Πέμπτη 31 Δεκεμβρίου 2020

Νέου χρόνου διανομή, των κουβαλητών τιμή!


💖«το κουβαλάνε έρχεται, μακριά από τα ξένα,
οι κούριερ το φέρνουν και το δύο εικοσιένα!»🎁

Κάθε παραμονή Πρωτοχρονιάς ας προβάλλει
το σκίτσο ενός διανομέα πάνω σε δίκυκλο
και πίσω του πανό να ανεμίζει
τον αριθμό του νέου έτους!
(είτε σε σκίτσο, είτε σε θεατρικό δρώμενο)

Iδέα-πρόταση με αφορμή ένα ξύλινο μνημείο του κούριερ
στη Μόσχα, μια είδηση που ανιχνεύεται
στα αγγλικά από τις 3 Ιουλίου,
αλλά δεν πήραν ακόμη χαμπάρι τα ελληνικά μέσα.

 το ξυλοκιβώτιο γράφει:
«Тем, кто сделал самоизоляцию возможной»
2020
«Σε εκείνους, που έκαναν την αυτοαπομόνωση εφικτή»


Πρωτότυπο έργο, ένας αέρινος άνθρωπος
περιμένει η πόρτα να ανοίξει,
και την κούτα να παραδώσει.

κατασκευή του καλλιτέχνη Alexei Garikovich
χορηγός ο εμπορικός σύλλογος της Μόσχας

Μνημείο δεν έχουν στη Ελλάδα οι ταχυμεταφορείς,
άγιο τουλάχιστον;

εδώ το 2017, με αφορμή τα αιτήματά τους,
και θανατηφόρα ατυχήματα του κλάδου,
παρατηρεί δημοσιογράφος,
ότι δεν πρέπει να υπάρχει άγιος προστάτης των κούριερ

θα μπορούσε να είναι, βέβαια, ο Άγιος Χριστόφορος,
προστάτης των οδηγών και των μεταφορέων,
αλλά γιατί όχι και ο Άγιος Βασίλης,
ή παππούς Χειμώνας στα ρώσικα,
που με το ατομικό του όχημα 
δώρα διανέμει στα παιδιά.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~

💖
Καλή χρονιά να χαίρονται όλοι οι κουβαλητάδες,
η κοινωνία εύχεται, για αυτούς κρατά λαμπάδες.

Εύχεται με ασφάλεια μετ' από μέρη τόσα,
να φτάνουν και στο σπίτι τους, έχοντας τετρακόσα

τα μάτια τους, τα μάτια μας, προσεχτικά στον δρόμο,
αν κάποιος νοιάζεται για σε, καλά θα μπει ο χρόνος!💕🎁

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~


Δευτέρα 28 Δεκεμβρίου 2020

Προώθηση της θύραθεν αγοράς αγαθών



Θύραθεν κάνεις αγορές, όσο κλικαγουίζεις,
από την πόρτα παίρνεις το, ό,τι το λαχταρίζεις.

Τις αγορές σου θύραθεν τις κάνεις, δεν σιμώνεις,
μη σε κολλήσει ο ιός και σε κελί ξαπλώνεις.

Θύρα, πόρτα, συνώνυμα τα έχουμε στη γλώσσα,
αντί παραλαβή εκτός, ψώνια, πες, από πόρτα.

Μια πόρτα καταστήματος, ή και την εδική σου,
θύραθεν αγοράζεις ό,τι ορίζει η ψυχή σου.

Click and collect και τις ευχές
για το εικοσιένα,
σημείωνε και σύλλεγε
να 'χεις για τον καθένα.

Παίρνετε θάρρος, σύγκλειστοι,
πεζούς δεν θέλει κόπους,
θέλει η καρδιά μας τσαχπινιές,
και ριμαδόρους τρόπους! 👌

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

ΥΓ
ίσως να εισχωρήσει κάπου,
αν δανείσουν απλόχερα τον όρο
οι κλασικιστές και της γενικότερης
κοσμικής παιδείας μετέχοντες.
Άγνωστο, βέβαια, τι τόκο θα πληρώσουμε. 
:-)

θύραθεν, απ' την πόρτα

θύραθι, στην πόρτα

θύραζε, προς την πόρτα

εικόνες από

Σάββατο 26 Δεκεμβρίου 2020

Ου μοι μέλει των Μάγων

♫ Δεν με νοιάζουν λιβάνια,

τα χρυσάφια, τα μύρα,

δεν με νοιάζουνε τ' άστρα,

βασιλιάδων πορφύρα.

Στη γέννα μου θέλω

να φυσάει τραγούδι

από κλαρίνο

και μικρό μαθητούδι.

Ρυθμό αγαπώ,

τη λάμψη τη βαριέμαι!

Παρασκευή 25 Δεκεμβρίου 2020

Μαγικός ναός στην Πολωνία (ορθόδοξος)

σαν δυο καπέλα μάγισσας ορθώνονται οι τρούλοι
και σκάφος το καμπαναριό για κάθε ερημοπούλι.

Μαγικές ευχές για αλλαγές και ανανέωση,
ξεκινώντας λ.χ. με έναν αντίστοιχης
αρχιτεκτονικής δημιουργίας ναό στην Ελλάδα


Κομμουνιστική Αγία Τριάδα στην πόλη Χαϊνούφκα (Hajnówka)
της Πολωνίας, κοντά στα σύνορα με Λευκορωσία.
Άρχισε να χτίζεται το 1974 και τελείωσε το 1992.

Αρχιτέκτονας: Aleksander Grygorowicz,
αγιογράφοι: Jerzy Nowosielski  
και Δημήτριος Αντωνόπουλος
ο πατέρας του σκιτσογράφου John Antono,
Γιάννη Αντωνόπουλου.

Η βιογραφία του Jerzy Nowosielski
έχει τίτλο: «Νυχτερίδα σε ναό» 
δημιουργική παρομοίωση
του αγιογράφου με νυχτερίδα
που κρέμεται στις σκαλωσιές του ναού

___________________________

Βυζαντινή, λοιπόν, η εκκλησία από μέσα, 
ρουθηνική απ' έξω.

Οι Ρουθήνιοι, ή Ρουσίνοι, ή Ρουσνάκοι
είναι διασκορπισένη σλαβική μειονότητα
στην Ανατολική Ευρώπη, Σλοβακία, Ουκρανία,
Σερβία, Πολωνία, Ρουμανία, Κροατία, Ουγγαρία, Τσεχία.

η γλώσσα τους ανήκει στην ανατολική σλαβική ομάδα,
μαζί με Ρώσους, Ουκρανούς και Λευκορώσους.

δείγματα ρουθηνικής αρχιτεκτονικής
μπορεί να δει κανείς στις εικόνες του ίντερνετ,
αν γράψει Ruthenian architecture

__________________________

οι Πολωνοί διαθέτουν ένα διαμάντι
αρχιτεκτονικής δημιουργικότητας,
βάζοντας μέσα και βυζάντιο και τοπική παράδοση,
ενώ εμείς αρκούμεθα στη στατικότητα.

στο παρακάτω βίντεο μπορεί να απολαύσει
το μάτι του θεατή, ακούγοντας παράλληλα
το πραβοσλάβικο καλάντισμα Βσταβάιτε,
Σηκωθείτε, σηκωθείτε, αδέρφια μου αγαπημένα
σε ουκρανική γραφή



Вставайте,  вставайте, браття  мої  милі.
Σηκωθείτε, σηκωθείτε, αδέρφια μου αγαπημένα

Погляньте  на  небо, вже  зоря  зійшла.
κοιτάχτε τον ουρανό, ήδη το αστέρι ανέτειλε

Ясним  промінням  б’є  в  нашу родину
λαμπερή αχτίδα ακτινοβολεί την οικογένειά μας

Хвилини  не  гайте, спішіте  туда.
λεπτό μην αναβάλετε, βιαστείτε εκεί πέρα

 ~~

Дитя  народилось  нам  в  яслах  на  сіні
Παιδί γεννήθηκε για μας σε φάτνη αχυρένια

