Σάββατο 22 Αυγούστου 2020

Πολύφωνο Κοράνι του Έρωτα

αν έτσι πολυφώνιζες τζαμιά και εκκλησιές,
 καρδιά πιστών θα έβλεπε
ουράνιες ακτές!


θεωρείται δυτικό-αράβικο τραγούδι της Ανδαλουσίας,
με πιθανό δημιουργό τον Ιμπν Αλ Κατίμπ
(1313, Γρανάδα - 1374 Φεζ Μαρόκου)
https://en.wikipedia.org/wiki/Ibn_al-Khatib
πρώτες ανδρικές ηχογραφήσεις, αρχές του 1900 στην Αίγυπτο
https://www.amar-foundation.org/004-lamma-bada-yatathanna/

Μια μετάφραση και διασκευή «Τα Μάτια την Αγάπη μου» εδώ
https://ergotelemata.blogspot.com/2020/08/Greek-Verses-To-Lena-of-Damascus.html 

Πριν δυο χρόνια εξευρωπαΐστηκε με φόντο την Καππαδοκία,
από το τουρκικό πολυφωνικό σχήμα, A Capella Boğaziçi
http://acapellabogazici.com/
πήρε το όνομά του το 2002 από το Πανεπιστήμιο Μπογαζιτσί,
όπου σπούδασαν. Βοσπορίτικο, Μπουγαζιώτικο σημαίνει,
και ιδρύθηκε το 1863 από Αμερικάνους.
Μια τέτοια διασκευή θα πρεπε να 'χε γίνει από το 1930,
εξυψώνοντας το κοράνι πολυφωνικά
για να εκπολιτιστούν οι ιερογραφίτες,
τώρα, μόλις που προλαβαίνουμε.

Ο ρυθμός είναι semai thaqil, «δεκάρι βαρύ», 10/8,
δύσκολο για δυτικούς και κρητικούς,
(εδώ ένας αμερικάνος που ψάχτηκε,
εξαιτίας του ασύμμετρου ρυθμού που άκουγε)
https://ravishdears.wordpress.com/2010/12/02/rich-complex-and-beautiful-lamma-bada/ )
οι χτύποι ακούγονται ξεκάθαρα σε ηχογράφηση
της Συροαρμένισσας Λένας Σαμαμιάν


επιπλέον, εδώ η Λιβανέζα Κριστιάν Καράμ 
παίζει μπεντίρ και τραγουδά ταυτόχρονα

(για σύγκριση, ελληνικά δεκάσημα τραγούδια,
το Άσπρο Περιστέρι του Μάνου Χατζιδάκι
και από παραδοσιακά, τα Κάλαντα του Λάζαρου
 σε Κάλυμνο και Αλικαρνασσό

Το ποιητικό του είδος λέγεται muwaššaḥ στα αραβικά,
moaxaja στα ισπανικά, moachaha στα πορτογαλικά.
Να το πούμε μουασά, ή μουσαχτά (mušaḥta) από τα αραμαϊκά,
λέξη που σημαίνει κάτι σαν «Ρυθμική Ψαλμική Ποίηση»,
καθώς θεωρείται ότι από τη Συρία του 9ου αιώνα ξεκίνησε
(να είναι άραγε παραφθορά της μουσικής;)

π.χ. εδώ ένας μουσαχτάς εξάσημος με τίτλο «είναι γλυκό το πιοτό»

Στο Λαμά Μπαντά είχαν μπει και ελληνικοί στίχοι
το 2009 με τον δίσκο Γυναίκες στην Παράδοση.
Ελήφθη ο στίχος από το θρακιώτικο
https://www.domnasamiou.gr/?i=portal.el.songs&id=143
«Να 'μαν πουλί να πέταγα...
να πάω να' ιδώ, τίνος χεράκια σε κερνούν» 
και μπήκε η αράβικη μελωδία, ρουμπάτο και αργόσυρτα
με τη φωνή της Λιζέτας Καλημέρη
Ίσως έτσι πονάμε οι Έλληνες,
όχι να ακούμε το κρουστό
να ρίχνει ασύμμετρα αλάτι στην πληγή.
Τους ελληνικούς στίχους τους καταλαβαίνουμε,
γιαυτό πονάμε, 
και το κοινό 
θέλει την προβολή του τραγουδιστή
πάνω από τα όργανα
για να εκφράσει τον καημό,
και να τον γιάνει.

Κλείσιμο με Λαμά Μπαντά
ως ηρεμιστικό πόνου
και πρωταγωνιστές
ανδρική φωνή και τρομπέτα

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου