Ιρλανδικά Κρισολοήματα (Irish Criserature)

Criserature = Crisis + Literature. Γερμανικά, υπάρχει ήδη Krisenliteratur. Απορώ πως δεν το σκέφτηκαν οι αγγλόφωνοι, που 'ναι γρήγοροι στα λογομίγματα. 

Παρένθεση· η κρίση, ως οικονομική ύφεση είναι νοηματικό αντιδάνειο ή από τα γαλλικά ή τα αγγλικά. Ήδη όμως από τον Ιπποκράτη ξεκίνησε η μετατόπιση της έννοιας, που έγραψε "κρίσις ξύντομος ἐπὶ τὸ κάκιον" ταχεία τροπή προς το χειρότερο. Αυτή την έννοια της επιδείνωσης της υγείας πήραν και οι Ρωμαίοι, και την μετέδωσαν και στους υπόλοιπους δυτικούς. (Περισσότερα στα Λεξιλογικά της Κρίσης του Νίκου Σαραντάκου)

Στα ελληνικά τώρα, κρισολογία, στην καθαρεύουσα σημαίνει δίκη, κρίση, κρισολογούμαι, λογοδοτώ, δικάζομαι. Στη δημοτική, αυτό που καταλαβαίνουμε αβίαστα, είναι "κουβέντες, δοκίμια, άρθρα για την οικονομική κρίση". Έχει μια πιθανή αρνητική χροιά, "μας έχει κουράσει η κρισολογία", ταιριάζει να το πούμε. Γιαυτό και πάμε σε μια λυρική κατάληξη όπως τα -λοήματα < -λογήματα, για να μην μπερδευτούμε με παλιά κρισολογήματα. 

Οι παλιοί δεν είχαν ανάγκη να φτιάξουν τέτοια λέξη, φτώχεια και πόλεμοι ήταν ο κανόνας για τους περισσότερους. Όταν όμως, στον εικοστό αιώνα ανέβηκε το βιοτικό επίπεδο και ο πήχυς, το μέτρο σύγκρισης, στην πρώτη ύφεση, ζητήθηκε όρος, που να μας εκφράζει, να παίρνει θέση απέναντι στο πρόβλημα, να μην είναι ήπιος, όπως π.χ. πτώση/μετάπτωση. "Έίμαστε άρρωστοι, και δεν συμβιβαζόμαστε, ζητάμε θεραπεία και λύση, γιατρέ μου!". Αυτό 'ν' το νόημα της κρισολογίας από συντηρητική θέση. Για την αριστερά, κρισολογία είναι η λογική του ώριμου φρούτου, από στιγμή σε στιγμή ο άναρχος καπιταλισμός θα καταρρεύσει. (Περισσότερα στην ανάρτηση Κρισολογία, κρίσεις και κρίση/dangerfew)


Το πρώτο αξιόλογο criserature book, κρισογράφημα, πρέπει να είναι τα Σταφύλια της Οργής, Grapes of Wraths (1939). Η τέχνη (Crisis art) και η λογοτεχνία έχει δύο δρόμους να κρισολογήσει. Είτε τον δραματικό

"Last Cowboy Banker"
"Ο Τελευταίος Καουμπόης Τραπεζίτης"
by Joanna Mialkowska, born in Wroclaw Poland, 1979 and immigrant to Dublin, Ireland.


(Αν βρω ιρλανδικό δραματικό ποίημα ή απόσπασμα από πεζό, θεατρικό θα με ενημερώσω)

είτε το σατιρικό, εδώ από τον Michael D. Higgins/Μάικλ Ντ. Χίγκινς, νυν πρόεδρο της Δημοκρατίας της Ιρλανδίας, που εκλέχτηκε μόλις τον περασμένο Νοέμβριο. Ποιητής, κοινωνιολόγος, συγγραφέας, εκφωνητής, πολιτικός του Εργατικού Κόμματος και πρώην υπουργός πολιτισμού. Η Ιρλανδία, σαν κι εμάς έχει προεδρευόμενο σύστημα. Δηλαδή είναι "φωνή βοώντος εν ασφαλεία". Αλλά τουλάχιστον κάτι λέει (President's remarks alarm Ministers), κάτι απαγγέλλει, όχι σαν τους δικούς μας προέδρους με την πατερική ξύλινη γλώσσα τους.


                                                     (Transcription Help by Lexilogia.gr)

'Bank manager faints at the mayor's ball'


The mayor was dancing with her golden chain 

not dangling, but nestling on her ample bosom

when she turned to the bank manager and said: 

“Come on outta that and give us a dance!”

