«Περί ορέξεως...διάφορα χρώματα!» (Διώξε τα απολιθώματα, ψάξε κρυμμένα χρώματα)

http://inseconds.blogspot.com/2015/11/oh-you-ll-be-fine.html

Χτες, μου φάνηκε, πως η δασκάλα μας έβαλε τρίωρο διαγώνισμα έκθεσης ιδεών με ανοιχτή πληροφόρηση, είτε από ίντερνετ, είτε από βιβλία, είτε με γραπτή ερώτηση προς συμμαθητή. Με δεκάλεπτο ενδιάμεσο διάλειμμα.

Και το θέμα ήτανε, βρείτε και σχολιάστε «ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ». Η πρώτη σκέψη...είναι δυνατόν να υπάρχουν λαϊκές παροιμίες για την ανεκτικότητα στο διαφορετικό, από τη στιγμή που οι παλιές κοινωνίες χτιστήκανε με την καλούπωση της ομοιότητας;; Και πηγαίνοντας στην πρώτη πηγή ανοιχτής πληροφόρησης, https://www.gnomikologikon.gr/catquotes.php?categ=1590 επιβεβαιώνω βρίσκοντας ρητό του Αισώπου: «Παν το ανόμοιον ακοινώνητον» από τον μύθο «Ἀνθρακεὺς καὶ λευκαντής», (όσα εγώ λευκαίνω, εσύ θα μου τα καρβουνιάζεις). 


(Η φυσική, όμως, λέει ότι τα ομώνυμα απωθούνται. Στο ίδιο παράδειγμα, ένας γείτονας που έρχεται να πουλήσει το ίδιο πράγμα με τον λευκαντή είναι ανεπιθύμητος. Οι πόλοι των μαγνητών είπαν κάτι που η λαϊκή σοφία, εμείς, ο άνθρωπος δεν είναι εύκολο να πούμε ξεκάθαρα...«μαλώνουν σαν τα κοκόρια»...αλλά τι μου φταίνε τα κοκόρια;;  «ξερά κεφάλια χωριό δεν κάνουν», αλλά δεν το ξεμακραίνω, άλλη φορά θα το συνεχίσω, γιατί πάλι θα κοκκινήσουν εκτός θέματος τα γραφόμενα)

Δεν με ενδιέφεραν ρητά από τη μειονότητα των διανοουμένων, όπως του Ευριπίδη: «Διάφοροι δὲ φύσεις βροτῶν (ανθρώπων), διάφοροι δὲ τρόποι». «Ἄλλ’ ἄλλος ἄλλοις μᾶλλον ἥδεται (ευχαριστιέται) τρόποις». Τα οποία δεν έγιναν και λαϊκά σουξέ. 

Και δεν είναι και εύκολο να ξεχωρίσεις το λαϊκό από το μειονοτικό. Το λατινικό «quot homines tot sententiae, (sentences), όσοι άνθρωποι, τόσες προτάσεις», από μια κωμωδία, μοιάζει λαϊκό, αλλά πώς θα το επιβεβαιώσεις;;

Οπότε ας πάω στα δικά μας τα σίγουρα, «Περί ορέξεως...κολοκυθόπιτα». Και εκείνη τη στιγμή, μια συμμαθήτρια μου πετάει χαρτάκι με ερώτηση, «χτες, που έλειπες, είχαμε μάθημα ισπανικών με την Κάκια, και μας έφερε την πρόταση, para gustos están los colores, για γούστα είναι τα χρώματα...από πού βγαίνει αυτό;;».

Ψάχνω, λοιπόν, και χαρτάκι με απάντηση πετώ, «de gustibus et coloribus non disputandum est, για γούστα και για χρώματα, ντιμπέιτ δεν υπάρχει». Μεσαιωνικό λατινικό ρητό που εμφανίζεται σε γραπτά του Καθολικού Σχολαστικισμού.

