Σάββατο 31 Αυγούστου 2019

Από τη θεομηνία στη θεολογική προστασία του δάσους



Στοιχεία νεοελληνικής θεομηνολογίας
από τις δασικές πυρκαγιές

Με αφορμή τη φωτιά στο Άγιο Όρος τον Αύγουστο του 1990 βρήκε χρόνο ο Παΐσιος να «νουθετήσει» την εκκοσμίκευση του τρίτου ποδαριού της Χαλκιδικής. «Ένα χέρι οδηγούσε την πυρκαγιά-σκαμπίλι από την Παναγιά στους φιλόκοσμους μοναχούς που σε λίγο, μετά τους δρόμους, θα χτίσουν μέχρι και ξενοδοχεία για τους τουρίστες, θα μας κάνουν μουσείο!». Κάηκαν τα δάση, κάηκε το κοσμικό φρόνημα, αναρωτιόταν. Πολύ πράσινο, πολύ καλαμπαλίκι οι καλόγεροι, λίγο πράσινο, όχι καλαμπαλίκι (νταβαντούρι, αργολογία) του έλεγε ο γέροντας Ηρωδίωνας που αρνιόταν προσευχή και κομποσχοίνια για τη φωτιά. ....μάλιστα, κάποια «αθεολόγητη» μονή ζητούσε βοήθεια, δεν κατάλαβαν πως το σκαμπίλι θα τελείωνε μόνο όταν η Παναγία το επέτρεπε. Κι αν δεν συνέλθουν, θα φάνε κι άλλο.
Περίληψη αποσπάσματος απ' το βιβλίο «Ο Πατήρ Παΐσιος μου είπε», Αθανάσιου Ρακοβαλή, που έγινε βάιραλ. Σχολιάστηκε ως

(ανατριχιαστικό, συγκλονιστικό,

η εκκοσμίκευση στο Άγ. Όρος και η παιδαγωγική “τιμωρία” της Θεοτόκου

και

τα λόγια του Αγίου Γέροντα Παϊσίου, στις δύσκολες ημέρες του ανείπωτου πόνου των φονικών πυρκαγιών, έρχονται να καταδείξουν το μεγαλείο ενός ανθρώπου του Θεού!)

Δεν καήκανε τα ανακαινισμένα δωμάτια των μοναχών, και η τεχνολογία που έβαλε το ποδάρι της, αλλά την πλήρωσαν τα δάση, ευκολότερος στόχος. Ένας τέτοιος λογισμός απώτερα καταλήγει πως αν το Άγιο Όρος ήταν μια έρημος, όπως το Σινά, δεν θα προσέλκυε άσχετους φυσιολάτρες. «Για την ασκητική ευκολία μου, ας καούν και τα δάση, και οποιοδήποτε αξιοθέατο φέρνει χασομέρηδες τουρίστες». Αυτή είναι η ρίζα του λογισμού, η κοσμοφοβία. Τι αξία, όμως, έχουν οι αρετές της ερήμου, αν δεν έχεις παλέψει τους πειρασμούς της συνύπαρξης με άλλους ανθρώπους;;  Μάλιστα, κατ' εικόνα και καθ' ομοίωσιν, ο ίδιος ο Παΐσιος, λέγεται, πως χαστούκισε μέχρι δακρύων φοιτητή θεολογίας, όταν του είπε πως ο Θεός δεν είχε τι να κάνει και έπλασε τον άνθρωπο.

Το 2017, η Άντζυ Σαμίου απόρησε που τόσα κεράκια, τόσες λιτανείες, τόσες προσευχές δεν λύγισαν την Παναγία να σβήσει τη φωτιά...μήπως θέλει να μας πει κάτι;...αν πρόσθετε, μήπως είναι σκαμπίλι; που λέει κι ο Παΐσιος, θα καταλάβαινε το λαίμαργο για καλαμπαλίκι κοινό, πως δεν τα 'βγαλε απ' το μυαλό της.

Το 2018, ο αγαναχτισμένος Αμβρόσιος ερμηνεύει την πυρκαγιά στο Μάτι ως αποτέλεσμα της αποστασίας του πρωθυπουργού από τη θρησκεία. Δεν είχε προορατικό χάρισμα όταν τον επαινούσε ως λεβέντη και της Ελλάδας λυτρωτή. Και σε αυτό συμφωνεί και ο αγαναχτισμένος Τράγκας πως τιμωρεί την Ελλάδα ο Θεός εξαιτίας του πρωθυπουργού. Μάλλον, όμως με την Ελλάδα έχει το πρόβλημα ο Θεός, γιατί οι πρωθυπουργοί μια χαρά ζωή κάνουνε. Αυτοί έρχονται, φεύγουν εξασφαλισμένοι, οι θεομηνίες συνεχίζονται, είτε έχεις ένθεο, ή άθρησκο άρχοντα. Με θεοσεβούμενο Ελλαδάρχη, όλοι αυτοί δεν θα ανοίγανε το στόμα τους, αυτή είναι η πικρή αλήθεια ενός πολιτικάντικου κουτσομπολιού. Ο Μουλατσιώτης διαφωνεί με τους παραπάνω, τη φωτιά την προκάλεσαν οι Άιρον Μέιντεν. Ναι, αλλά και πάλι, κι αλλού πήγαν, φωτιές δεν ήρθαν, άρα με την Ελλάδα υπάρχει πρόβλημα, λέμε τώρα.

Ερώτηση περί μεγίστου κακού. Θεωρούνται από την ελληνική κοινωνία οι δασικές πυρκαγιές το χειρότερο κακό;; Όχι, τα τελευταία χρόνια, δύο είναι τα κακά ελκύουν μαζικά συλλαλητήρια. Το Μνημόνιο και το Μακεδονικό. Θεολόγησε ποτέ κανείς, απ' όσους θεομηνολογούν για πυρκαγιές, ότι κόβονται μισθοί και συντάξεις λόγω μειωμένης θρησκευτοσύνης, ότι ο Θεός εξύψωσε τους ταπεινούς Σκοπιανούς και επέτρεψε να ονομάζονται Μακεδόνες εξαιτίας των αμαρτιών μας; Αντίθετα, για το Μνημόνιο ηθικολόγησε ο Ιερώνυμος υπέρ μας, ότι οι σκληροί Προτεστάντες ζητάνε και το πενηνταράκι, ενώ οι καλοσυνάτοι Ορθόδοξοι συγχωρούν, είναι πιο χαλαροί με όσους τους χρωστάνε.

Εφόσον δεν πολυαπασχολούν την κοινωνία φυσικές, ή ανθρωπογενείς καταστροφές, όπως τα τροχαία, η ερμηνεία τους ως τιμωρίες και ρομφαίες Θεού έχει μειωμένο παιδαγωγικό χαρακτήρα. Μόνο η προσωπική συμφορά. Αν πάθουμε όλοι το ίδιο πράγμα. Όταν μια μειονότητα υποφέρει, η πλειονότητα συχνά, και ειδικά στην διχασμένη Ελλάδα, κουτσομπολεύει και τη χρησιμοποιεί ως εργαλείο για κομματική/συντεχνιακή αντιπαράθεση. Λόγια του αέρα δίχως προσωπικό κόστος, και πιθανή αμαύρωση των αντιπάλων, σκοπούμενα οπαδικά κέρδη μέσω εκφοβισμού.

Γιατί λοιπόν η φωτιά θέλγει τόσο τους θεοργίλους; επειδή ο Θεός έκαψε τα Σόδομα, κι ο λαός λέει θα μας κάψει, όχι θα μας πνίξει, που θα μπορούσε λόγω Κατακλυσμού. Και δεύτερον, επειδή είναι ένα τηλεοπτικό γεγονός που πουλάει λόγω εφφέ. Θρησκεία, τέχνη και διαφήμιση ποντάρουν στην εντύπωση.

