Σάββατο 9 Φεβρουαρίου 2019

Μεσοπέλαγα αρμενίζω (El cielo está ravioso) και παραλλαγές



♫ Navigo in mezzo al mare, a la prua il dolor

Πλέω μεσοπέλαγα, στην πλώρη (μπροστά) ο πόνος
l' albero separazione, a la poppa mio amor 
το κατάρτι χωρισμός, (πίσω) στη πρύμη η αγάπη μου


Mare di blu, non mi prendi lontano,
Θάλασσα μπλε, μη με παίρνεις μακριά
Separazio|ne, mi graffi il cuor
Χωρισμέ, μου χαράζεις την καρδιά

L' apice del monte Ida con lamento guarderò
Την κορφή του βουνού Ίδα με θρήνο θα κοιτάξω
Ed in lacrime partendo alla Creta addio dirò 
και στα δάκρυα φεύγοντας στην Κρήτη αντίο θα πω


Mare di blu, mi esili lontano
Θάλασσα μπλε, με ξορίζεις μακριά
separazion', hai bruciato il cuor
χωρισμέ, έχεις κάψει την καρδιά

Un destino scuro ha scritto mi perdere lontano,
Μοίρα σκοτεινή έχει γράψει να χάνομαι μακριά
 vivere fuor da Creta, da colei che amo
να ζω μακριά από την Κρήτη, κι απο κείνη που αγαπώ

Mare di blu, mi esili lontano
Separazion', hai bruciato il cuor



( η μετάφραση πειράχτηκε από εδώ

http://www.stixoi.info/stixoi.php?info=Translations&act=details&t_id=655 )
για να τραγουδιέται
σε ιταλούς τουρίστες :-)



για νησιώτικα μάτια που δεν θωρούνε Κρήτη και Ψηλορείτη

(L' apice d' isola mia, την κορφή του νησιού μου)
(all' isola, στο νησί)


για νησιώτες που μένουν Θεσσαλονίκη και Πειραιά


Το λιμάνι τώρα αφήνω....
τις κορφές από τα Κάστρα....
δάκρυ στη Θεσσαλονίκη δίνω κι αποχαιρετώ.
....μακριά της να χαθώ,
από τη Θεσσαλονίκη, από κείνη/ον που αγαπώ.

Τον Περαία τώρα αφήνω

τα βουνά της Αττικής μου...
δάκρυ στην Αθήνα δίνω (στον Περαία δάκρυ δίνω),
μακριά από την Αθήνα (Περαία) κι από κείνη/ον που αγαπώ



και εν γένει για ταξιδιώτες άερα, ρόδας και τρένου


(η μοτοσικλέτα φεύγει, τον καθρέφτη μου κοιτώ)
(Το αυτοκίνητό μου/το λεωφορείο φεύγει)
(Στο σταθμό το τρένο φεύγει)

Απ' τη γη το σκάφος φεύγει, στο παράθυρο κοιτώ,

και εκείνη/ον που με βλέπει να αγγίξω προσπαθώ.

Ουρανέ (Δρόμε μου), μη με διώχνεις μακριά

Χωρισμέ, μου ματώνεις την καρδιά

Τα βουνά από την πατρίδα με παράπονο θωρώ

και τα δακρυά πυξίδα δίνω κι αποχαιρετώ

Ουρανέ (Δρόμε μου), μ' εξορίζεις μακριά

Χωρισμέ, μου 'χεις κάψει την καρδιά

Μαύρη μοίρα το 'χει γράψει, να μακραίνω, να χαθώ

μακριά από την πατρίδα κι από κείνη/ον π' αγαπώ
(από το χωριό μου, από την πόλη μου)

Ουρανέ (Δρόμε μου)...



αλλά, εντάξει, ποιος αγαπάει σήμερα,
και ποιος στερείται;; την εποχή του 
Μουντάκη περίμεναν μήνες το γράμμα.


κλείνει η εναλλακτική παρένθεση, ξαναγυρνάμε στα λατινικά.