Και η πρώτη μετάφραση που επιχείρησε ο χρωματοφοβικός Έλληνας λόγιος είναι: «Περί ορέξεως...ουδείς λόγος». Αλλά του λαού του φάνηκε ξενέρωτο και έστησε κολοκυθόπιτα. Με πρώτη ανάγνωση, τι σημαίνει;;...ούτε κρύο, ούτε ζέστη, αν και, προσωπικά, μου μυρίζει πιο ενδιαφέρουσα η ωχρή κολοκυθόπιτα απ' τη συχνή τυρόπιτα, και γενικότερα γαλακτερόπιτες. 

Αν έλεγε «Περί ορέξεως...κουκιά, φακές, ή σαλιγκάρια», για να δείξει ότι είναι ανεκτικός ο λαός και στο λιγότερο νόστιμο, θα είχε ενδιαφέρον αυτό στην παρούσα έκθεση ιδεών, γιατί συνηθίζεται να βλέπουμε σαν εξωγήινο τον άνθρωπο με άλλες διατροφικές συνήθειες. Αλήθεια, ποια είναι τα λιγότερα νόστιμα δικά μας φαγητά;; Εν μέσω κοχλαζούσης μαστερσεφοσύνης, θα πρεπε να βρίσκεται με την πρώτη.

Αν το δεις βαθύτερα, το ρητό δεν έχει καμία σχέση με pumpkin/ zucchini pie. Συνειρμικά κωλ-άει, εξού και κολοκύθια (στο πάτερο/πατόξυλο της οικοδομής) είναι οι αηδίες. Υφολογικά, συγκεντρώνει υψηλό δείκτη ειρωνίας γιατί συνδυάζει κατάληξη καθαρεύουσας με «χυδαία» λέξη, με το χαζό το κολοκύθι. Και σε απλή μετάφραση σημαίνει: «Περί ορέξεώς σου...σκασίλα μου! Περί ορέξεώς μου...σκασίλα σου!» ένα κόσμημα του ελληνικού φιλελεύθερου ατομισμού.

Την προηγούμενη, μάλιστα, ώρα, είχαμε ΣΕΠ, Σχολικό Επαγγελματικό Προσανατολισμό. Και η απάντηση του δασκάλου όταν άκουγε τις απαντήσεις των μαθητών για το τι θέλουν να γίνουν, ήταν: «εγώ είμαι φιλελεύθερος δάσκαλος, φόλοου γιορ χαρτ...Περί ορέξεως...κολοκυθόπιτα». (Μην περιμένεις από εμένα να σου ψάξω τι ακριβώς συμβαίνει στο μυαλό σου και τι κενά υπάρχουν στην παραγωγή και την κατανάλωση) Άκουγα και συμμαθητές να κρίνουν το τάδε χόμπι, μουσική, άθλημα, και ασχολία του συμμαθητή τους...και τελείωνε η φράση με την κολοκυθόπιτα.

Και σκέφτηκα, αντί να κάθεσαι, άβουλος και αμέτοχος, να κουβαλάς τη σαβούρα της καλόψυχης παράδοσης, στρώσου να αναπλάσεις το ρητό σε «κάθε γούστο, κι ένα χρώμα», «κάθε χρώμα κι ένα γούστο», «καθένας και το χρώμα του». «Περί ορέξεως...διάφορα χρώματα», «Διώξε τα απολιθώματα, ψάξε κρυμμένα χρώματα», ότι τα στερεότυπα δεν σε αφήνουν να δεις καινούριους και διαφορετικούς κόσμους, τρόπους σκέψης........γαλήνη που ένιωσα πλάθοντας τις προτάσεις, σαν να αγκαλιάζουν τα χρώματα όλη την κοινωνία.

Το ισπανικό ρητό para gustos hay colores, έχει επιπλέον αξία για τη χρωματική ψυχολογία και αυτογνωσία. Για κάθε γούστο σου, κάθε άποψη, αίσθηση, σκέψη, ψάξε χρώματα να σε βοηθήσουν να καταλάβεις τι νιώθεις, να σου φωτίσουν σκοτεινά σημεία.

