Παρασκευή 29 Νοεμβρίου 2019

Στις Άλπεις τις Αλβανικές

οι γείτονες εγκρίνουν
για βοσκοπούλα βιόλισμα,
σε μονοτέχνους δείχνουν
κοινωνισμό Βαλκάνιου
βιολάρη στη Βιέννη,
Δύση κι Ανατολή τρυγά,
τον τόπο του γλυκαίνει.

Μονότεχνος που Μούσα του
ανώτερη δεσμεύει,
στενεύει τη μετάγγιση,
τα τείχη επιβραβεύει.



Ο Σκελζέν Ντόλι (Shkёlzen Doli) γεννήθηκε το 1971 στο Ελμπασάν, παιδί μετανάστευσε στη Γιουγκοσλαβία, όπου έλαβε μαθήματα βιολιού. Το 1992 συνέχισε τις σπουδές του στη Βιέννη και έγινε μέλος της Φιλαρμονικής (Wiener Philharmoniker). Γνωστός σε στο ελληνόφωνο ιντερνετικό κοινό από το 2007 (http://ergotelina.blogspot.com/2007/01/shklzen-doli-violin.html). Αν και Βιενέζος αρέσει του να βιολίζει ηπειρώτικες, βαλκανικές και ανατολικές μελωδίες.

Στο βίντεο ερμηνεύει διασκευή του νεότερου Gerti Druga σε μουσική του Μαυροβούνιου Ρέτζο Μουλίκι (Rexho Mulliqi 1923-1982) από το τραγούδι «Baresha - Βοσκοπούλα» (https://lyricstranslate.com/en/baresha-shepherdess.html-0) που τραγούδησε η ηθοποιός Νετζμίε Παγκαρούσα (Nexhmije Pagarusha, 1933-), γυναίκα του από το Κόσοβο. Η Μπαρέσα σε βιντεοκλίπ το 1968 (https://youtu.be/Yfx5tn-QzDoκαι το 2012 (https://youtu.be/5ZCSQlnFU7s)

Σκελζέν (https://en.wikipedia.org/wiki/Shkëlzen_(given_name)σημαίνει  λαμπερός, π.χ. Λάμπρος, Φώτης, όνομα ανθρώπου, όνομα και για ένα από τα βουνά (https://en.wikipedia.org/wiki/Shkëlzen) των Αλβανικών Άλπεων, σερβικά Prokletije, (https://en.wikipedia.org/wiki/Prokletije) που θα πει Καταραμένα, όπως λέμε εμείς Κατάρα, ένα ορεινό πέρασμα κοντά στο Μέτσοβο.

Για την Πρωτοχρονιά του 2012, ο Σκελζέν Ντόλι με τον Σλοβάκο Τίμπορ Κόβατς, επίσης βιολιστή στη Φιλαρμονική, συμμετείχε σε ένα πολυθεματικό βιεννέζικο βιντεοκλίπ με δικό τους κομμάτι, την Ανατολίτικη Σουίτα, Orientalische Suite. Απόσπασμά της εδώ:



Έτσι δίπλα στο καζαντζίδειο Τσαντιρίμιν ουστουνέ και άλλα οριεντάλ μοτίβα, βαρέα και δύσπεπτα για δυσμοκλείστους, συνυπάρχουν συνθέσεις όπως η «Φαντασία στον Μαγικό Αυλό του Μότσαρτ» από τον Ισπανό Pablo de Sarasate, το Βαλς Νο 2 του Σοστακόβιτς, η «Παλιά Βιέννη» του Εβραιοπολωνού στην Αμερική Leopold Godowsky, το Σεληνόφως του Ντεμπουσύ, η «Ισπανία», ένα τζαζ νεοτέρισμα του Ιταλοαμερικάνου Chick Correa, το βούισμα του Ρίμσκι-Κόρσακοφ, και τέλος το Liebesfreud, Χαρά της Αγάπης του Αυστριακού βιολιστή Fritz Kreisler, (1875 – 1962)...να δείξουν ότι έβγαλαν συνθέτες και στον εικοστό αιώνα οι κληρονόμοι της παλαιάς Βιεννέζικης αίγλης.

Εδώ, όλο το θεατροποιημένο βίντεο (Musik in der Luft, Μουσική στον αέρα) διάρκειας 23 λεπτών με ανθρώπους που αιωρούνται, παίζουν, γελούν, χάνονται και ξαναβρίσκονται...κοινωνικά, λαϊκά και όμορφα.


Μετά από αυτό δικαιούται η Βιέννη να κλέψει τον τίτλο της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας των Βαλκανίων από τη Θεσσαλονίκη,
και ο Σκλζέν να κληθεί να συνεργαστεί και να παίξει
και σε νοτιοανατολικές χώρες, όπως η Ελλάδα.

Επ' ευκαιρία ίδιας ηλικίας με τον Ντόλι είναι 
ο Τιρανιώτης βιολιστής που ζει σε Γαλλία και Ελβετία
 Τέντι Παπαβράμι (Tedi Papavrami), γιος του μουσικού Ρόμπερτ Παπαβράμη,
που δίδαξε και στην Ελλάδα.
To 1982, λοιπόν, ο εντεκάχρονος καλλιτέχνης του λαού
πρωτοβιόλισε την Καμπανέλα του Παγκανίνι στο Ηρώδειο
σε περιγραφή του Αλέξη Κωστάλα.

Και στο βλέμμα και στα μαλλιά,
και στα απλά, κοντά του ρούχα
βλέπεις ένα αθώο χωριατόπαιδο,
ένα καλλιτεχνάκι μιας άλλη εποχής.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου