Ὀλύμπια ἐν Ὀλύμπῳ καὶ ἀλλαχοῦ

Ένα συνηθισμένο λάθος των αγγλόφωνων, και άλλων αλλόγλωσσων, είναι να μπερδεύουν την Ολυμπία με τον Όλυμπο, αφού τα Olympic και Olympian δεν διακρίνουν σε Ολυμπιακό/Ολυμπικό και Ολύμπιο. (εξαίρεση το σπάνιο Ολυμπιακή θρησκεία, που σε απλή γλώσσα θα σήμαινε θρησκεία του ολυμπιακού αθλητισμού ή του Ολυμπιακού). Και επιπλέον γιατί φαντάζει λογικότερο οι αρχαίοι να κάναν τους αγώνες κάτω από το θεόσπιτο του Δία.  Και όμως υπάρχει μια αναφορά για Ολυμπιακούς αγώνες στον Όλυμπο, δίχως όμως αρχαιολογική υποστήριξη ως τώρα.

Ὄλυμποι δέ εἰσιν ἕξ· Θεσσαλίας, Μακεδονίας, ἐν ῷ καὶ Ὀλύμπια ἄγεσθαί φησιν Ἀπολλόδωρος, Μυσίας, Κιλικίας, Ἤλιδος, Ἀρκαδίας.

Σχόλιο στον στίχο Α598 των Αργοναυτικών:...πολυκλύστους τε φάραγγας/ Ὄσσης Οὐλύμποιό τ' ἐσέδρακον....και πολυχείμαρρα φαράγγια της Όσσας και του Όλυμπου ατένισαν.

Σύμφωνα με αυτά υπήρχε λοιπόν και Όλυμπος Ολυμπίας, μήπως και διαφορετικός Όλυμπος στη Μακεδονία ή τη Θεσσαλία; επίσης Όλυμπος Λυκίας, και όχι Κιλικίας· εννοείται δε τα βουνά Όλυμποι είναι πολύ περισσότερα από έξι, το λιγότερο δώδεκα.

Το πιθανότερο αυτά τα Ολύμπια να είναι οι αγώνες στο Δίον της Πιερίας που ίδρυσε ο Αρχέλαος της Μακεδονίας προς τιμήν του Δία και των Μουσών. Κατά τον Αρριανό Α11.1: Ἀλέξανδρος ἐπανῆλθεν εἰς Μακεδονίαν, καὶ τῷ τε Διὶ τῷ Ὀλυμπίῳ τὴν θυσίαν τὴν ἀπ᾽ Ἀρχελάου ἔτι καθεστῶσαν ἔθυσε καὶ τὸν ἀγῶνα ἐν Αἰγαῖς διέθηκε τὰ Ὀλύμπια: οἱ δὲ καὶ ταῖς Μούσαις λέγουσιν ὅτι ἀγῶνα ἐποίησε.

Συγκεντρώνω λοιπόν τόπους όπου διεξάγονταν Ολυμπιακοί αγώνες (πηγή: A Dictionary of Greek and Roman Antiquities, 1890, downward) αλλά το ότι συγγραφέας αναφέρει πως γίνονται Ολύμπια δεν μας απαλάσσει από τη συνεκδοχή τα Ολύμπια να σημαίνουν απλώς αθλητικούς αγώνες. Μόνο η αρχαιολογία μπορεί να βεβαιώσει. Δίπλα έχω βάλει τον επιγραφικό τίτλο που βρήκα. Ιδρυτής πολλών Ολυμπίων φέρεται ο φιλέλληνας Ρωμαίος αυτοκράτορας Αδριανός. Ὀλύμπια (τὰ μεγάλα) έν Πείσῃ ή Πίσῃ, στην Πίσα, ήταν το επιγραφικό όνομα για τους αγώνες στην Ηλεία. Αναφέρεται και μια Ζεάπολις, αλλά δεν την ταυτοποίησα.

