Μία από τις έξι μπλούζες ιστορίας διασωστικών πλοίων κεντρίζει το ελληνικό ενδιαφέρον στον ιστότοπο της ναυαγοσωστικής ομάδας Βάσκων με έδρα τη Χίο από το 2015 (Salvamento Marítimo Humanitario, Διάσωση Θαλάσσια Ανθρωπιστική). Πειθαρχημένοι, έμπειροι και διαβασμένοι.
Γράφει ο Κυριάκος Λυκουρίνος το 2015
«Κοκόρο ιτάι, πονάει η καρδιά μου!»
Την άγνωστη ιστορία την έφερε στο φως πριν από δέκα χρόνια μια Γιαπωνέζα φοιτήτρια της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας: Εκείνες τις μέρες του χαλασμού στη Σμύρνη του 1922 ένας Γιαπωνέζος καπετάνιος εμπορικού πλοίου και το πλήρωμά του, συγκλονισμένοι από την τραγωδία των χιλιάδων προσφύγων της προκυμαίας, πέταξαν το πολύτιμο φορτίο τους στη θάλασσα, μεταξωτά και δανδέλες, για να περισυλλέξουν ναυαγούς Μικρασιάτες. Το κείμενό της δημοσιεύτηκε σε περιοδικό της Ιαπωνίας κι έγραφε, ανάμεσα στα άλλα, ότι κάποιοι Έλληνες ήξεραν τρεις λέξεις της ιαπωνικής γλώσσας: Δύο κοινές, "αριατό" (ευχαριστώ) και "κομίτσουα" (καλημέρα), και τη σπάνια φράση "κοκόρο ιτάι" (πονάει η καρδιά μου). Την έλεγε ενώπιον των εξαθλιωμένων προσφύγων ο ανθρωπιστής Ιάπωνας πλοίαρχος.
Οι φίλοι του Συλλόγου των Μικρασιατών της Καβάλας θα θυμούνται την αξέχαστη εκείνη εκδήλωση του Σεπτεμβρίου 2009 στο ΤΕΙ της πόλης, με υψηλούς καλεσμένους μας την κυρία Νάνσυ Χόρτον και τον Α΄ γραμματέα της Πρεσβείας της Ιαπωνίας στην Ελλάδα κ. Σιζέρου Κικούμα, στο πρόσωπο του οποίου τιμήσαμε τους άγνωστους συμπατριώτες του. Στο τέλος της βραδιάς μας πλησίασε συγκινημένος ο φίλος κ. Τηλέμαχος για να μας πει τα λόγια της μητέρας του, ότι την είχαν σώσει κάποιοι "ανέγνωροι αθρώποι" (ανέγνωροι = με άγνωστη, με παράξενη όψη;).
Μέχρι σήμερα, εκτός από τα μονόστηλα των αμερικανικών και ελληνικών εφημερίδων της εποχής, δεν έχει βρεθεί το παραμικρό στοιχείο για την ταυτότητα του ιαπωνικού πλοίου και των ανθρώπων του, αφού η σχετική έρευνα δεν έχει αποδώσει καρπούς ούτε στην Ελλάδα ούτε στην Ιαπωνία (το θέμα το είχαμε συζητήσει και με τον προηγούμενο πρέσβη της Ιαπωνίας κ. Hiroshi Toda, όταν μας επισκέφτηκε πρόπερσι τον Αύγουστο στην Καβάλα).
Σήμερα είχα μια τηλεφωνική επικοινωνία με την κ. Nanako Murata Sawayanagi, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Τόκυο, με αντικείμενο την ευρωπαϊκή και ειδικά τη σύγχρονη ελληνική ιστορία (είναι η μόνη στην Ιαπωνία). Ετοιμάζει μια μελέτη για το γεγονός με το γιαπωνέζικο πλοίο στη Σμύρνη του 1922 και ζητά πληροφορίες και τεκμήρια. Σκέφτηκα να το βγάλω και στο FB, μήπως προκύψει κάτι καλό...
Η σπάνια φωτογραφία φέρει σημείωση στα ιταλικά: «Σμύρνη 8 Σεπτεμβρίου 1922. Αποχώρηση ελληνικού στρατού και διάσωση Ελλήνων και Αρμενίων από ιαπωνικό ατμόπλοιο»! Την επόμενη μέρα, 9 Σεπτεμβρίου, θα έμπαιναν στη Σμύρνη οι Τούρκοι...
(Κατερίνα Ροββά, Έθνος)
Ο κ. Γεωργακάς στο βιβλίο του «My Detroit: Growing Up Greek and American in Motor City». «Η μητέρα μου ήταν τόσο αδύναμη που φοβόταν ότι δεν θα μπορούσε να κρατηθεί και θα έπεφτε στη θάλασσα. Oμως μεγαλύτεροι Eλληνες την έσπρωξαν μέχρι να φτάσει στην κορυφή της ανεμόσκαλας όπου ένας ναυτικός περίμενε να την παραλάβει με ασφάλεια. Oταν ανέβηκε στο κατάστρωμα τη σήκωσε στους ώμους του και την έβαλε μπροστά σε μια τεράστια κατσαρόλα με ζεστό φαγητό. Της πρόσφερε ένα μικρό μπολ και της έδειξε με χειρονομίες ότι μπορούσε να φάει με τα χέρια. Καθώς την προέτρεπε να φάει, η μητέρα μου συνειδητοποίησε για πρώτη φορά ότι ο άνθρωπος αυτός είχε σχιστά μάτια και ότι το δέρμα του ήταν διαφορετικό από το δικό της. Αμέσως φαντάστηκε τον σωτήρα της ως ένα από τα πλάσματα για τα οποία είχε ακούσει στα παραμύθια. Το ευγενικό του χαμόγελο της επιβεβαίωνε ότι ανήκε στους καλούς. Κοιτώντας τριγύρω της ένιωσε ότι βρισκόταν σε ένα καράβι γεμάτο με μαγικά πλάσματα, μια εντύπωση που ενισχύθηκε ακόμη περισσότερο όταν ξαφνικά είδε τον αδελφό της να στέκεται δίπλα της
Nanako Murata-Sawayanagi, «The Memory in a Crisis: A Japanese Ship Helping Out Greek Refugees on the Quay of Smyrna in 1922»
Η κυρία Μουράτα ήταν αυτή που εντόπισε ένα δημοσίευμα της εφημερίδας ΕΜΠΡΟΣ στο φύλλο της 4ης Σεπτεμβρίου 1922 (η ημερομηνία ήταν με το Ιουλιανό ημερολόγιο) όπου αναφέρεται το όνομα του πλοίου: Tokei Maru. Η είδηση με τίτλο: «Η γενναία στάσις των Ιαπώνων» ανέφερε:
«Αξίζει να εξαρθή το γεγονός της φιλανθρωπικής αλλά και της γενναίας στάσεως του κυβερνήτου του Ιαπωνικού σκάφους «Τόκεϊ Μαρού», όστις κατόρθωσε να διάσωση 823 ομογενείς πρόσφυγας, παρά τας Τουρκικάς απειλάς.
Συνέντευξη στη Τζούνκο Ναγκάτα του Ζάχου Σαμολαδά, δημιουργού ανιματισμένης ταινίας για το ιαπωνικό πλοίο στη Σμύρνη με αφορμή τοποθέτησης αναμνηστικής πλάκας στο χώρο του Include – Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας στο πάρκο Ηρώων στην Τριανδρία Θεσσαλονίκης, κατά τη διάρκεια του 3ου Πανευρωπαϊκού πρωταθλήματος παραδοσιακού τζούντο το 2016.
ΥΓ
Tokei Maru σημαίνει ρολογιού κύκλος,
(Hinomaru, ηλίου κύκλος, η ιαπωνική σημαία),
και η λέξη μαρού συνοδεύει συνήθως
τα ονόματα εμπορικών πλοίων.
Παρόμοια, οι αρχαίοι Έλληνες έλεγαν στρογγύλη ναῦς (ευρύχωρη
για μεταφορές) το εμπορικό πλοίο, ενώ ναῦς μακρά, μακρουλή,
αεροδυναμική ήταν το πολεμικό.
«Ενεργές βάρκες στρογγυλές,
και σε μουσείο οι μακρές
σημαίνει λιγότεροι πρόσφυγες»
σημαίνει λιγότεροι πρόσφυγες»
θα πρόσφερε σύνθημα η Πυθία
για την Ολυμπιάδα του Τόκιο.
Ο πόλεμος κατέστρεψε τα αρχεία
που θα μαθαίναμε το όνομα του πλοιάρχου.
Ο πόλεμος κατέστρεψε τα αρχεία
που θα μαθαίναμε το όνομα του πλοιάρχου.
Τον Μάρτη, σε λίγο, θα στείλει
τη φλόγα ο Απόλλωνας
για το Heiwa maru, το πλοίο της Ειρήνης,
με σκοπό να τη γυρνά σε όλο τον κόσμο,
και η συγκυρία επιβάλλει να είμαστε κάπως
διαβασμένοι, ευγενικοί και διπλωμάτες,
κόντρα σε τυχόν ανάγωγη απώλεια
ελληνικής αγωγής, που σημαίνει
λογική και ανθρωπιά μαζί.
.jpg)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου