Χρεοκοπίες 1893, 1932 στη Μηχανή του Χρόνου

1. Πόσες χρεoκοπίες είχαμε στην ιστορία μας; 1827, 1843, 1860, 1893, 1932. Πέντε σύμφωνα με το αυτό το άρθρο. (Ισπανοί 19 , Γάλλοι 9, Πορτογάλλοι 7, Γερμανοί 5, Αυστριακοί 4, Άγγλοι 3). (Από το 1824 έως το 2009 είχαμε τουλάχιστον 286 επίσημες χρεοκοπίες από 110 κράτη). Όμως, "Το δημόσιο ελληνικό χρέος: μια ιστορία υποτέλειας και η έβδομη χρεοκοπία της Ελλάδας" του Γρηγόρη Ζώρζου, υπονοεί έξι. Ποιά ήταν η έκτη;

2. Και πάμε στο βίντεο. Ο Χρίστος Βασιλόπουλος αναφέρει πως η φράση " έριξε ή βάρεσε κανόνι " προέρχεται από τα χρόνια του Τρικούπη. Ίσως όμως να είναι και παλαιότερη. Η προέλευση της είναι τουρκική (topu atmak, ρίχνω τόπι, μπάλα κανονιού...έριχναν, λέει, κανονιά και όλοι μάθαιναν το πάθημα του) (λέγεται και για μαθητές που έμειναν σε μάθημα ή στην ίδια τάξη)

(Γιατί όμως τουρκική;; συνήθως λέμε, αυτά που μας συμβαίνουν είναι κατάλοιπα της Οθωμανικής, εννοώντας κυρίως το ρουσφέτι και το μπαξίσι. Ένα κοινό σημείο όμως που μας διαφεύγει είναι το καθεστώς οικονομικής υποτέλειας που έζησαν και οι Οθωμανοί, χρεοκοπίες, εξαρτήσεις, διομολογήσεις (capitulations) με αποτέλεσμα το παρατσούκλι " ο Μεγάλος Ασθενής ", Sick Man of Europe. Αν συνεχίσουμε όμως έτσι, θα το παραλάβουμε εμείς...ενώ η Τουρκία από μεγάλος ασθενής, έγινε ο μόνος της Ευρώπης υγιής)

Το ποίημα " Το Κανόνι" δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα " Σκριπ " , λίγο πριν το τρικούπειο " Δυστυχώς επτωχεύσαμεν " (και αν την είπε ακριβώς έτσι τη φράση)

Πάλιν η τόση δόξα μας αρχίζει να χαράζη!
Ο κύριος Πρωθυπουργός με τα ψηλά φωκόλα,
όπου απλώς κι ως έτυχε ποτέ μιλιά δεν βγάζει,
εκήρυξε πως η Ελλάς ετίναξε... τα κώλα

Ο Λόρδος την υφήλιον σταλήθεια θα εκπλήξη
Κι αν άλλοτ΄ ένα δάνειο ζητούσε σαν ζητιάνος,
Τώρα κανόνι δυνατό στους δανειστάς θα ρίξει,
Που δεν το ωνειρεύτηκε ουδέ ο Καραπάνος.

Και μη γελάτε, κύριοι, γιατο κατόρθωμά του,
μόνον μ΄ αυτόν, σας βεβαιώ, πρώτη φορά συμβαίνει,
νανε μουφλούζης φοβερός και όλοι τόνομά του
να το προφέρουνε παντού κατενθουσιασμένοι

Βεβαίως, είνε δύσκολον κανένας να δανείζεται,
κι ακόμη δυσκολώτερον το χρέος να πληρώσει,
μα είνε δυσκολώτατον κι αυτό να το γνωρίζετε,
οπόταν έλθη ο καιρός να ρίξη το κανόνι.

(εκ του ιστολογίου paliotraktera)

3....Ο Χαρίλαος Τρικούπης δημοσιεύει ανυπόγραφα στους Καιρούς το Τίς πταίει; (29 Ιουνίου 1874) σχετικά με τη παθογένεια της εσωτερικής διοίκησης και 9 Ιουλίου το " Παρελθόν και Ενεστώς "  σχετικά με την Αρχή της Δεδηλωμένης, όπου η κυβέρνηση οφείλει να έχει τη «δεδηλωμένη» εμπιστοσύνη της Βουλής αντικαθιστώντας τη «θεωρία του κηπουρού» ...ο βασιλιάς μπορούσε, αν το επιθυμούσε, να διορίσει ως πρωθυπουργό ακόμα και τον κηπουρό του. Τρεις μέρες φυλακή, μετά διορίστηκε πρωθυπουργός (1875). Γιαυτό τον περιέλαβε ο Σουρής.

                         "Και ήτο για το Σύνταγμα παντού συνομιλία,
                        και ο Τρικούπης έγραψε πως πταί η βασιλεία,
                        Και είδε ο Γεώργιος πως του ΄γιναν κουνούπι
                        και δυό βεντούζες έβαλε στο Σύνταγμα κοφτές,
                        κι εκάθησε στο θρόνο του και είπε στον Τρικούπη
                        «έλα λοιπόν να κυβερνάς εσύ οπού δεν φταίς!»
                        ...........................................................
                        Κι εβγήκε ο Χαρίλαος από τη φυλακή
                        κι εφύτρωσε Πρωθυπουργός με κόκκινο βρακί,
                        ...........................................................
                        Και πάταγος ηκούετο και οχλοβοή μεγάλη,
                        και ο Τρικούπης έπεσε βαρύς στα χαμηλά,
                        και ήλθαν τρίτοι, δεύτεροι, και τέταρτοι και άλλοι,
                        και κάθε τόσο κόμματα εγένοντο πολλά.
                        Ο δε Μεγαλειότατος δεν έλεγε μια λέξη
                        και μόνος του εψιθύριζε «ας βρέξει ότι τρέξει»

4. Ο εκσυγχρονιστής Τρικούπης ήταν υπερ της ανάπτυξης, του δανεισμού (εξού και δανειοχαύτης... ...δεκαπλασίασε το χρέος) , της φορολογίας, μεταρυθμίσεων και των μεγάλων έργων, όπως η διάνοιξη της Διώρυγας της Κορίνθου, αποξήρανση της λίμνης Κωπαΐδας και η δημιουργία σιδηροδρομικού δικτύου.   Ο παλαιοκομματικός αντίπαλος του, Θεόδωρος Δηλιγιάννης δεν πίστευε στη βιομηχανική ανάπτυξη, ήταν υπέρ μιας αγροτικής Ελλάδας, να ζει με το υστέρημα της το αγροτικό, να πάψει να δανείζεται και να αποκηρύξει κάθε χρέος. " Εθνικό είναι ό,τι αρέσει στο λαό ", " Αν είναι να ανεβεί η τιμή στη ρετσίνα, το κοκκινέλι και στο τσιγάρο, ας χαθούν τα δημόσια έργα, οι εξοπλισμοί, ας πτωχεύσει το κράτος "

5. Το 1/4 του του αστικού ενεργού πληθυσμού ήταν κρατικοδίαιτο.

6. Ένας απ' τους Χρυσοκάνθαρους (Golden Boys) λιμοκοντόρους, Ανδρέας Συγγρός είχε δηλώσει στη βουλή πως δεν πληρώνει σχεδόν κανένα φόρο.....Αργότερα με διάφορες κινήσεις προσπάθησε να συμβάλει στην χρεοκοπία της χώρας, έτσι ώστε να καταφέρει να γίνει μέτοχος της Εθνικής Τράπεζας. Κατηγορήθηκε δε από τον τύπο και τον πολιτικό κόσμο για κερδοσκοπία εις βάρος της Ελλάδος. Τον Ιανουάριο του 1894 έσκασαν κροτίδες δυναμίτιδας μέσα στον κήπο του Μεγάρου του προκαλώντας μικρές υλικές ζημιές. Στις εκλογές του 1899 εξελέγη βουλευτής Αττικής με 15.139 ψήφους.

Ο Ανδρέας Συγγρός παντρεύτηκε αρκετά μεγάλος, σε ηλικία 45 ετών, την Ιφιγένεια Μαυροκορδάτου (1842 - 1921), χήρα Αντωνιάδη, με την οποία και δεν απέκτησε παιδιά. Είχε αποκτήσει έναν νόθο γιο, τον Γεώργιο Νομικό, τον οποίο αν και συμπεριέλαβε στην διαθήκη του δωρίζοντάς του τεράστιες εκτάσεις στην Εύβοια και την Θεσσαλία δεν τον αναγνώρισε ποτέ.  (Συγγρός - βικιπαίδεια)

Και αυτός είν' ο λόγος που την περιουσία του πήραμε εμείς ως φιλανθρωπία. Δεν υπήρχαν κληρονόμοι...

7.Τότε και οι πρώτες θορυβώδεις διαδηλώσεις. Μηχανισμός καταστολής...οι αντλίες νερού. Επικεφαλής Αστυνόμος, ο Δημήτριος Μπαϊρακτάρης, που διέλυσε και τους κουτσαβάκηδες.

8.....εκδοτική θύελλα εφημερίδων....αγγλόφιλοι πληρώνονταν με λίρες...γαλλόφιλοι με φράγκα...ρωσόφιλοι με ρούβλια.....τα τυπογραφεία ελέγχονταν από ξένους.....ή υπούργημα μου δίνεις ή εφημερίδα βγάζω....

9. Οι ξένες τράπεζες που μας δάνειζαν είχαν ένα όραμα, να αναλάβουν τα έσοδα του κράτους από το κεντρικό ταμείο.

10. Η κρίση της σταφίδας. (1893) Το κύριο προιόν της Ελλάδας ήταν η σταφίδα. Το 1/3  στη Γαλλία που αντιμετώπιζε φυλλοξήρα με τα αμπέλια τους. Όταν όμως ξεπέρασαν το πρόβλημα, ανατράπηκε το ελληνικό εμπορικό ισοζύγιο. Τότε αρχίζει η μαζική μετανάστευση στη Νέα Γη. Χάνουμε πληθυσμό αλλά η ανεργία μετριάζεται και ξεκινούν τα εμβάσματα από τους συγγενείς εξ Αμερικής.

11. Η Πτώχευση της Αργεντινής από Αγγλική Τράπεζα που αναφέρει είναι το Panic of 1890.

12. Φιλέλλην Εδουάρδος Λώ, παντρεμένος με Ελληνίδα, την αδερφή του Χατζηανέστη, επιτηρητής του ΔΟΕ, διεθνούς οικονομικού ελέγχου και προστάτης των ομολογιούχων, συντάσσει ευνοϊκά  υπομνήματα ότι μπορούμε να αποπληρώσουμε το χρέος (Edward Law)

13. Και ο ίδιος ο βασιλιάς, Γεώργιος Α', κερδοσκόπησε εις βάρος της Ελλάδας. Οι δανειστές απαίτησαν το δάνειο να μην περάσει από τη βουλή αλλά με βασιλικό διάταγμα. Ο Γεώργιος αφού πρώτα τοποθετήθηκε στο χρηματιστήριο, αρνήθηκε να υπογράψει. Και έτσι χρεοκοπήσαμε. Ο Τρικούπης δεν είχε πείρα από δανειακή πολιτική. Βλάσης Γαβριηλίδης: «Απελπισθέντες (ανακτορικοί και αντιπολίτευση) να καταστρέψουν έναν άνδρα, ενόμισαν ευκολώτερον να καταστρέψουν το Εθνος». Ανάμεσα στους αγανακτισμένους μετά, εμφανίζεται ακόμα και ο βασιλιάς, καλή ώρα τώρα...

Έγια μόλα, έγια λέσα, όλοι είμαστε για μέσα (για το Δρομοκαΐτειο)

14. Η συνέχεια της εκπομπής στο youtube, Video 1, (Ελληνοτουρκικός πόλεμος 1897) - Video 2 ( 1922 - Εσωτερικός Δανεισμός - Διχοτόμηση της Δραχμής Το Αναγκαστικό Δάνειο του Πέτρου Πρωτοπαπαδάκη - Οταν το κατοστάρικο κόπηκε στη μέση με ψαλίδι - κράτησε το σχέδιο κρυφό για να αποφευχθεί κερδοσκοπία σε χρυσό και ακίνητα, δεν το ειπε ούτε στον αδερφό του - η υποτίμηση πόνεσε περισσότερο τους έχοντες - Παγκόσμια Πρωτοτυπία) Video 3 (Προσφυγικά Δάνεια -ΕΑΠ, Επιτροπή Αποκατάστασης Προσφύγων - Συμβολή Μικρασιατών στην Οικονομία - Κραχ του 1929 -Αλίκη Διπλαράκου Μις Ευρώπη, εθνικά υπερήφανοι) Video 4 (Κάθετη μείωση εξαγωγών - Αδυναμία πληρωμής προσφυγικών δανείων -Αύξηση φορολογίας - Διαδηλώσεις καπνεργατών- Ιδιώνυμο -Κάτω οι Κλέφτες- Αναζήτηση νέου δανείου για πληρωμή του παλιού - Ο Ελευθέριος Βενιζέλος και ο «Κανόνας του Χρυσού». Η σύνδεση με τη λίρα Αγγλίας έκανε τη δραχμή ευάλωτη στις αλλαγές της συναλλαγματικής ισοτιμίας των βασικών εμπορικών ανταγωνιστών της. Προς το τέλος της δεκαετίας του 1920 η ελληνική οικονομία αντιμετώπιζε κρίσιμα διλήμματα σχετικά με το αν, πώς και σε ποιον βαθμό έπρεπε να συνδεθεί με το διεθνές οικονομικό σύστημα. Πολλά από αυτά θυμίζουν μάλιστα έντονα ανάλογα διλήμματα και γεγονότα της δεκαετίας του 1990.......(Νίκος Χριστοδουλάκης) - Απαγόρευση Ελευθεροτυπίας - Πληθωρισμός - Η ΔΕΗ και η ΕΥΔΑΠ φεύγουν, η POWER και η ULEN έρχονται -enet.gr) Video 5 (πανελλήνιος έρανος χρυσαφικών με επικεφαλής την κόμισσα Λουίζα Ριανκούρ και τον αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο) Αν 2 εκατ. Έλληνες έδιναν τις βέρες τους, θα βρισκόντουσαν 2 εκατ. λίρες - Οι τράπεζες όμως δήλωσαν οτι δεν έχουν τη δυνατότητα να ανταποκριθούν σε αυτή την ανάγκη - Κόντρα με το συνδικάτο των αυτοκινητιστών - Εκλογές 1933) (περισσότερα στο google χρεοκοπία 1932)

..................................................................................................................

1. Υπάρχουν διαφορές και ομοιότητες;;  τρέχα, γύρευε....

2. Μακάρι πάντως μετά από 100 χρόνια να υπάρχει Ελλάδα και να μας κάνουν και μας 

οι μεταγενέστεροι τέτοια πλούσια αφιερώματα :-)

......................................................................................................
 το νόημα του ντοκιμαντέρ
 ...................................
για να φτιάξουμε τα όσα γκρεμίσαν
ας κοιτάξουμε τώρα μπροστά 
....

Η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει
δεν τη σκιάζει φοβέρα καμιά
μόνο λίγο καιρό ξαποσταίνει
και ξανά το κανόνι (βαρά, βαρά)
και ξανά το κανόνι βαρά