Ξαναπετάω ένα χαρτάκι και ρωτώ τη συμμαθήτρια τι άλλο είπατε στο μάθημα των Ισπανικών, και παίρνω μια πρόταση που έλεγε está muy enamorado, va cantando por las calles y lo ve todo de color rosa (ρόσα) /  είναι πολύ ερωτευμένος, περπατά τραγουδώντας στους δρόμους, και τα βλέπει όλα με ρόδινο/ροζ χρώμα.  Και επιβεβαίωνω ότι έχει πολλά τεκμήρια στο ίντερνετ, και ξένοι να ρωτάνε τι σημαίνει, και ότι ver la vida de color de rosa se aprende, το να βλέπεις τη ζωή με ρόδινο χρώμα (είναι κάτι που) μαθαίνεται. Εδώ, λέει, ότι το https://en.wiktionary.org/wiki/rose-colored_glasses υπάρχει από το 1830. Πιο αισιόδοξο το ισπανικό, χωρίς γυαλιά.

Ποια είναι τα αντίστοιχα δικά μας κλισέ;;; «μη νομίζεις πως θα 'ναι όλα ρόδινα»...(συχνή έκφραση μεγαλύτερου προς νέο, για να τον προσγειώσει, να του κόψει τον ενθουσιασμό και τα φτερά)...«η ζωή έχει και τις δυσκολίες της, δεν είναι όλα ρόδινα»...«τόσα και τόσα γίνονται, μα αυτή τα βλέπει όλα ρόδινα κι ωραία!» χαζοχαρούμενη να την πούμε, ή αμερικανάκι, καλύτερα;; «η κατάσταση δεν είναι ρόδινη, δεν επιτρέπει αισιοδοξία».

Τι παροιμίες λαϊκής σοφίας για τη διαφορετικότητα επιτρέπει η κατάσταση;;
https://www.gnomikologikon.gr/catquotes.php?categ=1590


Δώδεκα Απόστολοι, ο καθένας με τον πόνο του.

Όλοι αντάμα κι ο ψωριάρης χώρια.

Είναι από άλλο ανέκδοτο.

Ο καθένας με τον καημό του.


Απ’ όλα έχει ο μπαξές.


Στο μπόι σου βρίσκεις, στη γνώμη σου δε βρίσκεις.
(αφού κάθε ρωμιός και γνώμη, πώς να βρεις;)

Άλλα τα μάτια του λαγού κι άλλα της κουκουβάγιας.

Έχει κάθε λαγκαδάκι το δικό του αεράκι.

Κάθε πουλί με τη λαλησιά του και κάθε γάιδαρος με την γκαρισιά του.

Κάθε μαχαλάς και τάξη, κάθε ρούγα και ζακόνι.

Ούλοι φοβούνται το Θεό κι ο λαγηνάς τον τοίχο.

Όλα τα δάχτυλα δεν είναι ίδια.


Όλα σου ξανάστροφα κι ο κώλος σου παράτρουπα.

Καθένας με το μέτρο του, μετράει τον χασέ του.


Άλλο είν’ τ’ άλλα κι άλλο είν’ το γάλα.

Περιγραφή ουδέτερου πλακατζή παρατηρητή και ρατσιστική ειρωνία της πλειονότητας στο διαφορετικό, απουσία ενσυναίσθησης. Μια σύντομη ανάσα από τα ξένα: One man's trash is another man's treasure. (Σκουπίδι του ενός, μα θησαυρός του άλλου) one man's meat is another man's poison (Τροφή του ενός, του άλλου δηλητήριο) Different strokes for different folks (Διαφορετικές χειρονομίες/στερεότυπα για διαφορετικούς λαούς) παροιμία από αμερικάνικο τραγούδι, Everyday People, 1968, https://youtu.be/3ifYo29hsoM...στην Αμερική μια παροιμία κάνει καριέρα γρήγορα, δεν περιμένουν να γεράσει.  To each his own (Στον καθένα το δικό του) αυτό δεν το λέμε, αλλά το χαιρέκακο «ο καθένας θα πάρει αυτό που του αξίζει»

Το Ελεύθερο πνεύμα (1929 ) είναι δοκίμιο του Γιώργου Θεοτοκά, τα παρακάτω δεν εξαιρούν ούτε τον ίδιο, και οποιαδήποτε ελληνιστί γράφοντα όντα.