στην Ελλάδα

1. Αιγές Ημαθίας

2. Δίον Πιερίας
3. Βέροια Ὀλύμπια ἐν Βεροίᾳ

4. Θεσσαλονίκη

5. Αθήνα Ὀλύμπια ἐν Ἀθήναις (ένα της κλασικής εποχής και ένα αδριάνιο)
6. Επίδαυρο Ὀλύμπια ἐν Ἐπιδαύρῳ

7. Ήλιδα, εκτός από τα τερταετή υπήρχαν και τοπικά ετήσια

8. Τεγέα Αρκαδίας

9. Νικόπολη Ηπείρου, επωνυμία για τα Άκτια του Αυγούστου.

στην Αίγυπτο, Αλεξάνδρεια

στη Λιβύη, Κυρήνη

στον Λίβανο, Τύρο

στην Ανατολία της Τουρκίας

1. Έφεσος Ιωνίας, (Ἀδριανὰ) Ὀλύμπια ἐν Ἐφέσῳ

2. Σμύρνη Ιωνίας (Ἁδριανὰ) Ὀλύμπια ἐν Σμύρνῃ

3. Αντιόχεια Συρίας στην αρχή λεγόταν Δάφνια, προς τιμήν του Απόλλωνα, αλλά όταν, λέει, αγόρασαν τα ονομαστικά δικαιώματα απ' τους Ηλείους, τα ονόμασαν Ολύμπια. Είναι οι τελευταίοι αθλητικές αγώνες της αρχαιότητας που έληξαν το 521 επί βασιλείας Ιουστίνου A'.

4. Αττάλεια Παμφυλίας

5. Σίδη Παμφυλίας

6. Κύζικος Μυσίας (Ἁδριανὰ) Ὀλύμπια ἐν Κυζίκῳ

7. Πέργαμος Μυσίας Ὀλύμπια ἐν Περγάμῳ

8. Μαγνησία Λυδίας

9. Θυάτειρα Λυδίας
10. Τράλλεις Λυδίας Ὀλύμπια ἐν Τράλλεσι
11. Νίκαια Βιθυνίας

12. Ανάζαρβος Κιλικίας (Ἁδριανὰ) Ὀλύμπια ἐν Ἀναζάρβῳ

13. Ταρσός Κιλικίας Ὀλύμπια ἐν Ταρσῷ

Και ενώ θα μπορούσε ο Ερδογάνης να πει απλά και ιστορημένα πράγματα, ότι γινόντουσαν παλιά στη χώρα του τόσοι Ολυμπιακοί αγώνες, ότι η Ανατολία γέννησε στην Πίσα τόσους Ολυμπιονίκες, όπως τον Κάριο Μελαγκόμα, έρχεται και λέει πως τοπικές παραδόσεις (των γιαγιάδων;) θυμούνται πως δόθηκε η Ολυμπιακή φλόξ αναμμένη (υπογείως;) απ' το γεωθερμικό βουνό της Χίμαιρας εν Λυκία στην Ολυμπία. Χιμαιρική γκρίζα διαφήμιση για τα αξιοθέατα της Ανατολίας. Φαντεζί διαφημιστής ο Ερδογάνης, μα τον Αλλάχ. Μέχρι του χρόνο το Σεπτέμβρη, που θα αποφασιστεί η οικοδεσπότρια χώρα για το 2020, θα μάθουμε και άλλα κόλπα. Γιατί να μην πει πως στους αγώνες πρέπει να συμμετέχει και η φλόγα του Αλλάχ; Και αν νικήσει η Πόλη την Μαδρίτη και το Τόκιο, εκεί να δεις δημιουργική διαφήμιση της Ανατολίας. Και αν χάσουν τους Ολυμπιακούς χτυπάνε ταυτόχρονα και Γιούρο 2020. Ώστε μήπως θα έπρεπε, λέει οικονομολόγος, να διεκδικήσουμε τους αγώνες 2024, για να αλλάξει το ψυχολογικό κλίμα; εγώ λέω να προετοιμάζομαστε σιγά-σιγά για το 2096, μη μας φάνε πάλι την επέτειο....