Δαμαίου Θεσσαλονικέως πρός Όσιριν

(wikiphoto / amthgr)


 (epigraphy. packum)

Makedonia (Mygdonia) — Thessalonike — bef. end 2nd c. BC

Σοὶ τόδε δωμητὸν τέμενος θέτο, δαῖμον Ὄσειρι,

λάρνακά τε γλαφυρὰν ἔνδοθι ναμοφόρον·

ἔνθα περιπλώεις σὺ κατ’ ἀστεροφεγγέα νύκτα

καὶ τεύχεις ἐρατὴν Ἶσιν ἐν ἀγλαΐαις.

Αὐτὸς γὰρ πάμπρωτος ἐπήξαο νήια δοῦρα

καὶ πόρον εὐξέστοις τμήξας ἔνερθε πλάταις.

Ἀλλ’, ἄνα, Φυλακίδῃ τε καὶ υἱέϊ καλὸν ὀπάξοις

δῶρον ἐυκλείης ἄμφω ἀπημοσύνῃ,

ὄφρα τις ἁμερίων λεύσσων τάδε θυμὸν ὀτρύνῃ

σφωΐτερομ μακάρωμ μήποτε λῆστιν ἔχειν.

         (Δαμαίου)

Για σένα τούτο· το τέμενος έχτισαν· Άγιε Όσιρι,

μέσα τρεχούμενα νερά σε λάρνακα κοιλόγλυπτη,

όπου αρμενίζεις την αστρόφεγγη νυχτιά,

την ποθητή την Ίσιδα ορίζεις στη χαρά.

Σύ πρώτος απ' όλους υλοτόμησες πλοία

και με καλόξυστα κουπιά στον Άδη έκαμες πορεία,

αλλ' άνακτα στον Φυλακίδη και τον γιό,

να φέρεις δώρο δόξας λαμπρό · μα νἀν' κι ακίνδυνο,

με σκοπό κάποιος θνητός,

βλέποντας τα, την ψυχή του να στηρίζει,

και των δυό μακαριστών

ποτέ μη λησμονήσει.
(Δαμαίου)

((πιθανόν ο νικητής ποιητὴς προσοδίου

Δαμαῖος Ἡγησάνδρου Μακεδὼν ἀπὸ Θετταλονίκης, 

στα Μούσεια των Θεσπιών Βοιωτίας (ca. 146-95 BC))
(Roesch, IThesp 167) 

              Η μεγάλη διάδοση των εσχατολογικών απόψεων στον μακεδονικό χώρο κατέστησε σχεδόν αυτονόητη την εισαγωγή της λατρείας των Αιγυπτίων θεών από τον 3ο αι. π.Χ., καθώς μέρος της ουσίας αυτών των θεών ήταν οι θεωρίες για λύτρωση στη μετά θάνατο ζωή. Πολύ πρώιμα διαδόθηκε και στη Μακεδονία η λατρεία Αιγυπτίων θεών, παρά τις όχι καλές σχέσεις των Αντιγονιδών με τους Πτολεμαίους. Τη λατρεία έφεραν ιδιώτες Έλληνες από την Αλεξάνδρεια ή Αιγύπτιοι έμποροι, που έρχονταν με τις οικογένειές τους για μόνιμη εγκατάσταση σε ελληνικές πόλεις. Ιερό για τους Αιγυπτίους θεούς ιδρύθηκε στη Θεσσαλονίκη πιθανότατα τον 3ο αι. π.Χ. –το λεγόμενο Σαραπείον (Sarapeum)– και παρέμεινε ενεργό μέχρι τον 4ο αι. μ.Χ. (από ό,τι διαβάζω στο Metrothessalonikis.com/ ήταν κοντά στην πλατεία Δημοκρατίας και ανακαλύφθηκε το 1920)

(http://www.komvos.edu.gr/mythology/pop_onomata/aigyptioitheoi.html)

              Ανάμεσα στους λατρευόμενους Αιγυπτίους θεούς στη Μακεδονία ήταν και ο Όσιρις. Θεός της βλάστησης, ανασταινόταν όταν αποσύρονταν τα νερά του Νείλου και πρασίνιζαν τα χωράφια και πέθαινε μόλις η χλόη ξεραινόταν.
      Ως βασιλεύς των νεκρών, οδηγούσε τους ανθρώπους στην αληθινή μακαριότητα, όταν αυτοί απέβαλαν το σώμα τους –όσο βρίσκονταν στη ζωή είχαν τις ψυχές τους φυλακισμένες στα σώματα με αποτέλεσμα να βασανίζονται από τα πάθη και να μην μπορούν να χαρούν το θείον (Πλούταρχος, Περί Ίσιδος και Οσίριδος).
          Σε ποίημα (125-100 π.Χ.) του Θεσσαλονικέα ποιητή Δαμαίου, που αποτελείται από πέντε ελεγειακά δίστιχα και σώζεται σε πλάκα στο Σαραπείον, ο Όσιρις εμφανίζεται ως χθόνιος θεός. Ο αδελφός του, Σηθ (Set) τον σκοτώνει και τον διαμελίζει, βάζει τα μέλη του σε λάρνακα και τη ρίχνει στα νερά του Νείλου. Μετά από καιρό η Ίσιδα βρίσκει τη λάρνακα και ανασταίνει τον σύζυγο και αδερφό της.

(http://www.komvos.edu.gr/mythology/pop_onomata/osirhs.html)

περισσότερα στο

http://en.wikipedia.org/wiki/Myth_of_Osiris_and_Isis

(και ελληνικά)

          Reinhold Merkelbach, "Zwei Texte aus dem Sarapeum zu Thessalonike", (1973) discusses two inscriptions published by Charles Edson in his "Inscriptiones Graecae X" (Berlin 1972) [...] In the second line speaks of "an elegant chest which carries water", where the word ναμοφόρον is a hapax legomenon. It is explained by Merkelbach as referring to the sacred pitcher which holds the holy water of Osiris [...] Very strangely he interprets λάρναξ here as "eine heilige Barke". It is rather the funerary chest, as mentioned by Plutarch [...] In line 3, allusion is made to the voyage of Osiris and Merkelbach rightly connects it with the periplous of the god mentioned in the Canopus decree. He goes on to see a reference to the "Navigium Isidis" (πλοίο της Ίσιδας) but the calendrical equation is not convincing, although the ship of Osiris can be equated with the ship of Isis and the ancient Neshmet barque. In line 4, Osiris is said "to make the beloved Isis rejoice" and the following couplet lauds Osiris as the inventor of ship-building and navigation—a distinction hitherto reserved, as Merkelbach points out, for Isis.

           Another striking feature is that Osiris voyages κατ' ἀστεροφεγγέα νύκτα, under the starry-bright night. This suggests that a festival of Lamps (Lychnapsia, Λυχναψία) is involved and it recalls the episode described in the Egyptian texts at Dendera. That is the month of Koiak (~December) and does not suit the date of the Ploiaphesia/ Πλοιαφέσια/ Navigium Isidis (5th March) [...]

Egyptologist John Gwyn Griffiths through 

"Google Isis Book, 349-350" ISBN 9004042709