Εκρήχτηκαν τ' απολωλά, λωλάθηκ' η γραμματικιά

με αφορμή
sarantakos.wordpress.com/2012/09/19/ekritsipras/
tanea.gr/gnomes/kanellis
βλέπουμε και συγκρίνουμε

Νέα Ελληνικά

εκρηγνύω και εκρήγνω

εκρήγνυα και έκρηγνα

θα εκρήξω

έκρηξα 

έχω εκρήξει

εκρήγνομαι και εκρήγνυμαι

εκρηγνόμουν και εκρηγνυόμουν

θα εκραγώ και εκρηχτώ

εκρήχτηκα, εκράγηκα και εξερράγην

έχω εκρηχτεί 

(όπου χτ μπορεί και χθ, όπου γν και χν)

μετοχές: εκρηγμένος, εκραγείς/του εκραγέντος
εκραγείσα, εκραγέν

....εκρηγμένος και όχι εκρηχτησμένος, κύριε Λιάκο
το οποίο θα έπρεπε να γραφεί εκρηχτισμένος·
χώρες εκρηχτισμένες είναι η Γιουγκοσλαβία και το Ιράκ,
θα ακολουθήσει και η Συρία· αφού τις εκρήξουν πρώτα,
μετά τις χτίζουν.....

υπάρχουν και τα σκάω, ανατινάζω, ξεσπώ
για αλλεργικούς στα εκρήγματα

(με σημασία είτε σκίζω, είτε κάνω διάρρηξη)

διαρρήχνω και διαρρηγνύω 

διέρρηχνα και διάρρηχνα

θα διαρρήξω

διέρρηξα και διάρρηξα

έχω διαρρήξει

διαρρήχνομαι και διαρρηγνύομαι

διαρρηχνόμουν και διαρρηγνυόμουν 

θα διαρρηχτώ και διαρραγώ

διαρρήχτηκα, διαρράγηκα και διερράγην 

έχω διαρρηχτεί και διαρραγεί

μετοχές: διαρρηγμένος, διαρραγείς/του διαρραγέντος
διαρραγείσα, διαρραγέν

Αρχαία Ελληνικά

ενεργητική

ἐκρήγνυμι, ἐκρηγνύω και ἐκρήσσω

ἐξεῤῥήγνυν, ἐξεῤῥήγνυον και ἐξέῤῥησον

ἐκρήξω

ἐξέῤῥηξα

ἐξέῤῥηχα

ἐξεῤῥήχειν

μέση και παθητική

ἐκρήγνυμαι, 

ἐξεῤῥηγνύμην

ἐξεῤῥηξάμην, ἐξεῤῥήχθην, ἐξεῤῥάγην

ἐκραγήσομαι, ἐκρήξομαι, ἐκρηχθήσομαι

ἐξέῤῥωγα, ἐξέῤῥηγμαι

ἐξεῤῥώγην, ἐξεῤῥήγμην

Όσοι έχουν συνηθίσει, λοιπόν, μόνο τα εξερράγη και εκρήγνυται, ας δουν και τα υπόλοιπα αρχαία παρδαλά του γλωσσικού μας πλούτου, και αν πιστεύουν στο ενιαίο της ελληνικής γλώσσας είναι υποχρεωμένοι να δεχτούν ότι εφόσουν υπάρχουν αρχαία εξ-ερρήχθην και εκ-ρηχθήσομαι είναι νομιμότατα και τα εκρήχθηκα και εκρηχθώ. Όσο για τα απολωλά:

το απολωλό, του απολωλού τα απολωλά

 αποχαζεμένο, τελείως λωλαμένο

το απολωλό πρόβατο, το ολόχαζο

το απολωλός του απολωλότος, τα απολωλότα

τα οδηγημένα σε απώλεια, χαμένα πρόβατα

που απώλεσε ο βοσκός

ετυμολογικά ομόρριζα λωλός εκ του ὀλωλώς,
του ὀλωλότος, who has lost his head.

όλη η συνέντευξη εδώ
...εκρήχθηκε μηχανισμός στη Σπάρτη... στο 10'
...απολωλό, μαύρο πρόβατο για τον Ολάντ πριν εκλεχτεί... στο 14'
...υποστήκαμε δύο χρεοκοπίες με την κυριολεκτική έννοια
της κοπής του χρέους, και πάλι δεν είναι βιώσιμο... 38'

διασκευή από
gerontakos.blogspot.gr/2012/09/

Τα δάνεια που έπαιρναν οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της Νέας Δημοκρατίας ήταν μία βόμβα που κάποια στιγμή εκρήχτηκε στα χέρια τους. Έτσι ήρθε η χρεοκοπία, που σημαίνει κοπή του χρέους. Δεν μπορεί όμως  η Ελλάδα να είναι για πάντα το απολολόν πρόβατο της Ευρώπης.

Χρεωκοπία και σεισάχθεια στα αρχαία είναι όντως συνώνυμα...χρεωκοπία δημοσίων καὶ ἰδιωτικών, ἥν εἰσηγήσατο Σόλων.  Λάθος είναι μόνο το υβρίδιο απολολόν, με φωνητική ορθογραφία και καθαρευουσιάνικο νι, με την έννοια ότι αφήνεις τον αντίπαλο να κάνει λογοπαίγνια: δεν μπορούμε να είμαστε για πάντα το ολόχαζο πρόβατο της Ευρώπης. Πέρα από τα γραμματικά όμως, το βασικό πρόβλημα είναι η νοηματική συνοχή των τριών προτάσεων, καλό για σάτιρα, αλλά για πολιτικού κείμενο θα μπορούσε να μετατραπεί:

Τα δάνεια που έπαιρναν οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της Νέας Δημοκρατίας ήταν μία βόμβα που έσκασε στα χέρια του ελληνικού λαού...( ο λαός είναι ο τραυματίας, όχι ο κωπηλάτης καθηγητής του Χάρβαρντ...)  Επειδή όμως χρεοκοπία στα αρχαία ελληνικά σημαίνει κοπή του χρέους, δεν θα μείνουν για πολύ ακόμα οι Έλληνες στριμωγμένοι σαν τα μαύρα πρόβατα της Ευρώπης. Τα μέτρα της τρόικας εκρήχνουν τη λαϊκή οργή. Θα διαγράψουμε το χρέος και θα στείλουμε τους ενόχους φυλακή.