Το Ελληνοτουρκικό Συμπόσιο Επιγραφικής στη Θεσσαλονίκη
Έλληνες και Τούρκοι αρχαιολόγοι «διηγήθηκαν» ιστορίες χαραγμένες σε πέτρες
Αρχαιολογικό Μουσείο, 29 Ιουνίου - 2 Ιουλίου, 2017.
Μια φορά κι έναν καιρό –στις αρχές του 1ου αιώνα μ.Χ- στην Αφροδισιάδα της Καρίας ήταν ο Μύων, ένας πλούσιος και -όπως προκύπτει από την ιστορία- ολίγον «ξιπασμένος» πολίτης, που έβλεπε επί χρόνια ανολοκλήρωτο τον ναό του Δία στην πόλη του ως «προσβολή για το σώμα της πόλης», και χάρισε μέρος της περιουσίας του για την ολοκλήρωση του έργου που ομόρφυνε κι άλλο την πόλη. Κι ύστερα χρηματοδότησε κι άλλα έργα (κι άλλον ναό και τα λουτρά της γερουσίας) και φρόντισε παράλληλα να λάβει και την ανταπόδοση από την Ιστορία χάρη στις επιγραφές, που αναγράφουν σαφώς πως «το έργο κατασκευάστηκε από τον Μύωνα (τον γιο του Μένανδρου και εγγονό του Εύνικου), ο οποίος φέρει πλέον το τίτλο του "ευσεβή" και "φιλόπατρη".
____
Στην Αφροδισιάδα, γνωστή από την αρχαιότητα για τα μάρμαρα και τη σχολή γλυπτικής της, εντοπίστηκαν περισσότερα από 4.000 χαράγματα – γκράφιτι, χαραγμένα ή σμιλευμένα στο μάρμαρο και ποικίλα στο περιεχόμενο (από σχέδια επιτραπέζιων παιγνιδιών, προσευχές, θρησκευτικά σύμβολα, ονόματα αλλά και αισχρολογίες και πρόστυχες εικόνες ως διάθεση εξευτελισμού του αντιπάλου σε περιπτώσεις αθλητικών, ή άλλων αγώνων).
____
Στην παραθαλάσσια πόλη Τέω της επαρχίας Σμύρνης (ιδρύθηκε αρχικά περί το 1100 π. Χ. από Μινύες από τον Ορχομενό, και ακολούθησαν Ίωνες και Βοιωτοί), ήρθε στος φως ένα σύμφωνο μίσθωσης, της ελληνιστικής εποχής, μεταξύ μιας ομάδας που ονομάζονται «Νέοι», (κληρονόμοι ενός κτιρίου από ευεργέτη τους, ονόματι Διονυσά, εκεί μέσα υπήρχε και ναός του Διονύσου), και μεταξύ ενός Δημητρίου, ενοικιαστή.
Στη στήλη αλλά και σε παραπομπές αναφέρονται οι όροι με τους οποίους οι Νέοι που σπούδαζαν θα εξασφάλιζαν τα έξοδά τους απο τα μισθώματα (αναφέρονται 150 δραχμές, ως ετήσιο μίσθωμα) δημοσίων κτιρίων σε ιδιώτες, τα οποία χρησιμοποιούνταν αποκλειστικά για τη χρηματοδότηση των σπουδών (ακόμα και τα έξοδα για το λάδι με το οποίο άλειφαν τα κορμιά τους ως αθλητές).
____
Μια νέα επιγραφή -πράξη πώλησης στην Αμφίπολη- τους καιρούς του Μακεδονικού Βασιλείου επιχειρεί να ρίξει νέο φως για το θεσμό του επιστατών του Μακεδονικού Βασιλείου. https://en.wikipedia.org/wiki/Epistates
«Αν και δεν υπάρχει αντίρρηση ότι οι επιστάτες ενεργούσαν ως κύριοι κυβερνήτες -δικαστές στις πόλεις της Μακεδονίας, είναι πλέον συζητήσιμο αν ήταν υπάλληλοι- διορισμένοι από τον βασιλέα ή εκλέγονταν απευθείας απ την «πόλη» λέει ο καθηγητής στην εισήγηση του.
Η σειρά επιγραφών που βρέθηκαν στην Αμφίπολη αποτελούν τα αρχαιότερα διαθέσιμα στοιχεία για τον θεσμό των επιστατών, ενώ επιγραφικοί κατάλογοι από το Ασκληπιείο της Βέροιας αφήνουν σαφείς υπόνοιες για την ετεροδιαχείριση της περιουσίας της εκκλησίας και για εμπλοκή των αξιωματούχων της πόλης στα έσοδα και αναθήματα των ιερών των πρώτων χρόνων της ρωμαιοκρατίας (2ος π.Χ αιώνα).
____
Δύο επιτύμβιες στήλες των αρχών της ελληνιστικής περιόδου, κατά τη διάρκεια της Μακεδονικής κυριαρχίας (352-302 π.Χ) που εντόπισαν πρόσφατα οι αρχαιολόγοι στις Φερές της Θεσσαλίας (το σημερινό Βελεστίνο) φέρουν επιγραφές με τα ονόματα δυο νεκρών από την Κρήτη (ΣΩΣΙΩΝ ΚΡΗΣ / ΑΠΠΤΑΡΑΙΟΣ / ΑΙΘΙΟΨ-Α[Γ]ΑΣΣΟΝΟΣ / ΚΡΗΣ-ΔΡΗΡΙΟΣ). Η παρουσία των Κρητών στις Φέρες τεκμηριώνεται για πρώτη φορά.
Σωσίων Κρὴς / Ἀππταραῖος
(από τα Άπτερα, Άπταρα, ή Απτέρα κοντά στη Σούδα Χανίων)
Αἰθίοψ* Ἀγασσαῖος (?) (Αγασσαί Πιερίας)
Κρὴς Δρήριος (από τη Δρήρο, κοντά στη Νεάπολη Λασιθίου
*Ήδη από Μυκηναϊκή εποχή,
κύριο ανδρικό όνομα που απαντά σε πινακίδα τής Πύλου
(ai-ti-jo-qo)
Με το δεδομένο πως οι Κρήτες υπήρξαν γνωστοί μισθοφόροι οι μελετητές αναρωτιούνται αν σχετίζονται με την ύπαρξη μακεδονικής φρουράς στην πόλη, ή πρόκειται για εμπόρους - ταξιδευτές από την Κρήτη που έτυχε να βρεθούν τον καιρό του θανάτου τους στο λιμάνι της Δημητριάδος.
__
Ο καθηγητής Αρχαίας Ιστορίας Παντελής Νίγδελης τονίζει πως στόχος των διοργανωτών είναι η παρουσίαση νέων αδημοσίευτων ελληνικών και λατινικών επιγραφών, που έχουν βρεθεί στην Ελλάδα και τη Μ. Ασία.
Προηγήθηκαν ανάλογες διοργανώσεις στην Αθήνα το 2005 , https://www.academia.edu/850123/Epigraphic_Research_in_Greece_and_Turkey._First_Greek-Turkish_Epigraphic_Colloquium και την Αττάλεια της Τουρκίας το 2012 https://www.academia.edu/8126189/_Epigraphical_Researches_in_Tios_Tieion_Eastern_Bithynia_II._Greek-Turkish_Epigraphy_Symposium_23-26_May_2012_Akdeniz_University_Adrasan_Antalya), που άρχισε το απόγευμα της Πέμπτης και θα ολοκληρωθεί την Κυριακή στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Θεσσαλονίκης.
Τη διοργάνωση ανέλαβαν το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και το Τμήμα Ιστορικών Σπουδών (School of Historical Studies) του Institute for Advanced Study του Πανεπιστημίου Princeton.
Εισηγητής -και εμπνευστής ουσιαστικά του συνεδρίου- ο επιγραφιστής Άγγελος Χανιώτης, και καθηγητής στο Πρίνστον, που συμμετείχε στις ανασκαφές στην Αφροδισιάδα.
επεξεργασμένες πηγές από
ΑΠΕ-ΜΠΕ,
Βίκυ Χαρισοπούλου
και από το πρόγραμμα συνεδρίου
όλοι οι συμποσιαστές και συμποσιάστριες
που μίλησαν
Τζένη Βελένη, Δύο Επιγραφές
από τον ελληνιστικό οικισμό, κοντά στις Πέτρες Φλώρινας
Γιάννης Καλλιοντζής, Κατάλογος απογραφής
από το Ιερό της Άρτεμης Βραυρωνίας στον Ωρωπό
Στέργιος Λιούλιας, Νέος κατάλογος απογραφής
από τη Βέροια
Mustafa Adak, Οι Νέοι και το Τέμενος του Διονυσά.
Ένα ελληνιστικό συμβόλαιο μίσθωσης από την Τέω.
Erkan Taşdelen, Hüseyin Uzunoğlu,
Νέα Επιγραφική συμβολή στα Τέια τείχη,
(η Τέως/της Τέω)
Mustafa H. Sayar, Νέες επιγραφές από την πεδινή Κιλικία
Mehmet Oktan, Νέες αναθηματικές επιγραφές από τη Νικομήδεια
Bülent Öztürk, Mimar Sinan, Εγχαραγμένα Ρωμαϊκά μολύβδινα σταθμία
από την περιοχή την Τίο, πόλη μεταξύ Βιθυνίας
και Παφλαγονίας
Ελισάβετ Σιουμπάρα, Για την αποκατάσταση του μνημείου
της Ακρόπολης
Ανδρονίκη Μακρή, Επιγραφές από την Ακρόπολη της Αθήνας
Νάσος Θέμος, Έλενα Ζαββού,
Νέα έρευνα στη Λακωνική επιγραφική
Αργυρούλα Ιντζεσίλογλου, Δυο Κρητικοί
στις ελληνιστικές Φέρες Θεσσαλίας
Ιουλία Κατσαδήμα, παρατηρήσεις
σε επιγραφές του 6ου και 5ου αιώνα π.Χ. από την Αμβρακία
Παντελής Νίγδελης, Παύλος Αναγνωστούδης,
Οι Επιστάτες αναθεωρημένοι.
Μια νέα πράξη πώλησης από την Αμφίπολη
Δόμνα Τερζοπούλου,
Νέες επιτύμβιες επιγραφές
από τη Μολυβωτή της παράλιας Ροδόπης
Χρύσα Καραδήμα, Σημαντικά νέα από την Αιγαιακή Θράκη
Tolga Özhan, Νέες αγωνιστικές επιγραφές από το Σμίνθειο της Τρωάδας
Μανόλης Βουτυράς, Περισσότερη μαρτυρία
για τη λατρεία της Ίσιδας στην Κίο της Βιθυνίας
Çiğdem Şimşek, Νέες επιγραφές από τους Αιζανούς της Φρυγίας
Özge Acar, Επίγραμμα μονομάχου από τα Κίβυρα της Λυκίας
Burak Takmer, Νέες επιγραφές από την Πισιδία
Νίκος Τσιβίκης, Γεώδης σάρξ: μεσοβυζαντινές εγχαραγμένες σαρκοφάγοι
από το Αμόριο της Φρυγίας
Ferit Baz, Mimar Sinan
Νέες επιγραφές από τα Κόμανα Καππαδοκίας
Nihal Tüner Önen, Aykan Akçay, Για τη χρησιμότητα της εφαρμογής της μεθόδου RTI (Reflectance Transformation Imaging
Ανακλαστική μεταμορφωτική απεικόνιση)
για την ερμηνεία τριών επιγραφών από τη Λυκία
Dr. Güray Ünver, Νέες επιγραφές από την Κνίδο της Καρίας
Άγγελος Χανιώτης, Νέες επιγραφές από την Αφροδισιάδα της Καρίας
Εκδρομή στο Δίον, μεσημεριανό,
και αναχώρηση
ΥΓ
Ένας Έλληνας στην ανασκαφή του βυζαντινού Αμορίου, στην Τουρκία. Μια γόνιμη συζήτηση με τον επικεφαλής του προγράμματος Αστικής Αρχαιολογίας Αμορίου στη Μικρά Ασία, Νίκο Τσιβίκη, για τις εκεί ανασκαφές, τα ανακριβή στερεότυπα για το Βυζάντιο και τη σύγχρονη Τουρκία.
[...]
Οι ανασκαφές στη γείτονα είναι συχνά τεράστιες σε έκταση συγκριτικά με την Ελλάδα, οι δε Τούρκοι αρχαιολόγοι που ακολουθούν τη γερμανική παράδοση είναι ιδιαίτερα μεθοδικοί, με συστηματικές δημοσιεύσεις ευρημάτων. Στα πλαίσια αυτά η ανταλλαγή εμπειριών, η διοργάνωση κοινών συνεδρίων όπως αυτό των βυζαντινών αρχαιολόγων στην Αν'τάλια (Αττάλεια) που συνδιοργάνωσε πέρσι τον Σεπτέμβριο το δικό μας Ινστιτούτο και θα επαναληφθεί του χρόνου στο Ρέθυμνο, η ανταλλαγή τεχνογνωσίας και φοιτητών μέσω του Erasmus χτίζουν γέφυρες που ευελπιστούμε να πυκνώσουν.