Цар  правди  на  землю зійшов із  небес
ο βασιλιάς της δικαιοσύνης στη γη κατέβηκε απ' τον ουρανό

Спасати  народи, з  гріхів визволяти
να σώσει τα έθνη, απ' αμαρτίες να ελευθερώσει

На  волю  пускати  люд  праведний  весь
στην ελευθερία ας έρθουν οι δίκαιοι άνθρωποι όλοι

 ~~

Погляньте,  здалека  мудреці  надходять
Δείτε, από μακριά οι σοφοί (μάγοι) πορεύονται

Ціннії  дарунки  для  Нього несуть.
πολύτιμα δώρα του φέρνουν

А  воїни  царські  в  степу  переходять,
όμως οι στρατιώτες του βασιλιά (Ηρώδη) τη στέπα διασχίζουν

На  допит  невинних  в  палати ведуть.
για ανάκριση οι αθώοι στο παλάτι οδηγούνται

 ~~

Та  їх  не  злякають  тортури,  ні  муки
Μα δεν φοβούνται βασανιστήρια

Ні  підступи  лживі  Ірода  царя.
ούτε κόλπα ψεύτικα του βασιλιά Ηρώδη

Їм  Дух  Божий, ласка дорогу торує,
σε αυτούς το Πνεύμα του Θεού, η χάρη, δρόμο ανοίγει 

До  цілі  проводить  ясная  зоря.
στον στόχο τους οδηγεί φωτεινό αστέρι

 ~~

Спішіте  і  ви  свій  дарунок  віддайте
Βιαστείτε τα δώρα να του δώσετε

Малому  Дитяті  Ісусу  Христу
στο μικρό παιδί, τον Ιησού Χριστό

Він  висушить сльози заплаканій неньці
θα στεγνώσουν τα δάκρυα της κλαίουσας μάνας (νένας)

І  добром  наділить в  годину  тяжку
προίκα για το μωρό σε μια δύσκολη ώρα

____________________

εδώ και σε πολωνική γραφή
και σε άκουσμα


Οι ορθόδοξοι στην Πολωνία είναι γύρω στις πεντακόσιες χιλιάδες

Ψάχνοντας, αντίστοιχα, στο ελληνικό ίντερνετ
βρίσκω επίσης Αγία Τριάδα στην Παλλήνη Αττικής,
(ρωμαιοκαθολική, αυτή τη φορά),
που συνδυάζει, λέει, το κλασικό με το μοντέρνο

για να δούμε τι θα φέρει ο νέος χρόνος,
    και εφόσον έκλεισαν οι εκκλησιές,
καιρός για αναστοχασμό
και ανακαίνιση.

Πέμπτη 24 Δεκεμβρίου 2020

Κυκλωτικόν

Μες στους ναούς τους μπήκαμε,

 ψάλαμε μπρος στ' αγάλματα,

νέοι θεοί γεννήθηκαν

δίνοντας νέα νάματα.


Ω, νύχτα Χριστουγέννων

 σένα ακόμη αγαπούν,

σένα θυμούνται οι καρδιές

κι ας ήρθαν νέοι χρόνοι.


Σαν νυχτερώνει πάνω μας 

κυκλωτικός Δεκέμβρης

τ' άστρα κοιτώντας μας περνά

ρίγος της περασμένης

 μορφής της παιδοσύνης μας,

που τώρ' αναγεννιέται

σ' άλλα παιδιά που τραγουδούν

κι ο θάνατος νικιέται!


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~


Χριστός γεννάται

Φωνητικό σύνολο ΦΩΝΩΔΙΑ

Χορωδία Νέων Δήμου Ηρακλείου 

Διεύθυνση: Ιωάννης Ιδομενέως

εναρμόνιση: Ρούλης Παπακωνσταντίνου 

από Θεσσαλονίκη, 1948 -1969.

βασική μελωδία: Ρωμανός ο Μελωδός

Να 'μουν φυτό δεν κόλλαγα από συνωστισμό

στη Βαρκελώνη θ' άκουγα

Λυκείου λυρισμό.

Λύκειο, χτίσμα όπερας

https://en.wikipedia.org/wiki/Liceu

στην κατελάνα δύση,

και έτσι συμβολίστηκε

 του είκοσι η φύση,

πως αν ήμασταν έγκλειστοι

 εκτός πρασίνου τόπου,

φυτά θα εισχωρούσανε

στα κτίσματα του ανθρώπου!

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

ιδέα του καλλιτέχνη Eugenio Ampudia,

2.292 γλάστρες άκουσαν το έργο

Concert for the Biocene

(Το κουαρτέτο εγχόρδων έπαιξε τα «Χρυσάνθεμα», «Crisantemi» του Πουτσίνι)

http://www.eugenioampudia.net/en/portfolio/concierto-para-el-bioceno/

Κονσέρτο για το Βιόκαινο,

παραλλαγή του Ανθρωπόκαινου,

https://en.wikipedia.org/wiki/Anthropocene

που η γη ζει εδώ και μερικές χιλιετίες

ανθρώπινης δραστηριότητας και κυριαρχίας

(στο παρακάτω βίντεο όλη η παρουσίαση του έργου)

το είδα στου Μιχελή

Τετάρτη 23 Δεκεμβρίου 2020

Σχολικές αναμνήσεις απ' την ελληνιστική Αίγυπτο



ΕΝΑ ΑΡΧΑΙΟ ΓΡΑΜΜΑΤΑΚΙ

Αθήναι, 23 Δεκεμβρίου 1939

Αγαπητά μου

Οι αρχαίοι έγραφαν σε φύλλα παπύρου: συγγράμματα, έγγραφα, γράμματα, τα πάντα. Πολλοί από τους παπύρους αυτούς έχουν διασωθεί και βρίσκονται στις βιβλιοθήκες ή μουσεία. Κι οι σοφοί, οι φιλόλογοι, οι παλαιογράφοι, οι παπυρολόγοι προσπαθούν να τους διαβάσουν – με πολλούς κόπους, εννοείται, γιατί οι περισσότεροι είναι φθαρμένοι από τον καιρό και δυσανάγνωστοι. Αλλά πόσο πλούσια ανταμείβονται αυτοί οι κόποι! Πόσα αρχαία αριστουργήματα τα ξέρουμε μόνο επειδή έτυχε να βρεθούν αντίγραφά τους σε παπύρους! Και πόσα μάθαμε για τη δημόσια και την ιδιωτική ζωή των παλαιών εκείνων καιρών και για τη γλώσσα ακόμα διάφορων περιόδων, από έγγραφα και γράμματα σε παπύρους! Περίεργα τα περισσότερα και από πολλές απόψεις διδακτικά.

Κι ανάμεσα στα γράμματα υπάρχει κι ένα μικρό που μας ενδιαφέρει ξεχωριστά. Γιατ’ είναι γραμμένο από δυο μεγάλα κάπως κορίτσια σε δυο μικρότερα – Αιγυπτιοπούλες της εποχής των Πτολεμαίων, του 250 να πούμε προ Χριστού. Ιδού το ιστορικό: Η Απολλωνία και η Εύπους, τα μεγάλα κορίτσια,  17 – 18 χρονών, με την άρρωστη μητέρα τους, πήγαν σε κάποια πόλη – ή σε κάποια εξοχή – αφήνοντας στην πατρίδα τους, στο πατρικό τους, το Ράσιον και το Δημάριον, 14 - 15 χρονών (τα ονόματα των μικρών κοριτσιών ήταν τότε ουδέτερα όπως και σήμερα στα νησιά μας, το Μαρουδιό, το Λενιό) και τα πολύ πιο μικρά τους αδερφάκια  Τιτόαν και Σφαίρον. Μια μέρα οι μεγάλες παίρνουν πένα και χαρτί (πάπυρο) και γράφουν στις μικρότερες τα ακόλουθα:

«Ἀπολλωνία καὶ Εὔπους Ῥασίῳ καὶ Δημαρίῳ ταῖς ἀδελφαῖς χαίρειν. Εἰ ἔρρωσθε εὖ ἐρρώμεθα δὲ καὶ αὐταί. Καλῶς δὲ ποιήσεις τοῖς ἱεροῖς λύχνον ἅπτουσα καὶ ἐκτινάσσουσα τὰ προσκεφάλαια. Φιλομάθι δὲ καὶ μὴ λυποῦ περὶ τῆς μητρός· ἤδη γὰρ κομψῶς ἔχι. Προσδέχεσθε δὲ ἡμᾶς. Ἔρρωσθε. Καὶ μὴ παῖζε ἐν τῇ αὐλῇ, ἀλλὰ ἔσω εὐτάκτει· ἐπιμέλου δὲ Τιτόας καὶ Σφαίρου». http://aquila.zaw.uni-heidelberg.de/hgv/77953  http://papyri.info/ddbdp/p.athen;;60 

Ή όπως θα έγραφαν σήμερα:

«Η Απολλωνία και η Εύπους στο Ράσιο και στο Δημάριο, τις αδελφές τους χαιρετίσματα. Ευχόμαστε να είστε καλά, όπως και εμείς υγιαίνουμε. Καλά θα κάνεις ν’ ανάβεις στο εικονοστάσι το καντήλι και να τινάζεις καλά τα μαξιλάρια. Διάβαζε τα μαθήματά σου και μην ανησυχείς για τη μητέρα, γιατί τώρα είναι καλά. Και να μας περιμένετε. Γεια σας. –Και μην παίζετε έξω στην αυλή, αλλά μέσα να κάθεσαι φρόνιμα και να προσέχεις την Τιτόα και το Σφαίρο».

Καθώς βλέπετε, οι μεγάλες αδερφές απευθύνονται πότε και στις δυο μικρότερες, πότε στη μία – και βέβαια το Ράσιον, τη μεγαλύτερη.

Τα μεγάλα εκείνα κορίτσια ήταν γραμματισμένα. Γι’ αυτό και κανένα ορθογραφικό λάθος δεν υπάρχει στο γραμματάκι τους, εκτός από ένα «φιλομάθι» κι ένα «έχι», απροσεξίες βέβαια, μα που κι αυτές μας δείχνουν πως και την εποχή εκείνη, όπως και σήμερα, το ει προφέρεται σαν ι μονάχο.

Στη συλλογή υπάρχει κι ένα γράμμα αγοριού προς τον πατέρα του. Λοιπόν τέτοια αγραμματοσύνη δέρνει το αγόρι αυτό, ώστε το γράμμα του καταντά αδιάβαστο! Μήπως πρέπει να συμπεράνουμε πως την εποχή εκείνη τα κορίτσια των καλών οικογενειών «εφιλομάθουν» και μάθαιναν καλύτερα γράμματα από τ’ αγόρια, που τ’ απασχολούσε μόνο το γυμναστήριο;

Κι ένα γλωσσικό απρόοπτο: Το «κομψώς», στην αρχαιότητα είχε την ίδια απάνω κάτω σημασία που έχει και σήμερα. Αλλά να που την εποχή που ζούσαν η Απολλωνία και οι αδερφές της, κατάντησε να σημαίνει καλώς. «Κομψώς έχει = καλώς έχει, υγιαίνει». Κι εγώ λοιπόν σας εύχομαι να γιορτάσετε μεθαύριο τα Χριστούγεννα… κομψώς έχοντες, και

 Σας ασπάζομαι Φαίδων 

(Γρηγόριος  Ξενόπουλος)

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Από τις σημαντικότερες σχολικές αναμνήσεις, μηνός Δεκεμβρίου, για παιδιά που έζησαν την έκτη δημοτικού μεταξύ 1982 και 2005. Λίγο πριν τα Χριστούγεννα με ευχές για κομψές γιορτές μια Αθηναϊκή επιστολή σχολιάζει μια αιγυπτιώτικη, οικογένειας, πιθανόν χωρίς πατέρα, με μάνα που αρρώστησε και έφυγε σε άλλη πόλη με τις δύο μεγάλες κόρες, και άφησε πίσω δύο μικρές και δυο μικρότερα.

Σημαντική για πολλούς και διάφορους λόγους.

1) Παραμονές Χριστουγέννων, δίπλα σε χριστουγεννιάτικα παραμύθια και τραγούδια πετιέται η κυρία Παπυρολογία και στέλνει μήνυμα ιδίως στα αγόρια και αστα αγοροκόριτσα: «μη πολυγυρνάτε σε παιχνίδια, αυλές και αλάνες, σταθείτε λίγο σπίτι να κάμετε μιαν επανάληψη! οι διακοπές πρόσκαιρες και εύποδες, γοργόποδες, τελειώνουν γρήγορα, και τα θρανία σύντομα θα δείτε!». 

2) Δίπλα στα ανώριμα και αδιάβαστα αγόρια εμφανίζεται ξανά το ρεαλιστικό μοτίβο της μεγάλης αδερφής, ως διαχειρίστριας σπιτιού και καλής μαθήτριας. 

3) Είναι το πρώτο αρχαίο κείμενο που βλέπει ο μαθητής της Αλλαγής. Αρχαία με γραμματικές θα ξαναδεί, μετά από τέσσερα χρόνια, στην Α' Λυκείου. Περισσότερες οι πιθανότητες να θυμούνται οι μαθητές την αρχαία επιστολή του Ξενόπουλου, παρά τα γραμματιζούμενα και τα συντακτικά. Γιατί δεν ξαναδιδάχτηκε στο Λύκειο, ή αργότερα στο Γυμνάσιο του 1992 και μετά;; η μνήμη ήταν έτοιμη να ξαναθυμηθεί και να συγκρατήσει.

4) Γνωριμία με την αρχαιολογική ανορθογραφία, τόλμημα για την εποχή, και του 1939, και του 1982.  Στα 1900 θα μετέγραφαν «κομψώς έχει» και «φιλομάθει», δίχως πολλά σχόλια, ούτε καν μετάφραση 

...χμ, από τη μία ρε μάνα και δασκάλα, (αυτές συνήθως ασχολιόντουσαν με την ορθογραφία στα πρώτα χρόνια του δημοτικού), μάλλιαζε η γλώσσα σας για να πείτε τα ορθά και τα σωστά, και από την άλλη, νάσου κείμενο, με την ανορθογραφία ως αρχαιολογικό ντοκουμέντο;;;...εγώ ο φιλομαθίς, αν γράψω έχι, δεν θα περάσω καλά, οι φιλόλογοι θα λέν πως θα αυτοκτονήσουν, και για την αιγυπτιοπούλα όλα τα ι, η, ει, οι, απλώς προφέρονται i...και όταν είδε η μάνα της τέτοια ανορθογραφία δεν έριξε μια κατσάδα;; δεν πήγε στον δάσκαλο να του τα ψάλει, πως δεν μαθαίνει σωστά γράμματα στα κοπέλια;;...ενδεχόμενες απορίες ενός ορθογραφόπληκτου.

Συγκριτικά να δούμε και την περίπτωση του αγοριού «που το δέρνει η αγραμματοσύνη», πρόκειται για την επιστολή του Σέξτου Ουαλέριου στον πατέρα του, http://aquila.zaw.uni-heidelberg.de/hgv/77953  http://papyri.info/ddbdp/p.athen;;60  πατρεί αντί πατρί,  αἴταξας αντί έταξας, πεδάρεια αντί παιδάρια...σιγά τα εγκλήματα. Καταντά αδιάβαστη η επιστολή, όχι από αυτά τα λάθη, αλλά από κατεστραμμένα χωρία του παπύρου.

Η μεν Απολλωνία και η Εύπους απλοποιούν στα λάθη τους, αφαιρούν πράγματα, ενώ ο Σέξτος προσθέτει, υπερφορτώνει.

Από το όνομα και μόνο, γράφτηκε στη ρωμαϊκή Αίγυπτο. Τα ονόματα της άλλης επιστολής, Απολλωνία, Εύπους-Εύποδος, Δημάριον, Σφαίρος, είναι ελληνικά, αλλά για το Ράσιον και την Τιτόα, μάλλον θα πρέπει να ψάξουμε στα αιγυπτιακά. Ίσως το Ράσιον από τον θεό Ρα, και η Τιτόα από το tjt, κόμπο της Ίσιδας, https://en.wikipedia.org/wiki/Tyet

Και τέλος, η επιστολή έγινε ζωγραφιά από τον Μίνω Αργυράκη, όπως και η γοργόνα εξώφυλλο του δευτέρου τεύχους της έκτης δημοτικού, «η Γλώσσα μου».

