και με την αστυφιλία, η πόλη τα αποδέχτηκε ως σύμβολα της δικής της ταυτότητας. 

Θα έπρεπε να συγκριθεί αυτή η αστική αντίδραση, των καλών ανθρώπων των πόλεων, τόσο των Αθηναίων του μεσοπολέμου, κυρίως, απέναντι στο ρεμπέτικο, όσο και των Καστρινών του '50 απέναντι στα τραγούδια του βουνού. Η αντίδραση της θεωρούμενης καλής μουσικής για τη μουσική ανθρώπων «κατώτερης τάξης». Στην αρχή, διπλά δύσβατος ο δρόμος για τον Νίκο, καθώς αναγκάστηκαν να κλεφτούν με την Ουρανία, αφού ο λυρατζής θεωρούταν κατώτερο και αταίριαστο για να στέσεις σπίτι επάγγελμα. Γενικότερα, οι καλλιτέχνες, οποιασδήποτε κοινωνικής καταγωγής, ήταν καλοί για να διασκεδάζουν τους καθωσπρέπει, αλλά όχι και να τους βάλουν...και στα σπίτια τους.

Και κάποια, από τα σχόλια στο βίντεο του Μανώλη Τζιλιβάκη

Με τον «εγκλωβισμό» του στο έντεχνο, η Ουρανία έλεγε πως γύριζε σπίτι αργά τη νύχτα και έπιανε τη λύρα. Του έλειπε η παρέα, η μουσική....«Σκλαβώθηκα εδώ πέρα,  μέσα στην μπουάτ και στα φώτα, δεν μου αρέσει αυτό αλλά τι να κάνομε, είναι όμως που με αγαπάει το κοινό τόσο πολύ που λυπούμαι να το εγκαταλείψω και να φύγω στην Κρήτη»        
http://1gym-perist.att.sch.gr/Ixnhlates/ixnhlates_4.pdf
....αυτή ηταν η κουβέντα που έλεγε συνέχεια. Φεύγοντας νωρίς δεν πρόλαβε να δώσει στη λύρα αυτό που ένιωθε η καρδιά του.

O πατερ-Αρτέμης είναι ένας απο τους μεγαλύτερους συλλέκτες βινυλίων ελληνικών,και όχι μόνο, στην Ελλάδα! Κατά καιρούς με το αρχείο του έχει κάνει πολλούς μάγκες,και μεγάλα ονόματα. Ήρθε η ώρα να τον μάθουν όλοι. Από αυτόν και το ηχητικό αρχείο που ακούμε.