He was a frightened man but he knew his duty

“We’ll make it a slow one,” she said and he trembled.

Three brandies later for the benefit of the bank and a safe branch,

his call came.

“Hold me tight!” she said, “I love a tight squeeze for the waltz,

and I’ve no time for this highfalutin stuff!”

The first citizen and the bank danced cheek-to-cheek, 

every usurious fibre was tested

as she breathed on his bald head.

She joked occasionally as she laughed and missed a step.

“Oh, if I had you in my time on the kitchen floor,” she said 

“I’d give you a one-two-three you’d never forget.”

The perspiration beaded his brow, his legs turned to jelly, 

his eyes blurred as he sank to the floor.

“Dear Jesus, he’s fainted!” the first lady said.

“What lack of respect for the dignity of my office.

But then I’ve never trusted the banks.”

They picked him up and said he needed air 

but, taking her handbag and walking away, 

she coldly looked at ’em all and simply said,

with all the dignity of the office:

“It’s a poor thing at the mayor’s ball

when the Chain can’t waltz with safety

with those who for our own account 

bought the little box we carry it in.

It isn’t air he needs, but a box.”

Blowing her nose, she laughed, 

and the band played on at the mayor’s ball.


Parliament Deputy Michael D Higgins
speaking on the banks bail out (2008)
on the banking crisis (2010)

Διευθυντής τράπεζας λιποθυμά στης δημαρχίνας τον χορό

Η δημαρχίνα χόρευε με την χρυσή καδένα της,

που ακούνιστη εκούρνιαζε στο πλούσιό της στήθος,

σαν γύρισε στον τραπεζίτη κι είπε:

"Άντε βγες απ' αυτού και χόρεψε για μας!"

Φοβήθηκε ο άνθρωπος μα γνώριζε το χρέος του.

"Θα σύρουμε ένα αργό χορό" είπε και εκείνος σάστισε.

Μετά από τρία ποτήρια μπράντυ, για το καλό της τράπεζας, 

και την ασφάλεια του υποκαταστήματος, πήρε την απόφαση.

"Κράτα με σφιχτά!" είπε "στράγγιξέ με στο βαλς!"

"χρόνο δεν έχω περισσό να ζήσω μεγαλεία!"

Η πρώτη πολίτης κι ο τραπεζίτης χόρεψαν μάγουλο με μάγουλο,

κάθε τοκογλυφική ίνα του σώματός του δοκιμάστηκε,

καθώς ανάσανε στο καραφλό κεφάλι του.

Πού και πού έκανε αστεία γελώντας και χάνοντας το βήμα, είπε:

"Αχ, αν στα νιάτα μου σ' είχα στης κουζίνας το πάτωμα

θα σου 'δινα μια, δυο, τρείς, που ποτέ δεν θα ξέχναγες!"

Ο ιδρώτας στο μέτωπό του έσταζε, τα πόδια του έγιναν ζελές,

και τα μάτια του θόλωσαν καθώς βούλιαζε στο πάτωμα.

"Χριστέ μου λιποθύμησε!" η πρώτη κυρία είπε.

"Τι έλλειψη σεβασμού για το κύρος του αξιώματός μου!

"Μα ποτέ δεν έδινα πίστη στις τράπεζες!"

Τον σηκώσαν και είπε αυτή, αέρα θα 'χε ανάγκη

μα παίρνοντας την τσάντας της και φεύγοντας

ψυχρά τον κοίταξε λέγοντας:

"Τι κρίμα στης δημαρχίνας το χορό,

 όταν η καδένα μου δεν μπορεί με ασφάλεια να βαλσάρει 

με αυτούς που για λογαριασμό μας

αγόρασαν το κουτί που μέσα την περιφέρουμε.

Αέρα δεν χρειάζεται μα ένα κουτί!"

Φυσώντας τη μύτη της γέλασε

και η μπάντα να παίζει συνέχισε στης δημαρχίνας τον χορό.

Το box μπορεί να σημαίνει διάφορα αλλά στην περίπτωση τραπεζίτη
ταιριάζει moneybox (κουμπαράς) ή strongbox (χρηματοκιβώτιο)
ή κάποιο τραπεζικό προϊόν, κάποια προμήθεια, λάδωμα από το δημαρχίνα.
Η ατάκα πάντως για το "τραπεζίτης λιποθύμησε!"
- "Νερό, αέρα, δεν χρειάζεται,  πε' του ο δείκτης πως ανέβηκε!"
Πιθανόν να υπάρχει τέτοια κωμική σκηνή από κάποιο θεατρικό.