Του απάντησαν του Αμβρόσιου οι αγαπούληδες, όπως τους λέει, να το βουλώσει, πως είναι αντίχριστος, βλάσφημος, εκτός εκκλησίας. Ο Θεός είναι αγάπη, όχι τιμωρός, λένε. https://www.huffingtonpost.gr/entry/theos-emprestes_gr_5b5c2817e4b0de86f4976c3b https://www.facebook.com/photo.php?fbid=10216485348186986&set=a.2698631865767&type=3&theater
Έλα, όμως, που η ζυγάρια της παράδοσης ποσοτικά γέρνει προς τους εξοργιστές. Μπορεί η αγάπη να είναι το καινοτόμο στοιχείο της Καινής Διαθήκης, αλλά οι μετέπειτα ευχές, προσευχές, κηρύγματα εστιάζουν στον φόβο περισσότερο απ' την αγάπη. Όπως λέει και η ευχή της αρτοκλασίας, του κοψίματος των άρτων...καὶ ῥύσασθαι ἡμᾶς ἐκ τῆς ἐπικειμένης δικαίας αὐτοῦ ἀπειλῆς, λές και είναι κανένα θηρίο ο Θεός έτοιμο να μας κατασπαράξει.

Πρώτον, την εποχή που γράφονταν αυτά είχε «παιδαγωγική» αξία ο εκφοβισμός στον βαθμό που έφερνε το παιδί με τα νερά του μεγάλου. Τώρα, που έχει αλλάξει η παιδαγωγική ο εκφοβισμός είναι εκτός τόπου και χρόνου, φέρνει αντίθετα αποτελέσματα. Κι αυτοί που από φόβο θα πειστούν, η ψυχή τους ξέρει τι κουβαλάνε.

Κατά δεύτερον, υπάρχει ανακολουθία/ασχετοσύνη μεταξύ οργής Θεού και δασών, είναι σαν να ισχυρίζεται οπαδός μια ομάδας πως τα δάση κάηκαν επειδή οργίστηκε ο Θεός από την πουλημένη διαιτησία εις βάρος της ομάδας του. Να τιμωρηθεί ο διαιτητής, ο πολιτικός, οι ψηφοφόροι του πολιτικού έχει, ας πούμε, μια συνάφεια. Αλλά να το πληρώσουν τα δάση, άσχετοι, αντίπαλοι του πολιτικού, αυτό δεν κολλάει. Ψάξε, κάτι άλλο συμβαίνει, κύριε θεομηνολόγε. Μήπως οργίστηκε ο Θεός με τα μειωμένα κονδύλια πυρόσβεσης και την απουσία πρόληψης;; πιο λογικό ακούγεται.

Τρίτο, και καταληκτικό, όλες αυτές οι φλύαρες παραδόσεις είναι  ξέπλυμα των εμπρηστών, είτε του κράτους, είτε ιδιωτών, είτε εξ αμελείας, είτε επί σκοπόν. Μάλιστα, υπάρχει και η κατηγορία των πυρομανών. Αν, λοιπόν, ο Θεός στέλνει καθαρτική φωτιά για να μετανοήσει ο κόσμος, γιατί να μη τον βοηθήσει στο έργο του ένας πιστός πυρομανής τιμωρός; Ειδικά, στην πυρολογία του Παΐσιου, όπου τα τουριστοφόρα δάση, θεολογικά απροστάτευτα, παρουσιάζονται ως ενοχλητικά και επικίνδυνα για τον αποτελεσματικό ησυχασμό. Άβυσσος η ψυχή του ζηλωτή.

Απέναντι σε αυτό το σκοτάδι υπάρχει ομόρριζο φως;;

Κάτι φαίνεται αλλά δεν προβάλλεται, γιατί η κακία, ο αρνητισμός πουλάει περισσότερο από την καλοσύνη και τη δημιουργία.

Το 2007 ο Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος έγραψε μια προσευχή για τις πυρκαγιές. Συνοδοιπόρος με τον Αμβρόσιο μεν, αλλά και υπέρ του εκσυγχρονισμού, του ανοίγματος της εκκλησίας προς την κοινωνία. Τι στοιχεία καινοτομίας υπάρχουν; 1) είναι γραμμένη σε κατανοητά ελληνικά, απευθύνεται σε όλους 2) αναφέρει ότι δεν γνωρίζουμε την αιτία του κακού, της πυρκαγιάς, κάνει υποθέσεις, που είναι η βάση του ορθολογισμού, ενώ ο παραδοσιακός ξέρει πριν απ' τον Θεό, για τον Θεό, πως η αιτία είναι οι ηθικές αμαρτίες των υφισταμένων του. 3) παρακαλεί για οργή και τιμωρία του Θεού, όχι όμως γενικά και αόριστα, επί δικαίων και αδίκων, αλλά κατά των εμπρηστών.
https://www.klik.gr/gr/el/24-hours/makaristos-archiepiskopos-christodoulos-eidiki-proseuchi-/

Αυτή η απόπειρα δείχνει ότι αν έσπαγε ο ελληνικός γύψος της παράδοσης και γραφόντουσαν προσευχές από το μηδέν, θα είχαν άλλο ύφος και ήθος, προσαρμοσμένες στη σύγχρονη ηθική.

Υπάρχει και ένας δενδρολάτρης γέροντας, ενός χρόνου άγιος, ο Αμφιλόχιος της Πάτμου (1888-1970). Πρωτόφερε πεύκα στο ξερό νησί, έβαζε επιτίμια να φυτεύουν δέντρα για να συγχωρούνται οι αμαρτίες τους, λέγοντας ότι όποιος αγαπάει τα δέντρα, αγαπάει τον Χριστό. (Τα δέντρα είναι κάθετες προσευχές προς τον ουρανό (περσική παροιμία;) Άλλο να γίνεται προσκοπική δεντροφύτευση, και άλλο να ενταχθεί το δέντρο στην πνευματική παράδοση.


Και πάνω σε αυτό το σκεπτικό θα μπορούσε ρητά να γραφτεί σε εξομολογητάριο ότι ο εμπρησμός είναι αμαρτία. Μοιράζουν φυλλάδια εξομολόγησης, αλλά πουθενά δεν ρωτά το χαρτί αν κατά λάθος ή δόλια έβαλες φωτιά. Άλλο να εννοείται, και άλλο να στέκει γραπτώς.

Και τέλος, ωφέλιμες θα ήταν οι μετανομασίες ναΐσκων μέσα σε δάση, π.χ. Παναγία του Δάσους, Πυροσβέστρα/Πράσινη/Δασωμένη Παναγιά, η Αναδασώστρα, ο Αϊ-Γιώργης ο Αναδασώστης, ο Πυροσβέστης. Ούτε καν ναός των Τριών Παίδων εν Καμίνω, προστατών της πυροσβεστικής δεν υπάρχει


...αν δεν βάλουμε κοινοτικό μυαλό, 
θα τρώμε κι άλλα χαστούκια
απ' τον φοβικό ατομισμό...


ΥΓ

Η πυρκαγιά στη θεολογία του Κακού
.......
Στις θρησκειολογικές κι ανθρωπολογικές μελέτες των κατοίκων της Ιάβας και των Φιλιππινών για παράδειγμα, βρίσκει κανείς μια θρησκευτική και κοινωνική αντίληψη για τις φυσικές καταστροφές πολύ διαφορετική. Οι διαταραχές στην κοινωνική και πολιτική ζωή των κοινωνιών αυτών συνδέονται στενά και αντανακλώνται σε καταστροφές όπως η ηφαιστειακή δραστηριότητα, οι σεισμοί, οι πλημμύρες και οι φωτιές. Εντάσσοντας τις φυσικές καταστροφές στον κύκλο της κοινωνικής δραστηριότητας, οι κάτοικοι των χωρών αυτών προβλέπουν ενδεχόμενους φυσικούς κινδύνους αλλά και κοινωνικά και πολιτικά γεγονότα. Επενδύουν δηλαδή σε μια αντίληψη ζωτικής σημασίας που έχει περισσότερο κοινοτικό παρά ατομοκεντρικό χαρακτήρα. Έτσι επιλέγουν να παρατηρούν τις φυσικές καταστροφές, να τις εντάσσουν στον κρατικό σχεδιασμό ως κανονικότητα κι όχι ως εξαίρεση (άρα δεν τις “απομακρύνουν”) με βασικό κριτήριο όχι τον αριθμό των ανθρώπινων ζωών που διακυβεύονται, αλλά τη ζωτική σημασία της βιωσιμότητας των τοπικών κοινοτήτων ως ύστερη αντανάκλαση του Κράτους. https://thepressproject.gr/i-purkagia-sti-theologia-tou-kakou/


image
https://www.facebook.com/113331462033985/photos/a.1926542937379486/2223690780998032/?type=1&theater

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου