Απάντηση του Τσάπλιν στο Μακάρθικο Κράτος («ήταν ο Σαρλό κομμουνιστής;;»)

O 67χρονος Τσάρλι Τσάπλιν ως Ιγκόρ Σαχντόφ, εξόριστος από επανάσταση βασιλιάς, απέναντι στον γιο του Μάικλ Τσάπλιν ως Ρούπερτ Μακαμπί, παιδί αμερικάνων κομμουνιστών σε προοδευτικό σχολείο από την τελευταία του ταινία «Ένας βασιλιάς στη Νέα Υόρκη»  (1957) 

_Και τώρα μεγαλειότατε, θα σας δείξουμε αξιοθαύμαστο δεκάχρονο παιδί, ιστορικό και συντάκτη της σχολικής εφημερίδας μας, ο Ρούπερτ!

-Ενδιαφέρον! Γεια σου Ρούπερτ! τι διαβάζεις τώρα;

-Καρλ Μαρξ!

-Μήπως είσαι κομμουνιστής;

-Πρέπει να 'μαι κομμουνιστής για να διαβάζω Μαρξ;

-Έχεις ένα δίκιο. Λοιπόν αν δεν είσαι, τι είσαι;;

-Τίποτα!

-Τίποτα;;

-Αντιπαθώ όλες τις μορφές διακυβέρνησης!

-Μα κάποιος πρέπει να βάζει τους κανόνες!

-Και δεν μου αρέσει η λέξη κανόνας!

-Ας το πούμε τότε ηγεσία.

-Ηγεσία στη διακυβέρνηση είναι πολιτική εξουσία, δηλαδή ΕΠΙΣΗΜΟ ΣΧΗΜΑ

ΤΑΛΑΙΠΩΡΙΑΣ ΤΟΥ ΛΑΟΥ

-Μα νεαρέ μου η πολιτική είναι απαραίτητη, σε αυτή τη χώρα οι κανόνες δεν επιβάλονται στους ανθρώπους, είναι επιθυμίες όλων των ελεύθερων πολιτών.

-Ταξίδεψε γύρω και δες πόσο ελεύθεροι είναι.

-Μα, άσε με να ολοκληρώσω...

-Έχουν βάλει κάθε άνθρωπο σε ζουρλομανδύα και δίχως διαβατήριο δεν μπορεί βήμα να κάνει.

-Αν μου επέτρεπες να ολοκληρώσω...

-Σε ένα ελεύθερο κόσμο παραβιάζουν τα φυσικά δικαιώματα κάθε πολίτη.

-Μα δεν...

-ΕΧΟΥΝ ΓΙΝΕΙ ΟΠΛΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΔΕΣΠΟΤΑΔΩΝ

-Ναι μα...

-Κι αν δεν σκέφτεσαι όπως αυτοί, σου στερούνε το διαβατήριο.

-Μα θα μου επιτρέψεις...

-Το να εγκαταλείψεις τη χώρα είναι σαν δραπετεύεις από φυλακή και να μπαίνεις

σε άλλη χώρα είναι σαν να περνάς από μάτι βελόνας.

-Μα..

-Είμαι ελεύθερος να ταξιδεύω;;

-Φυσικά είσαι!

-Μόνο με διαβατήριο!

-Μου επιτρέπεις;;

-Μόνο με διαβατήριο!

-Ααα...

-ΈΧΟΥΝ ΑΝΑΓΚΗ ΤΑ ΖΩΑ ΔΙΑΒΑΤΗΡΙΑ;;

-Χμ, τελείωσες;

-Είναι ανάρμοστο ότι στην ατομική εποχή της ταχύτητας ορίζουν την είσοδο και την έξοδό μας τα διαβατήρια.

-Θα σκάσεις, να αφήσεις κάποιον να μιλήσει;

-Και ελεύθερος λόγος, υπάρχει;

-Όχι, είναι όλος δικός σου!

-Και ελεύθερη οικονομία..

-Μιλούσαμε για τα διαβατήρια.

-Σήμερα όλα είναι μονοπώλια, μπορώ να μπω στο εμπόριο αυτοκινήτων και να ανταγωνιστώ με τραστ και καρτέλ;;

-Αν μου άφηνες μια λέξη...

-Με τίποτα. Μπορώ να μπω στο εμπόριο παντοπωλείου και να ανταγωνιστώ

με τις αλυσίδες σούπερμάρκετ;;

-Θα σκάσεις;;

-Το μονοπώλιο είναι η απειλή της ελεύθερης οικονομίας.

 -Όπως κοιτάζω εξήντα χρόνια πίσω...

-Τι έκανες εξήντα χρόνια πίσω;;

(...«ήταν ηλεκτρόνιο στο μάτι του προπάππου του!»...λένε γελώντας οι συμμαθητές του)

-Τελείωσες τώρα, λοιπόν;; Άσε με να πω πόσο λάθος είσαι. Εν πρώτοις, εν πρώτοις...τώρα, όμως, ξέχασα τι ήθελα να πω!...

-Για την ατομική βόμβα!

-Αχά!

-Είναι έγκλημα που ενώ ο κόσμος φωνάζει για ατομική ενέργεια, εσύ θέλεις να φτιάχνεις ατομικές βόμβες!

-Εγώ! μα είμαι εναντίον!

-Θέλεις να εξαφανίσεις τον πολιτισμό, να καταστρέψεις τη ζωή στον πλανήτη, ζεις ακόμα στον προηγούμενο αιώνα!

-Εγώ;; μα έχασα τον θρόνο μου γιατί δεν ήθελα ατομικές βόμβες!

-Εσύ κι οι όμοιοί σου νομίζετε ότι οι ατομικές βόμβες μπορούν να λύσουν προβλήματα.

-Άκου εδώ κατεργαράκο!

-Σήμερα ο άνθρωπος έχει τόσο πολλή εξουσία.

-Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία (*σημ. για την ακρίβεια η Ρωμαϊκή Δημοκρατία*) κατέρρευσε με τη δολοφονία του Καίσαρα και γιατί;;

Εξαιτίας της υπέρμετρης εξουσίας!

-Η φεουδαρχία τινάχτηκε με τη Γαλλική Επανάσταση και γιατί;; Εξαιτίας της υπέρμετρης εξουσίας!

-Και σήμερα όλος ο κόσμος θα τιναχτεί, και ο λόγος;;

--ΕΞΑΙΤΙΑΣ ΤΗΣ ΥΠΕΡΜΕΤΡΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ!!

-Το μονοπώλιο της εξουσίας είναι απειλή για την ελευθερία. Υποβαθμίζει και θυσιάζει κάθε άτομο.

-Και που είναι το άτομο;;

-Πού να ξέρω;;

-ΚΛΕΙΔΩΜΕΝΟ ΣΤΟΝ ΦΟΒΟ, ΚΟΥΚΟΥΛΩΜΕΝΟ ΜΕ ΜΙΣΟΣ ΑΝΤΙ ΜΕ ΑΓΑΠΗ. Για να επιβιώσει ο πολιτισμός πρέπει να πολεμήσουμε την εξουσία μέχρι να αποκατασταθεί η ανθρώπινη ειρήνη και αξιοπρέπεια.

...αργότερα σε δρόμο της βροχερής Νέας Υόρκης...

https://youtu.be/eHplJrjx9TY?t=3848

-Ε, βασιλιά, με θυμάσαι;;

-Χμ, το πιο δυσάρεστο παλιόπαιδο που γνώρισα!

-Κακώς, αλλά δεν νιώθω το ίδιο και εγώ για σένα, η συζήτησή μας κέντρισε το ενδιαφέρον.

-Τι κάνεις έξω με τέτοιο καιρό;;

-Διακοπές...

-Γιατί δεν πας σχολείο;;

-Αποφοίτησα...

-Καλύτερα να 'ρθεις μαζί μου, είσαι βρεγμένος και κρυώνεις.

-Δεν θα με δώσεις στους μπάτσους;;

-Όχι, βέβαια!

Τον βάζει σπίτι του, κάνει μπάνιο, τρώει.

-Και τώρα νεαρέ μου, πες την αλήθεια.

-Έφυγα από το σχολείο. Με κυνηγούν να με ανακρίνουν.

-Γιατί πράγμα.

-Για συγγενείς μου.

-Τι έκαναν;;

-Τίποτα, απλώς υπερασπίζονται τα συνταγματικά τους δικαιώματα.

...

-Μεγαλειότατε, τι θα κάνετε με αυτό το παιδί;;

-Άσ' το να στεγνώσει και να μείνει σπίτι. Οι γονείς του έχουν μπελάδες.

-Είναι κομμουνιστές;;

-Ακριβώς.
....
-Tώρα για πες μπροστά μας, είσαι κομμουνιστής;;
-Μάλιστα, κύριε!
-Μα νόμιζα ότι μισείς όλες τι μορφές διακυβέρνησης.
-Τις μισώ, μα σιχάθηκα να με ρωτάνε, αν είμαι κομμουνιστής. 

(άγνωστοι επισκέπτες)
https://youtu.be/eHplJrjx9TY?t=4290

-Του βασιλιά ο ανηψιός...τι έκπληξη, ήρθες για πρώτη φορά στην Αμερική;;

-Όχι εδώ γεννήθηκα, ο πατέρας μου δεν πίστευε στα βασιλίκια, έφυγε από τη χώρα και ήρθε μετανάστης εδώ, στη γη των ελεύθερων και γενναίων. Αλλά σήμερα η Ελευθερία απειλείται, επιτροπή ερευνά τα μυαλά των ανθρώπων και ελέγχει τις σκέψεις τους, αυτοί που έχουν το θάρρος να μιλήσουν αποκλείονται και χάνουν τις δουλειές τους, καταδικάζονται δίχως δίκη...

-Αίσχος, ντροπή, αυτές οι ανακρίσεις είναι απαραίτητες, όταν η ασφάλειά μας απειλείται!

-Με βόμβες υδρογόνου δεν έχετε καμμία ασφάλεια!

-Αυτά τα λεν οι κομμουνιστές!

-Μόνο με την παγκόσμια συνεργασία και κατανόηση είμαστε ασφαλείς!

-Αν ήσουν μεγαλύτερος, θα σε κατέδιδα στις αρχές....

.....

Αργότερα, ο μικρός βλέπει στην οθόνη να δικάζονται οι γονείς του και οι αρχές μαθαίνουν για τον φιλοκομμουνιστή βασιλιά και τον κυνηγούν. Σε γραφείο της αστυνομίας που τους έχουν πιάσει ο ανακριτής ζητάει από το μικρό μόνο να πει τα ονόματα που δεν λένε οι φυλακισμένοι γονείς του. Στο δικαστήριο ο βασιλιάς αθωώνεται, αφού πριν έχει κατά λάθος βρέξει με πυροσβεστική μάνικα τους δικαστές. Στην πρεσβεία κάνοντας τα χαρτιά του για να φύγει συναντιέται με τον Ρούπερτ. Έχοντας δώσει, πλέον, ονόματα συντρόφων των γονιών του, πέφτει στην αγκαλιά του κλαίγοντας, και ο βασιλιάς τον παίρνει μαζί του στην Ευρώπη.

______________________________________________________________

Ο Βρετανός Τσάπλιν μετανάστευσε στις ΗΠΑ το 1910, (είχε φάκελο στην ασφάλεια από το 1922), και το 1952 ενώ βρίσκεται στο Λονδίνο μαθαίνει πως εισαγγελέας ανακαλεί την άδεια επανεισόδου του και απαιτεί να περάσει από ανάκριση για τις πολιτικές του απόψεις, αν επιθυμεί να ξαναμπεί στη χώρα. Μένοντας πολιτικός πρόσφυγας στην Ευρώπη ξεκινά να ετοιμάζει το 1954 την ταινία «A King in New York», με φόντο το Λονδίνο. Η ταινία κάνει πρεμιέρα το 1957, την ίδια χρονιά που πεθαίνει ο Τζόζεφ Μακάρθυ, γερουσιαστής από το 1947. Για είκοσι χρόνια οι ταινίες του απαγορεύτηκαν στους αμερικάνικους κινηματογράφους. Γύρισε πίσω το 1972 για να παραλάβει ένα τιμητικό όσκαρ. Δεν θα γυρνούσε να ζήσει στην Αμερική, όπως είπε, ακόμη κι αν πρόεδρός της ήταν ο ίδιος ο Χριστός. Ποτέ δεν ζήτησε αμερικανική υπηκοότητα. Πέθανε τα Χριστούγεννα του 1977 στην Ελβετία.

Σχετικά ρητά

Λένε πως ο κομμουνισμός μπορεί να εξαπλωθεί σε όλο τον κόσμο. Κι εγώ λέω –Και τι έγινε;

Δεν είμαι κομμουνιστής, αλλά είμαι περήφανος να πω ότι νιώθω αρκετά φιλοκομμουνιστής. Δεν θέλω ριζοσπαστική αλλά εξελικτική αλλαγή.

Είμαι πολύ πλούσιος για να γίνω κομμουνιστής, είμαι απλώς ειρηνέμπορας, (ειρηνοκάπηλος, peace-monger σε αντίθεση με το war-monger)

Δεν είμαι κομμουνιστής, είμαι απλώς κάποιος που το μόνο που θέλει για την ανθρωπότητα είναι μία στέγη πάνω από το κεφάλι κάθε ανθρώπου.

Τούτες τις μέρες αν μπεις κάπου με το αριστερό πόδι, σε κατηγορούν πως είσαι κομμουνιστής.

Αν και δεν είμαι κομμουνιστής, αρνιέμαι να πέσω στη γραμμή του μίσους απέναντί τους. Έπειτα, έχω εναντιωθεί στην Επιτροπή Αναμερικανικών Δραστηριοτήτων - μια ντροπιαστική φράση, ελαστική αρκετά για να τυλίξει τον λαιμό και να στραγγαλίσει τη μειονοτική φωνή κάθε Αμερικανού πολίτη.

Τον Δεκέμβρη του 1949 ο φάκελος για τον Τσάπλιν έγραφε: Δεν υπάρχουν διαθέσιμοι μάρτυρες να καταθέσουν κατηγορηματικά ότι ο Τσάπλιν υπήρξε μέλος του ΚΚ στο παρελθόν, ότι είναι τώρα μέλος ή ότι έχει συνεισφέρει οικονομικά στο ΚΚ. (*απλώς συμμετείχε σε συλλόγους για την αμερικανο-σοβιετική φιλία και συμμαχία κατά του ναζισμού*)

Όσο για τα πολιτικά είμαι αναρχικός, μισώ κυβερνήσεις, κανόνες και δεσμά. Δεν ανέχομαι ζώα στα κλουβιά. Οι άνθρωποι πρέπει να είναι ελεύθεροι.

Δεν είμαι πολιτικός και δεν έχω τέτοιες φιλοδοξίες. Είμαι πιστός στην Ελευθερία. Από την άλλη δεν είμαι υπερπατριώτης. Ο υπερπατριωτισμός οδηγεί στον χιτλερισμό -  και το μάθημα το πήραμε. Δεν θέλω να κάνω επανάσταση, μόνο μερικές ταινίες ακόμη.

Ελπίζω στην ειρήνη, στην κατάργηση των πολέμων και στην επίλυση των διαφορών σε τραπέζι σύσκεψης. Να καταργήσουμε τις ατομικές βόμβες πριν μας καταργήσουν αυτές.

_________________________________________________________

Σε αντίθεση με τα παραπάνω, πάντως, ανελεύθερη και ανιστόρητη δήλωση λέγεται πως έκανε το 1942  ότι τώρα οι Αμερικάνοι καταλαβαίνουν τη σημασία των Ρωσικών Εκκαθαρίσεων (1936-38) και τι υπέροχες που ήταν. Τότε οι κομμουνιστές ξεφορτώθηκαν τους δικούς τους Λαβάλ και Κουίσλινγκ. Και αν και τα υπόλοιπα έθνη έκαναν το ίδιο, δεν θα υπήρχαν συνεργάτες των ναζί.
https://books.google.gr/books?id=QEYlDwAAQBAJ&pg=PA221&dq=wonderful+thing%27%27+by+which+the+russians+%27%27did+away+with+their+quislings.%27%27&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi4leTU1rnlAhVNQUEAHVBuATEQ6AEIMTAB#v=onepage&q=wonderful%20thing''%20by%20which%20the%20russians%20''did%20away%20with%20their%20quislings.''&f=false

Και αξιόλογοι σοβιετικοί αξιωματικοί εκτελέστηκαν προς επίρρωση του αιφνιδιασμού της απροετοίμαστης ΕΣΣΔ, και σοβιετικοί πολίτες υπήρξαν που καλωσόρισαν και συμπολέμησαν με τους γερμανούς.

Ήταν βέβαια ανεκτή δήλωση στα πλαίσια της αμερικανοσοβιετικής συμμαχίας κατά του ναζισμού για έναν πολιτικό, όχι για καλλιτέχνη.

Και ενώ έκανε τόσες φιλοσοβιετικές δηλώσεις, και πιθανόν να επισκέφτηκε την ΕΣΣΔ το 1931-32 κατά την παγκόσμια περιοδεία του, δεν ξετρελλάθηκε ο Στάλιν με τον Μεγάλο Δικτάτορα, του 'δωσε χαμηλή βαθμολογία, και οι Μοντέρνοι Καιροί θεωρήθηκαν όχι αρκετά σοσιαλιστική ταινία. Ένα κοινό σημείο Τσάπλιν και Πικάσο, ενώ ήταν τόσο φιλοσοβιετικοί, (ο Πικάσο και μέλος του γαλλικού ΚΚ), η τέχνη τους δεν ήταν η πρέπουσα για τα σοβαρά σοσιαλιστικά ιδεώδη  https://www.thevintagenews.com/2017/11/27/picasso-and-chaplin-both-loved-the-soviet-union/ Αγαπητοί και χρήσιμοι, απλώς, για να κάνουν κριτική στον αντίπαλο.

Το αντίστοιχο θα ήταν ένας σοβιετικός Αριστοφάνης/Τσάπλιν με περισσότερη δημοφιλία κι από τον ίδιο τον τιμονιέρη του κράτους, που θα φώτιζε τα κακώς κείμενα, θα έβγαζε γλώσσα σε θεσμούς και ηγεσία, και όταν θα τον έδιωχναν από τη χώρα θα έβρισκε πατρίδα π.χ. στη Γιουγκοσλαβία.

Και στην ταινία δεν σατιρίζονται μόνο το φιλελεύθερο κράτος που γίνεται ανελεύθερο, οι αμερικανιές της εποχής που ερχόταν, μονοπώλια, εμπορευματοποίηση, διαφημίσεις όπου λάχει το βλέμμα και το αυτί, πλαστικές εγχειρήσεις, αλλά πετάει και τη σπόντα στο κηρυγματικό ύφος της εφηβικής αριστεράς, ακόμη κι όταν μιλάει ο μικρός Ρούπερτ, μια αντίστοιχη Γκρέτα, με επιχειρήματα, καθώς και σε ένα προοδευτικό σχολείο δίχως πειθαρχία και κανόνες. Είναι αυτό που λέει ότι πρωτίστως ταινίες ήθελε να κάνει να γελάει ο κόσμος, και όχι μια μονομερή πολιτική τέχνη που θα πάρει έγκριση από ένα γραφείο.

Όσο για τον γερουσιαστή Μακάρθυ ένα ψηφοκάπηλο (vote-monger) δημαγωγό που έβαλε στόχο την παλινόρθωση των ρεπουμπλικάνων μετά από 12 χρόνια πιο ψηλά από την ιστορία, την εντιμότητα, και την ελευθερία της πατρίδας του, κέρδισε πρόσκαιρα καλλιεργώντας ατομισμό, καχυποψία και φόβο. Αγαναχτισμένοι πατριώτες φώναζαν έξω από κινηματογράφους να φύγουν οι κομμουνιστές από το Χόλυγουντ. Και αφού καταστρέψε χιλιάδες αθώες ζωές, η μανία καταδίωξής του χτύπησε κορυφή το 1954 όταν κατηγόρησε και τον ίδιο τον στρατό ότι κρύβει κομμουνιστές, μέχρι και ο στρατηγός Μάρσαλ είχε γίνει, πρωτύτερα, στόχος του ως εξ αμελείας υπεύθυνος της προσχώρησης της Κίνας στον κομμουνισμό. (Το σχέδιο Μάρσαλ για την Κίνα προέβλεπε αποτροπή εμφυλίου και κοινή πατρίδα για κομμουνιστές και εθνικιστές Κινέζους (https://en.wikipedia.org/wiki/Marshall_Mission#Attack_by_Joe_McCarthy) Στο ίδιο έτος, στη συνείδηση του κόσμου, όπως φάνηκε σε γκάλοπ, η στήριξη στον γερουσιαστή ανατράπηκε μετά τις δημόσιες τηλεοπτικές ανακρίσεις που ο ίδιος ο Μακάρθυ επέλεξε αλλά του γύρισε ανάποδα, βλέποντας οι θεατές την αδικία στα μάτια τους. Παράλληλα με τους κομμουνιστές ο Μακάρθυ κυνηγούσε και ομοφυλόφιλους σε δημόσιες θέσεις, όπως και ο Στάλιν, γιατί κατά το σκεπτικό του πολίτες που έχουν κάποια εξάρτηση είναι εκβιάσιμοι από τον εχθρό. Και το ειρωνικό είναι ότι ο Τζόζεφ πέθανε αλκοολικός από κίρρωση του ήπατος στα 49 του.....δυστυχισμένοι άνθρωποι....


Ντοκυμαντέρ για το πως γυρίστηκε η ταινία, https://en.wikipedia.org/wiki/A_King_in_New_York, όπου μιλάει στο 20ό λεπτό ο μεγάλος πια Μάικλ Τσάπλιν για τον πατέρα του...δεν ήταν ο καλύτερος πατέρας, αλλά πώς θα μπορούσε να τα προλάβει όλα;; 

και το τραγούδι της ταινίας 

σε μουσική και στίχους του Τσάρλι

~~~~~~~~~~~~~~~~

I’ve got the weeping willows

And I’m stepping through plate windows

On account of you

Oh my lord, what shall I do, what shall I do?

I love you so

And yet I know you can’t be true

If I only had a will to get away

But you have me in your spell both night and day

You have me in your power every moment every hour

Leave me now or let me go

Why oh why torment me so?

I despise you, idolise you, I adore you, I implore you

Let me be free

From this tyranny of love

I’m stepping through plate windows over you

~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Έχω ιτιές που κλαίνε

και περνάω μέσα 

από παράθυρου τζάμια

εξαιτίας σου.

Κύριε μου,

τι πρέπει να κάνω;

σ' αγαπώ κι ας ξέρω

πως αληθινός δεν είσαι.

Μακάρι να 'χα θέληση να φύγω,

μέρα νύχτα είμαι κάτω απ' τη μαγεία σου,

λεπτό και ώρα κάτω απ' την εξουσία σου,

άσε με να φύγω, τι με τυραννάς;

Σε μισώ, σε λατρεύω και ικετεύω,

άσε με λεύτερο απ' της αγάπης

το τυρράνισμα.

Για να ξεφύγω

περνάω μέσα

από παράθυρου τζάμια.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

(the whole movie)
https://youtu.be/eHplJrjx9TY

((One of the minor annoyances in modern life is a revolution
Μία απ' τις μικρές ενοχλήσεις στον σύγχρονο τρόπο ζωής
είναι μια επανάσταση))