[(Αποτελεί «ψεγάδι» σε μια τόσο καλή έκδοση να αναφέρεται ως σύνθεση του λυράρη Κώστα Μουντάκη η μελωδία του νησιώτικου (ιταλόφερτου μα και... ιταλόστροφου) τραγουδιού «Μεσοπέλαγα αρμενίζω», δηλαδή του γνωστού και ως «Θάλασσα λεβεντοπνίχτρα»__Του Γιώργου Ε. Παπαδάκη/Δίφωνο,  Σπουδαίοι Ελληνες μουσικοί στην Ουτρέχτη, http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=137527)]

Ιταλικό δεν βρίσκω, ξεχασμένο βρήκα όμως Ισπανοεβραϊκό, Σεφαραδίτικο. Μοιάζει συρραφή τριών τραγουδιών, το πιθανότερο να είναι εναπομείναντα κομμάτια ενός αρχικού, εκτενέστερου τραγουδιού.






El cielo está ravioso   ο ουρανός (ο θεός) είν' οργισμένος
me está dejando sufrir      με αφήνει να πονώ
él me dio un mal espozo        μου έδωσε σύζυγο κακό
por su capsa vo murir        
απ' το φαρμάκι του (capsa, κάψουλα) θε να πεθάνω
ah mi dio, mi esprito se abatió      
αχ θεέ μου η καρδιά μου  συντρίφτηκε
acércate al mi lado aséntate 
σίμωσε, στη θέση μου κάτσε (έλα)............


.......un dia yo en caminando a la orilla de la mar 
μια μέρα περπατώντας στην παραλία
vide una nave fuerte navigando por la mar 
είδα μεγάλο πλοίο να πλέει στη θάλασσα
 así viva el capitan que me digas la verdad 
να ζήσεις καπετάνιε, την αλήθεια πες μου
si mi amor partió a la guerra 
αν η αγάπη μου έφυγε στον πόλεμο
 [...] si va retornar και αν θα γυρίσει
y si torna o no torna και αν επιστρέψει ή όχι
el mi amor siempre será 
η αγάπη μου πάντα θα είναι αυτός......

......cascavela, cascavela, me supites engañar 
φίδι, φίδι εν γνώσει σου με εξαπάτησες
η Εύα στον όφι ομιλεί;-) 
(cascabel κουδούνι, κρόταλο, κροταλίας)



Ο ερευνητής Παναγιώτης Κουνάδης (Τα Νέα 26-6-10)

δίνει για το αρχικό δικό μας

Σμύρνη, 1911 

Στίχοι: Κ.Διγενάκης, 
Μουσική:Νικόλαος Κόκκινος, 
Τραγούδι: Ελ.Μενεμενλής


Θάλασσα λεβεντοπνίχτρα, θάλασσα φαρμακερή

Όπου κάμνεις το νησί μας, πάντα μαύρα να φορεί.

Δεν εχόρτασες ακόμα, θάλασσα τόσον καιρό

Από τα κορμιά που τρώει, τ' αρμυρό σου το νερό,
Θάλασσα, τ' αρμυρό σου το νερό.

Τ' αγριεμένο τούτο κύμα, η θωριά σου η θολή

Κάνει δύστυχες μανάδες, τα καΐκια σαν φιλεί.

Διώχνεις από το νησί μας, ευτυχία και χαρά

Και σκορπάς σε κάθε σπίτι πόνους, λύπη, συμφορά.

Μ' όσα βάσανα κι αν έχεις, πάλι ο ναύτης δεν μπορεί

Μια στιγμή χωρίς εσένα, τη ζωή του να χαρεί.

Πότε αχόρταγη νεράιδα, πότε θάλασσα πλατιά

Θα στερέψεις να γλυτώσουν του νησιού μας τα παιδιά,

Θάλασσα, του νησιού μας τα παιδιά.






Αργότερα, το 1968 ♫Αποχαιρετισμός/Μεσοπέλαγα αρμενίζω♫ από τον Κώστα Μουντάκη.  
Τραγούδι στην κορφή της εποχή της ξενιτιάς και του αποχωρισμού.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου