Planetary defence—Πλανητική άμυνα

Οι δεινόσαυροι δεν είχαν μυαλό, εμείς έχουμε; 

και αν έχουμε, θα προλάβουμε;

Γλωσσάρι πλανητικής άμυνας με ενδιάμεσα τρία βίντεο, για την αποτροπή των γεωπλήσιων αντικειμένων, την εξαφάνιση των δεινοσαύρων, και την έκρηξη στη Σιβηρία το 1908.

.....

Δυστυχώς κοντά στο βασιλικό (ESA) δεν ποτίζεται και η γλάστρα (Ελλάδα) να μπούμε σε κανένα πρόγραμμα πλανητικής άμυνας για λόγους ασφάλειας (έχει σκάσει πέτρα πάνω απ' το κεφάλι μας το 2002, δες παρακάτω στο γράμμα E), πραγματικής ανάπτυξης...τώρα που πωλήθηκε ο Hellas Sat στον Arabsat, και μείωσης της ανεργίας των νέων που σπουδάζουν φυσική και γεωλογία. Πάμε, λοιπόν, αφυπνιστικά το μεταφραστικό συνταίριασμα, και κάθε παρατήρηση, προσθήκη, δεκτή.

.....

Albedo in astronomy/Λευκαύγεια

Η Γη έχει μέση λευκαύγεια της τάξης του 37-39% (0,37 ως 0,39), ενώ η λευκαύγεια της Σελήνης είναι γύρω στο 12% ή 0,12. Στις αστρονομικές παρατηρήσεις η λευκαύγεια των δορυφόρων και των αστεροειδών μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να αντληθούν στοιχεία για την επιφανειακή τους σύσταση, ιδίως την περιεκτικότητά τους σε πάγο. (Livepedia)

Allende meteorite/Μετεωρίτης Αγιέντε στο Μεξικό, 1969

ο μεγαλύτερος πετρώδης μετεωρίτης από ανθρακούχο χονδρίτη, 2 τόνους

Amor asteroids/Αστεροειδείς Αμόρ

Οι δύο φυσικοί δορυφόροι του `Αρη, ο Δείμος και ο Φόβος, ίσως να είναι αστεροειδείς Αμόρ που αιχμαλωτίστηκαν κάποτε από την αρειανή βαρύτητα. Το γνωστότερο μέλος της ομάδας Αμόρ είναι ο 433 Έρως, ο πρώτος αστεροειδής πάνω στον οποίο προσγειώθηκε ανθρώπινο σκάφος, το NEAR Shoemaker.

Aphelion pl. aphelia/ Αφήλιο
το απώτατο σημείο τροχιάς αντικειμένου από τον ήλιο
(γεωμετρικά apoapsis/αποαψίδα, από άστρο, apastron/άπαστρο, από τη γη, apogee/απόγειο)

Apollo asteroids/Αστεροειδείς Απόλλων

Asteroid/Αστεροειδής
 μικρό βραχώδες σώμα στο ηλιακό σύστημα περιφερόμενο γύρω από τον ήλιο
κυρίως στην Asteroid belt/Κύρια ζώνη αστεροειδών μεταξύ Άρη και Δία·
μεγαλύτερο από μετεωρίτη και μικρότερο από νάνο πλανήτη.

Ο όρος αστεροειδής («σαν άστρο») χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά απ' τον Ουίλιαμ Χέρσελ το 1802. Δεν σημαίνει ότι οι αστεροειδείς έχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά με τους αστέρες, αλλά απλώς ότι στα τηλεσκόπια της εποχής οι αστεροειδείς φαίνονταν σαν απλά σημεία φωτός όπως και τα αστέρια, και όχι ως μικροί «δίσκοι», όπως οι πλανήτες (βικιπαίδεια)

Asteroid impact avoidance/ Aποτροπή εισβολής αστεροειδούς, 

ή εξωγήινων αντικειμένων/extraterrestrial objects
deflect/nudge/knock killer asteroids off/away
(τα περισσότερα για μονολιθικό αστεροειδή ≠ πολυλιθικός rubble pile asteroid)


 Nuclear weapons - Πυρηνικά όπλα

Hypervelocity Asteroid Intercept Vehicle (HAIV) by NASA (image)
Όχημα αναχαίτισης υπερταχέος αστεροειδούς
(θεωρητικά, πυρηνική χρήση απαγορεύεται και στο διάστημα με συνθήκη του 1996)


Kinetic impact - Κινητική πρόσκρουση
(Don Quijote, spacecraft by ESA)
διαστημόπλοιο που θα προσγειωθεί πάνω του και τον εκτινάξει

Asteroid gravitational tractor - Βαρυτικός ελκυστήρας αστεροειδούς
χρονοβόρο, το σκάφος σε ρόλο δορυφόρου

 Ion Beam Shepherd
 Κοντινή εκτροπή με ιοντική δέσμη από ποιμαντικό διαστημόπλοιο, shepherding spacecraft

 Use of focused solar energy - Χρήση εστιασμένης ηλιακής ενέργειας
για εξαέρωση ή εκτροπή του αντικειμένου· προϋποθέτει διαστημικό σταθμό

Mass driver (οδηγός μάζας;)
or electromagnetic catapult/ ηλεκτρομαγνητικός καταπέλτης
similar to coilgun/όπλο πηνίου
(non-rocket spacelaunch απύραυλη διαστημική εκτόξευση)
με καλύτερη εφαρμογή στη Σελήνη

Conventional rocket engine - Συμβατική πυραυλική μηχανή

Other proposals

Variable Specific Impulse Magnetoplasma Rocket (VASIMR)
Πύραυλος Μεταβλητής Συγκεκριμένης Ώθησης Μαγνητοπλάσματος

Plastic insulation as a solar sail 
 Πλαστική μόνωση σαν ηλιακό ιστίο

Paintballing or Dusting to alter its trajectory via the Yarkovsky effect.
Χρωματίζοντας ή σκονίζοντάς το για να του μεταβάλουμε την τροχιά
μέσω του φαινομένου Γιαρκόφσκι 
(αυτό ισχύει και για την εστιασμένη ηλιακή ακτινοβολία)

Laser ablation - Εκτομή με λέιζερ

Ballast tethering - Πρόσδεση έρματος
για μεταβολή του κέντρου βάρους και της τροχιάς

Cloud as aerobrake - Σύννεφο σαν αερόφρενο

Explosively pumped flux compression generator
Mαγνητικές γεννήτριες συμπίεσης ροής
Ηλεκτρομαγνητική βόμβα

Asteroid missions/Αποστολές σε αστεροειδείς

Asteroid surveys/Έρευνες αστεροειδών

Astrodynamics/Αστροδυναμική
(Orbital mechanics, τροχιακή μηχανική)

Aten asteroids/Αστεροειδείς Άτεν
(τα ονόματα εδώ κυρίως αιγυπτιακά)
επικινδυνότερος ο Apophis/Άποφις που ανακαλύφθηκε το 2004
επονόμαζόμενος "αστεροειδής της Αποκάλυψης"

B612 Foundation/Ίδρυμα Β612 από αμερικάνους ιδιώτες που στοχεύει στην ελεγχόμενη μεταβολή τροχιάς αστεροειδούς. Ονομάστηκε έτσι από τον πλανήτη του Μικρού Πρίγκηπα του Σαιντ Εξυπερύ. Επίσης ένας αστεροειδής που ανακαλύφθηκε το 1993 ονομάστηκε 46610 Bésixdouze, η γαλλική εκφώνηση του B612, και (b612=46610) από το δεξαεξαδικό στο δεκαδικό σύστημα.

Biosphere/Βιόσφαιρα
το συνολικό οικοσύστημα ενός πλανήτη με λιθόσφαιρα, υδρόσφαιρα, και ατμόσφαιρα

Bolide/Earth-grazing fireball/Βολίδα
εισέρχεται και εξέρχεται από την ατμόσφαιρα

Chelyabinsk event/Συμβάν στο Τσελιάμπινσκ (15-2-2013)

Comet/Κομήτης
παγετώδες μικρό σώμα στο ηλιακό σύστημα που περνώντας κοντά από τον ήλιο
προβάλλει κόμη/ χαίτη/ ουρά.
Shoemaker–Levy/Σουμέηκερ Λέβυ, κομήτης που προσέκρουσε στον Δία το 1994,
η πρώτη πρόσκρουση που παρατηρήθηκε.