(Transcription/Translation Help by Lexilogia.gr)

Actor: Margaret McAuliffe Writer: Turlough Kelly

Hi, I have a non threatening regional accent. On May 31st, the government will ask you to vote on the Fiscal Stability Treaty. This impartial video has been produced to help you make an informed decision. What the fuck is your problem? Do you know what's going to happen, if you vote NO? Have you ever seen Mad Max, have you? Have you ever been to Longford? Do you want to get us kicked out of the EU — is that what youse are at? Do you want to go back to being a black speck of TB in the lungs of Europe?  because that will be the end of it, boy.

No more Aldi, no more Lidl, no more Papa, no more Nicole, and that suave fucker of the kerrygold ads will be out of the door like someone's pissed in his butter. It will be paedophile priests in Aran sweaters drinking  caudle out of your potholes till the end of your days. And I am not exaggerating, there'll be AIDS pouring out of the ATMs if you bog-brains vote against this!

....Don't make us ask you again.....

you muppets (or muffets?)

Γειά σας, θα μιλήσω με ήρεμη τοπική προφορά. Τριανταμία του Μάη, η κυβέρνηση ζητά να ψηφίσετε για το Ευρωπαϊκό Δημοσιονομικό Σύμφωνο. Τούτο το αμερόληπτο βίντεο έγινε, για να σας βοηθήσει να λάβετε μια ενημερωμένη απόφαση. Τί στο διάολο ζόρι τραβάτε; Γνωρίζετε τί θα συμβεί, αν ψηφίσετε ΟΧΙ; Είδατε ποτέ σας την ταινία Μάντ Μαξ; έχετε πάει βόρεια στο Λόνγκφορντ ("ή στο ελληνικό Σουφλί;") Θέλετε να μας πετάξουν έξω από την ΕΟΚ; αυτό βαλθήκατε μωρέ όλοι σας; Θέλετε να γίνουμε το μαύρο στίγμα στης Ευρώπης τον πνεύμονα; γιατί, αυτό θα 'ναι το τέλος, αντράκια μου.

Όχι πια Άλντι, όχι πια Λιντλ, ούτε διαφήμιση της Νικόλ του Μπαμπά, και το μανάρι της διαφήμισης Κέρυγκολντ θα μας φύγει, σαν κάποιος να του κατούρησε το βούτυρο.  Παιδεραστές παπάδες με πλεχτά ζακάρ θα πίνουν σούπα απ' τις λακούβες σας, τουτέστιν, θα σας χουφτώνουν μέχρι τα γεράματα. Και δεν υπερβάλλω. Έιτζ θα ξεχύνεται από τα μηχανήματα ανάληψης, αν, κόπανοι, ψηφίσετε ΟΧΙ.

...Και μη μας αναγκάσετε να σας ρωτήσουμε ξανά...

....Κορόιδα (ή φοβιτσιάρηδες;)...


(Άσκηση για έλληνες κωμικούς συγγραφείς, ποιές θα 'ταν οι αντίστοιχες ελληνικές ατάκες;)

Επί της ουσίας, στο γιουτιούμπ οι περισσότεροι σχολιαστές λεν πως θα ψηφίσουν ΟΧΙ αλλά στις δημοσκοπήσεις το ΝΑΙ υπερισχύει, πάνω κάτω με 60%. Αύριο τέτοια ώρα θα ξέρουμε. Για ενημέρωση στα ελληνικά γούγλισε ιρλανδικό δημοψήφισμα.

...Πρόσθετες πιέσεις αναμένεται να ασκήσει στην Ελλάδα η αναμενόμενη υπερψήφιση του Δημοσιονομικού Συμφώνου από τους Ιρλανδούς στο δημοψήφισμα της προσεχούς Πέμπτης, καθώς θα καταδείξει με ανάγλυφο τρόπο ότι εμπιστεύονται τις δημοσιονομικές παρεμβάσεις της τρόικας και είναι διατεθειμένοι να συμπορευτούν με τις πολιτικές λιτότητας που προτείνει η Ευρωζώνη....

wiki/Irish_European_Fiscal_Compact_referendum,_2012

Και κάτι τελευταίο,  οι Ιρλανδοί από το 1937 ως τώρα,
 έχουν ψηφίσει σε τριαντατρία δημοψηφίσματα.

Εμείς από το 1862 μέχρι το 1974, μόλις οχτώ, και από αυτά, 

 τα περισσότερα "βασιλικά" και νόθα.