Παρασκευή 14 Ιουνίου 2019

((Ενός βοσκού τον λογισμό έχει ρασούλι μαύρο))


Ενός βοσκού ο λογισμός μια μοναχή πειράζει,
την ανελώνει κι ύστερα μετάνοια εξαγοράζει.

(γυναικεία φωνή)

Ένα βοσκό τραγουδιστή κάτω από μοναστήρι
να παίζει τη φλογέρα του κοιτώ απ' το παραθύρι.

Με βρίσκει δα στην ερημιά η πικροπεθυμιά σου,
να 'ρχομουνα, να κράταγα το ίσο στην καρδιά σου.

Να σκάσει μπόρα δυνατή, και σκέπη να ζητήσεις,
την πόρτα του κοινόβιου να 'ρθεις και να χτυπήσεις.

Να ανοίξω μαύρο ράσο μου, να σε σφιχταγκαλιάσω,
την αναπνιά σου να γροικώ, τη μέση σου να πιάσω.

Το χτυποκάρδι να κεντά την πρόσκαιρη μου ζήση,
μαζί να σφίγγουμε ψαλμό αγάπης που θα σβήσει.

Να λέω, Παναγία μου, ποτέ μην ξαστεριάσει
κι η μπόρα να ξημερωθεί και να ξαναβραδιάσει.

Ήλιος ποτέ μην ξαναβγεί, φεγγάρι μην απλώσει,
το μυστικό τσ’ αγάπης μας κρυφά να αποστεργιώσει.

....

Σα φεύγει η εικόνα σου, φεύγει κι ο λογισμός σου,
κλειδαμπαρώνω το κελί, και λείπει ο παιδεμός σου.

Με λογισμό και μ' όνειρο ψεύτρα ζωή γυμνάζω,
ό,τι δεν επιτρέπεται σε στίχο μεταδειάζω.



από το «Βοσκαρουδάκι αμούστακο»
του Κώστα Μουντάκη, 1966.






Βοσκαρουδάκι αμούστακο στα όρη απού γυρίζω,
με τον σεβντά σου, αγάπη μου, στέκω και ντουχιουντίζω.
Να σ' εύρισκα στην ερημιά μια μέρα που να βρέχει,
μα να 'ν' τόπος άβολος, σπηλιάρι να μην έχει.
Να 'ρχεται μπόρα δυνατή να μη μπορ' αποσκιάσεις,
και να φοβάσαι αμοναχή μη φύγω και με χάσεις.
Ν' αστράφτει, να κουφοβρoντά, να ρίχνει κουκοσάλι,
και ξεπαπούτσωτη να ’ρθεις στην εδική μου αγκάλη.
Ν' ανοίξω το ρασούλι μου  να σε σφιχταγκαλιάσω,
την αναπνιά σου να γροικώ, τη μέση σου να πιάσω.
Να σου σκεπάσω από κορφής τα κατσαρά μαλλιά σου,
να σε κρατώ και να γροικώ τσι χτύπους τση καρδιάς σου.
Να λέω, Παναγία μου, ποτέ μην ξαστεριάσει,
κι η μπόρα να ξημερωθεί και να ξαναβραδιάσει,
ποιος βρίχνει τέτοιο θησαυρό και αφήνει να τον χάσει....
Ήλιος ποτέ μην ξαναβγεί, φεγγάρι μην απλώσει,
το μυστικό τσ’ αγάπης μας μην το ξεφανερώσει.






διασκευή από την 
«Αποθυμιά» (Επιθυμία) 1961
  του Κώστα Φραγκούλη (Ανταίου)
από τη Σητεία