Delta-v (astrodynamics)
change of velocity, μεταβολή ταχύτητας
Δ (Delta) from Greek Διαφορά (difference)

Earth Impact Database

Eastern Mediterranean event/Συμβάν της Ανατολικής Μεσογείου
6 Ιουνίου 2002 μεταξύ Λιβύης και Κρήτης έσκασε ψηλά εξωγήινη πέτρα,
πήρε χαμπάρι κανείς; Τον καιρό εκείνο Ινδία και Πακιστάν, πηρυνικές δυνάμεις,
ήταν σε εμπόλεμη κατάσταση, και αν έσκαγε εκεί μπορεί να πατούσαν το κουμπί.
νομίζοντας πως τους επιτέθηκαν οχτροί.

Eccentric orbits/Έκκεντρες τροχιές
eccentricity/εκκεντρότητα
κατά πόσο μια κωνική τομή απέχει από το να είναι τέλειος κύκλος

Ο πλανήτης Ερμής (με εκκεντρότητα 0,2056) είναι ο πλανήτης με την πιο έκκεντρη τροχιά στο ηλιακό μας σύστημα. Πριν το 2006, ο πλανήτης νάνος πλέον Πλούτωνας κατείχε τον τίτλο με εκκεντρότητα 0,248. Οι περισσότεροι αστεροειδείς έχουν εκκεντρότητες μεταξύ 0 και 0,35, με μέση τιμή 0,17. Οι μεγάλες αυτές τιμές οφείλονται στη βαρυτική επίδραση του Δία και σε παλαιότερες συγκρούσεις. (wiki/Εκκεντρότητα)

Ejecta blanket/στρώμα; εκτίναξης στον κρατήρα

Ejecta cloud/Νέφος εκτίναξης

Escape velocity/Ταχύτητα διαφυγής
Η ταχύτητα διαφυγής στην επιφάνεια της Γης είναι 11,18 km/sec,
ενώ στην επιφάνεια της Σελήνης 2,38 km/sec

Helion meteoroid/Ήλιο;
δυσπαρατήρητα κομμάτια από κομήτη που πέρασε δίπλα από τον ήλιο,

Hoba meteorite/Μετεωρίτης Χόμπα (σιδηρούχος)
στη Ναμίμπια, ανακαλύφθηκε το 1920, υπολογίζεται ότι έπεσε πριν 80.000 χρόνια.
Ο μεγαλύτερος μετεωρίτης στη γη, ζυγίζει πάνω από 60 τόνους.

K-Pg impact (Cretaceous–Paleogene extinction event)
Κρητιδικό-Παλαιογενές συμβάν εξαφάνισης 75% φυτών και ζώων,
δεινοσαύρων, 66 εκατ. χρόνια πριν (Alvarez hypothesis 1980)
(K-T boundary > Kreide-Tertiär-Grenze) 
(κιμωλία, lat. creta)/Κρητιδικό-Τριτογενές όριο
Ο αστεροειδής υπολογίζεται ότι είχε το μέγεθος του Έβερεστ
και έπεσε στη χερσόνησο Γιουκατάν του Μεξικού.
Η εξαφάνιση των δεινοσαύρων επέτρεψε την κυριαρχία των θηλαστικών στη γη
Last Day of the Dinosaurs (2010) with Greek subs


Kuiper belt/Ζώνη του Κάιπερ πέρα από τον Ποσειδώνα κυρίως με κομήτες

Geostationary transfer orbit (GTO)
Γεωστατική τροχιά μεταφοράς
< 35,786 km.

