Τετάρτη 12 Οκτωβρίου 2011

Φαέθων (Λεξιλογικά)

 [( στα αρχαία Φαέθων, Φαέθoντος (κατά το γέρων) στα νέα Φαέθων(ας), Φαέθωνα/Φαέθωνος)]

1. (μετοχή-επίθετο) φαέθων (κατά το μέλλων), ο λαμπρός από το ρήμα φαέθω, φάω, λάμπω· φαέθων ἥλιος, φαέθουσα σελήνη· πάννυχα καὶ φαέθοντα, νυχθημερόν· στην κλητική ὦ Φαέθον αλλά ὦ φαέθων Ἥλιε (ήλιε που λάμπεις)

2. (ουσιαστικό) Φαέθων, ένα από τα δύο άλογα του άρματος της Ηούς (της Αυγής)· το άλλο ήταν ο Λάμπος. Φαέθων γιός της Ηούς και του Κέφαλου· τον ερωτεύτηκε και απήγαγε η Αφροδίτη στη Συρία, όπου και τον όρισε φύλακα του ναού της. Φαέθων, ο γνωστός γιός του Ήλιου και της Κλυμένης. Μετωνυμικά από αρχαίους συγγραφείς, ο Ήλιος, o Δίας και ο αστερισμός του Ηνίοχου (Auriga) 

Στα γαλλικά phaéton (φαετόν) ειρωνικά, ο αδέξιος αμαξάς. Είδος ιππάμαξας και αμαξώματος αυτοκινήτου· από όπου ταξιδεύοντας σε διάφορες γλώσσες ήρθε και σε μας, κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα, ως παϊτόνι ή παετόνι (σπανιότερα φαετόνι ή φαεθόνιον) για να δηλώσει το μόνιππο της εποχής.

Περισσότερες ομώνυμες διασαφηνίσεις στο http://en.wikipedia.org/wiki/Phaeton
Και στα συνήθη παραπάνω θα προσθέσω και τα παρακάτω μεταφορικά

"Φαέθωνας" 1. νεαρός εμπρηστής εξ αμελείας. 2. νεαρός οδηγός λάτρης της ταχύτητας, του οποίου οι ρόδες και μηχανές παίρνουν κυριολεκτικά φωτιά. 3. νεανίας ἀπολλύων καὶ ἀπολούμενος.

+ Σύνδρομο του Φαέθωνα (Phaethon/Phaeton Complex) νεύρωση σε νόθα παιδιά ή τέκνα που αμφιβάλλουν για τους γονείς τους, οδηγώντας τα σε υπέρμετρες φιλοδοξίες και αυτοκαταστροφικές πράξεις για να ξεπεράσουν το υποτιθέμενο γονεϊκό κενό.

Και κλείνοντας, τί ήταν αυτό που οδήγησε στην επινόηση του Φαεθόντειου ή Φαεθώνειου μύθου; ίσως κάποιος μετεωρίτης, κομήτης, ηλιακή καταιγίδα (solar flare) ή και η εκπύρωση ενός υποτιθέμενου αρχαίου πλανήτη, Φαέθων/Phaeton, ανάμεσα στον Άρη και τον Δία. Αυτό ερμήνευσε, όπως είδαμε στον Οβίδιο, των Αφρικάνων το μαύρο χρώμα  και την ερήμωση της Σαχάρας.

α, να προσθέσω και τα "φαεθωνίζομαι - υπερκινούμαι", "αποφαεθωνίζομαι - ηρεμώ", "φαεθωνίζω - κεντρίζω σε νέο μεγάλες ιδέες ριψοκίνδυνες" :-)

3 σχόλια:

  1. Ευχαριστώ, έμαθα πολλά!

    Δες τί θα βγάλεις και από τον Δάντη, παρακαλώ ;-)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. του Δάντη το γεωκεντρικό το σύμπαν βλέπω
    .................
    Purgatorio: Canto IV

    onde la strada
    che mal non seppe carreggiar Fetòn

    όπου η στράτα που κακώς
    δεν γνώριζε να καροτσάρει ο Φτώνης


    ////////////////

    Αν οι αρχαίοι ημών
    γνωρίζαν ηλιοκεντρισμόν
    θάταν ο μύθος του Φαέθων' άγνωστος

    Μακάριοι οἱ μὴ εἰδότες
    καὶ μυθεύσαντες
    :-)

    ΑπάντησηΔιαγραφή