Στην εξοχή να σ’ έβρισκα μια μέρα που να βρέχει,
και να ‘ναι ο τόπος άβολος σπηλιάρι να μη βρίσκεις,
μήτε δεντρό για να σταθείς γη δέτη ν’ αποσκιάσεις.
Ν’ αστράφτει ο Θιός και να βροντά να ρίχνει αστροπελέκι
και να φοβάσαι αμοναχή για να ’ρθω από κοντά σου,
ν’ απλώσω το ρασίδι μου τσοι δυό μας να τυλίξει,
να βγάλω το μαντήλι μου στον ώμο σου να ρίξω
και το μεϊντανογέλεκο ζιπόνι να το βάλεις.
Να σ’ αγκαλιάσω μην εργάς κρυάδα μη σε πιάσει,
κι τραχηλιά σου μη γραθεί κι ο κόρφος σ’ ανεδώσει.
Και μέσα στ’ αστραπόβροντο και τη βοή τ’ αέρα
η αναπνιά μας να σμιχτεί κι η εμιλιά να τρέμει.
Κι αν βλαστημήξω τον καιρό να μη μου το πιστέψεις
καντήλια τάσσω των αγιώ, μέσα μου, να μη βριάσει…



Λεξιλόγιο

ανελώνω = αναστατώνω
ντουχιουντίζω=πολυσκέφτομαι
τουρκ. düşündü, σκέφτηκε, 
düşünmek το σκέπτεσθαι/ η σκέψη
ίσο = ισοκράτημα
μεταδειάζω = ξεφορτώνω
κουφοβροντά =βροντά υπόκωφα
κουκοσάλι = σάλος από κόκκους, χαλαζόπτωση,
αρβανίτικα, korkocel
μεϊ(ν)τανογέλεκο = πλουμιστό γιλέκο της οθωμανικής εποχής
με εσωτερική τσέπη για μαχαίρι 
(τουρκ/περσ. mintan = κοντό, εφαρμαστό σακάκι, μεϊτάνι/μιτάνι)
ζιπόνι = γυναικείο γιλέκο, ζιπουνάκι, τουρκ. zıbın/βεν. zipon
μην εργάς = μην αργείς
τραχηλιά = γιακάς γυναικείου πουκάμισου
κόρφος = γυναικείο στήθος
αναδίδω/ανάδοση =υγραίνομαι/υγρασία
βριάσει = βράσει/καλοκαιρέψει (;)

αφορμή-λέξη-κλειδί της διασκευής
το ρασούλι/ρασίδι = κάπα βοσκού (από το ράσο, λατ. rasum,
λείο/«ξυρισμένο/ razored» ύφασμα, ρούχο)

 θυμίζει δυο κρητικά επώνυμα,
το Ρασούλης και το Ρασιδάκης,
το μεν πρώτο από το αράβικο rasul
απόστολος/απεσταλμένος/άγγελος/αγγελιόφορος,
το άλλο από το επίσης αράβικο rashid,
ορθόδοξος, ώριμος, σοφός, ξεναγός


@μοναχούς κι αμοναχές

Εδά που καλοκαίριασε και ξεναγεί το μάτι,
κι οι λογισμοί πληθαίνουνε και ψάχνεις για προστάτη.

Πιάσε και διασκεύαζε, διαγούμιζε τσι λέξεις,
ετσά θα σου περάσουνε των λογισμών ορέξεις.

Διασκεύω, μάνα τς αρετής, τση φαντασίας κόρη,
συντρόφευε τς αμοναχούς στς αμοναξιάς το ζόρι.

Σείε τα ανεκούνητα, αγία Διασκευή μου,
μ' άσκηση να εγρηγορείς τη μοναχή ψυχή μου.

2 σχόλια:

  1. Ποιά να είναι άραγε η Διεθνής Ημέρα Διασκευής; η μετάφραση έχει την δική της: https://en.wikipedia.org/wiki/International_Translation_Day

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. :-) ωραίο! 30 Σεπ, του Αγίου Ιερώνυμου, μεταφραστή αγιάς Γραφής, μεταφραστών προστάτη...
      πρέπει η φιλοδιάσκευη ψυχή ανάλογα να πράξει
      σκέφτηκα την Οδύσσεια του Νίκου Καζαντζάκη,
      (τέλη Δεκέμβρη του 1938, ή τους Νέους της Σιδώνος
      του Αναγνωστάκη, συλλογή στόχος 1970
      ...πρέπει νά βρω μερομήνια :-

      Διαγραφή