Gravity assist/Βαρυτική βοήθεια
από οποιοδήποτε ουράνιο σώμα για οικονομία καυσίμου

Impact crater/Κρατήρας πρόσκρουσης

Impact event minerals
Ορυκτά συμβάντος πρόσκρουσης

Impact geology/Προσκρουστική; γεωλογία

Impact winter/Προσκρουσιγενής; χειμώνας

Αν η πρόσκρουση γινόταν στην ξηρά, το ωστικό κύμα θα κατέστρεφε τα πάντα σε ακτίνα εκατοντάδων χιλιομέτρων και θα πυροδοτούσε πυρκαγιές και πρωτοφανείς σεισμούς. Η σκόνη και η στάχτη που θα παράγονταν κατά τη σύγκρουση θα σκορπίζονταν στην ατμόσφαιρα, κρύβοντας το φως του ήλιου και δημιουργώντας προσκρουστικό χειμώνα (ίδιες επιπτώσεις με τον πυρηνικό χειμώνα) που θα διαρκούσε για πολλά χρόνια. Κατά πάσα πιθανότητα η ζωή στη Γη θα εξαφανιζόταν, τουλάχιστον κατά το μεγαλύτερο μέρος. (βικιπαίδεια)

Late Heavy Bombardment/ Ύστερος βαρύς βομβαρδισμός
της γης και της σελήνης από αστεροειδείς 4 δις χρόνια πριν

Low Earth orbit (LEO) Χαμηλή γήινη τροχιά
< 2.000 km

Libration point/σημείο ισορροπίας
(or Lagrangian point/σημείο Λαγκράνζ)
ανάμεσα σε ουράνια σώματα

Meteor/Μετέωρο
η λάμψη, το πεφταστέρι/διάττων αστέρας

Meteorite/Μετεωρίτης
το κομμάτι που έπεσε στη γη

Meteoroid/Μετεωροειδής
πριν εισέλθει στην ατμόσφαιρα

(από την Μπερναρδίνα στη Λεξιλογία)

Meteoritics/Μετεωριτική/Μετεωριτολογία
Meteoriticist/ Μετεωριτολόγος
Meteoritical Society/ Μετεωριτολογική Εταιρεία
(six awards each year)

Meteor burst communications/Ραδιοεπικοινωνία μέσω μετεωριτών
χρησιμοποιώντας τους ως δορυφόρους

Meteor procession/Πομπή μετεωριτών

Meteor shower/Βροχή διαττόντων

Momentum/ Ορμή

Near-Earth object (NEO) κοντά στη γη/πρόσγειο/ γεωπλήσιο αντικείμενο

Near-Earth object tracking
προγράμματα ανίχνευσης γεωπλήσιων αντικειμένων

NEOShield

Astrium (France, Germany, and United Kingdom), Deimos Space (Spain), the Queen's University of Belfast (United Kingdom), the Paris Observatory (France), the French National Centre for Scientific Research (France), the Open University (United Kingdom), TsNIIMash (Russia), the SETI Institute (United States), the University of Surrey (United Kingdom), and the Fraunhofer Institute for High-Speed Dynamics (Ernst-Mach-Institut, Germany). The project coordinator is the German space agency DLR (Deutsches Zentrum für Luft und Raumfahrt) 

....Ισπανία παρούσα...Ελλάδα απούσα...

Near Earth Object Surveillance Satellite 
(καναδικός δορυφόρος παρακολούθησης γεωπλήσιων,
που εκτοξεύτηκε από ινδικό πύραυλο
http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=500016)

Panspermia/Πανσπερμία
θεωρία ότι η ζωή διασπείρεται στο σύμπαν μέσω μικροοργανισμών
σε αστεροειδείς και μετεωρίτες

Parent body/Μητρικό σώμα
από όπου αποκολλήθηκε το μετέωρο

Perihelion/Περιήλιο
το εγγύτερο σημείο τροχιάς αντικειμένο στον ήλιο
(γεωμετρικά periapsis/περιαψίδα, και αντίστοιχα περίαστρο, περίγειο)

Parking orbits/ Τροχιές στάθμευσης
προωθητικού πυραύλου (≠ Direct injection)