«Την έλλειψη αληθινής ανάπτυξης, φανερώνει καλά και η έλλειψη ανοχής και ψυχραιμίας που χαρακτηρίζει σχεδόν πάντα τις ελληνικές συζητήσεις. Όταν εκδηλωθεί μια διαφωνία, η πρώτη δουλειά των Ελλήνων είναι να αρνηθούν ολότελα τη σημασία του αντιπάλου. Πώς μπορεί να είναι σοβαρό υποκείμενο αφού τολμά να λέει όχι όταν εμείς λέμε ναι; Να πάει πρώτα να μάθει γράμματα κι ύστερα να έρθει να συζητήσει μαζί μας.

Αυτό δεν είναι όλο. Τον αρνούνται και ως άτομο. Είναι φαύλος και κακόπιστος. Είναι κουτός. Είναι παλαβός. Είναι αίσχος για την Ελλάδα να υπάρχει ένα τέτοιος άνθρωπος. Είναι δημόσιος κίνδυνος. Πρέπει να εκλείψει οπωσδήποτε, να εξολοθρευτεί, να καταργηθεί, να μην μείνει κανένα ίχνος του στο πρόσωπο της Γης. Δεν κατορθώνουν να πιστέψουν οι Έλληνες ότι ένας άνθρωπος που σκέπτεται διαφορετικά από αυτούς μπορεί να είναι πολύ άξιος, πολύ έντιμος, πολύ χρήσιμος άνθρωπος. Άξιοι, έντιμοι, χρήσιμοι είναι μονάχα αυτοί που συμφωνούν μαζί μας. Οι άλλοι όλοι: φωτιά και τσεκούρι!

http://www.palmografos.com/permalink/16123.html

Και του Πωλ Βαλερύ:

Ο φασισμός αρχίζει με τη σκέψη ότι όλοι οι άλλοι είναι ανόητοι.

...ακατανόητοι, ακατανόητες κολοκυθόπιτες...

Δεν ξύπνησαν μια μέρα οι απαραίτητοι και ανένοχοι έλληνες πολιτικοί και άρχισαν να περιφέρουν τη συναισθηματική τους αναπηρία. Έχει παράδοση σκοτεινή και μεγάλη η κορυφή του λαϊκού παγόβουνου.

Αυτή η κατσίκα του γείτονα πρέπει να ήταν πολύ παρδαλή, και η ασπρόμαυρη λαϊκή σοφία μισεί τα πολλά χρώματα.

ενώ πάντες ἄνθρωποι τοῦ συνειδέναι καὶ συνυπάρχειν ὀρέγονται χρώμασι ποικίλοις...

_______________________________________________________________

Και μετά ξύπνησα, και λέω, σιγά μην κάτσω να τα γράψω όλα αυτά, για να μαρκαριστώ ως κάτι ξέχωρο από την ομάδα. Μπορεί να με στείλουν στον διευθυντή να του γράψω και έκθεση για την κοινωνικοποίηση...κάτσε να δομήσεις με τον τρόπο που προτείνουν οι τσουκάλες, τα σωσάρια, τα λυσάρια, και λοιπά αρχαία ειλητάρια. Περαστικοί είμαστε από κάθε τάξη, γιαυτό, καλό είναι να περνάμε καλά κι απαρατήρητοι. 

Περί ορέξεως...κολοκυθόπιτα,

κι ο καθένας με τον πόνο του.