Potentially Hazardous Object (PHO)
Δυνητικά επικίνδυνο αντικείμενο

Regmaglypts (Rhegmaglypts) Ρηγματόγλυφα;
εγκεκομμένα αποτυπώματα μετεωρίτη
κατα την τριβή στην ατμόσφαιρα

Regolith (Rhegolith)/Ρηγόλιθος
(εκ του ομηρικού ῥῆγος κουβέρτα)
στρώμα σκόνης από πτώση μετεωριτών

Semi-major axis/Ημιμέγάλος άξονας
Semi-minor axis/Ημίμικρός άξονας
μιας έλλειψης
(τα αντίστοιχα της ακτίνας του κύκλου)

Sentry (monitoring system) 

Sentry Risk Table, πίνακας
sentry = φρουρός, σύστημα παρακολούθησης
πιθανοτήτων σύγκρουσης με αστεροειδή τα επόμενα 100 χρόνια

Space debris/junk/waste/Διαστημικά συντρίμμια, σκουπίδια,
 στη γήινη τροχιά, κυρίως ανθρωπογενή.

Spaceguard Foundation (SGF)

ιδιωτικό ιταλικό ίδρυμα κοντά στη Ρώμη

ο όρος spaceguard/διαστημοφύλακας από τον Άρθουρ Κλαρκ

στο μυθιστόρημα Ραντεβού με τον Ράμα/Rendezvous with Rama

Specific impulse/Ειδική ώση (ώθηση) προωθητικού πυραύλου
μετριέται σε ταχύτητα ή δευτερόλεπτα.

Torino Scale (κλίμακα Τορίνο) 1-10
μετράει τον κίνδυνο πρόσκρουσης γεωπλήσιου σώματος
+Palermo Technical Impact Hazard Scale

Traces of Catastrophe (PDF)
Handbook of Shock-Metamorphic Effects in Terrestrial Meteorite Impact Structures

Trans-Neptunian object (TNO) Μεταποσειδώνιο /Υπερποσειδώνιο αντικείμενο
αντικείμενο στο ηλιακό σύστημα που τροχιοδρομεί πέρα από τον Ποσειδώνα

Tsunami from Asteroid Impacts

Αν η πρόσκρουση γινόταν σε κάποιον ωκεανό, τα τσουνάμι που θα προκαλούνταν, ύψους εκατοντάδων μέτρων, θα κατέστρεφαν ολοκληρωτικά τις πόλεις και τα χωριά σε βάθος δεκάδων χιλιομέτρων απ' τις ακτές. Επίσης, η θερμότητα θα έβραζε το νερό, σκοτώνοντας τη ζωή κοντά στο μέρος της πρόσκρουσης και απελευθερώνοντας τεράστιες ποσότητες ατμών στην ατμόσφαιρα, διαταράσσοντας το κλίμα. (wiki/Αστεροειδής)

Tunguska event/ Έκρηξη της Τουνγκούσκα (30 Ιουνίου 1908), έκαψε 2,000 km² δάσους - 1000 φορές δυνατότερη από τη βόμβα της Χιροσίμα - 5 Ρίχτερ μετρήθηκαν - skyglow/bright nights/φωτεινές νύχτες μέχρι την Αγγλία - Lake Checko/Λίμνη Τσέκο εικάζεται ότι δημιουργήθηκε από  κομμάτι του μετεωρίτη - το σημείο της καταστροφής ανακαλύφθηκε στα 1920 από τον Εστονό μεταλλειολόγο Leonid Kulik/Λεονίντ Κουλίκ (1888-1942). Ο σοβιετικός ουφολόγος Alexander Kazantsev πίστευε, λέει, πως προκλήθηκε από ατύχημα προσγείωσης εξωγήινου σκάφους που έψαχνε για νερό στη λίμνη Βαϊκάλη.

United Nations Committee on the Peaceful Uses of Outer Space (COPUOS)

Επιτροπή ΟΗΕ για την ειρηνική χρήση του διαστήματος

Zenithal Hourly Rate/Μέγιστη ωριαία ποσότητα διαττόντων

κύριες πηγές
βικιπαίδεια, wiki/Glossary of meteoritics
Planetary Defense: Preventing a World of Trouble by Salvatore A. Vittorio