στῆθι καὶ μνήσθητι εὔποδος ἥβης

στάσου, θυμήσου γοργόποδη νιότη

και γενιά του '82, και γενιά του '39

της νιότης τα λάθη θυμήσου

                                                                                              

Δευτέρα 21 Δεκεμβρίου 2020

Ταξικοί αγώνες στα 1820

Ιταλία, Σκωτία, ΗΠΑ, Κούβα, Ισπανία, Πορτογαλία,
Ρωσία, Αργεντινή, Χιλή, και σύγκριση με Βαλκάνια.

__________

ΙΤΑΛΙΑ, 1820-1821

Με εντολή της Ιεράς Συμμαχίας καταστέλλεται
από τον αυστριακό στρατό
η εξέγερση των Καρμπονάρων («Καρβουνιάρηδων»)
με αίτημα την παραχώρηση συντάγματος
σε Νάπολη, Σικελία και Σαρδηνία.
Ο πάπας, επίσης, τους αφορίζει.

Το σύνθημά τους Viva Dio, Re, Costituzione!
Ζήτω ο Βασιλιάς, ο Θεός, το Σύνταγμα!

Στη σημαία τους το κόκκινο και μαύρο
συμβολίζει το αναμμένο κάρβουνο,
και το μπλε την ελευθερία.

(Συμμετείχε ο επτανήσιος ποιητής Ανδρεάς Κάλβος,
συνελήφθη και απλώς απελάθηκε 
λόγω της αγγλικής του υπηκοότητας)

Αντίστοιχα, ο διασημότερος καρμπονάρος
που έλαβε μέρος στην Ελληνική Επανάσταση
και πέθανε στη Σφακτηρία το 1825
είναι ο Σανταρόζα.

Στη βόρεια Ιταλία, οι αντίστοιχες οργανώσεις
ονομάζονταν Adelfia και Filadelfia.

___________________

ΣΚΩΤΙΑ, 1820

Εξέγερση 
(Ριζοσπαστικός πόλεμος)
με αιτίες την υψηλή ανεργία,
τον πληθωρισμό, τις εργασιακές συνθήκες,
και την αδιαφορία της κυβέρνησης του Λονδίνου.
Τα αίτηματά τους στόχευαν σε αντιπροσωπευτικότερη δημοκρατία
με μεταρρυθμίσεις στο εκλογικό σύστημα.
Κατεστάλη από τον στρατό και τα δικαστήρια,
δεκτό έγινε μόνο το αίτημα για περισσότερη
αντιπροσώπευση στην πόλη της Γλασκώβης.
Τα κοινωνικά αιτήματα είχαν αναβληθεί 
λόγω της γαλλικής απειλής από το 1792.

________________________________

ΗΠΑ, 1822

Εκτέλεση με αγχόνη στη Νότια Καρολίνα
του αφροαμερικάνου Ντένμαρκ Βίζι
2 Ιουλίου, πριν την εξέγερση
που σχεδίαζε την 14η Ιουλίου,
επέτειο της Γαλλικής Επανάστασης.
Θα σκότωναν τους δουλοκτήτες,
και οι δούλοι θα δραπέτευαν 
για το νησί της Αϊτής,
όπου το 1804 είχε στηθεί
το πρώτο κράτος εγχρώμων στον Νέο Κόσμο,
και το πρώτο που αναγνώρισε επίσημα
το ελληνικό κράτος του 1821.

Η καταγωγή του ήταν από την Γκάνα,
γεννήθηκε σκλάβος στο νησί Άγιο Θωμά της Καραϊβικής,
τότε αποικία της Δανίας (εξού και Denmark).
Το επίθετο Vesey ήταν του Joseph Vesey,
ιδιοκτήτη του. Εκείνος του έδωσε
και δεύτερο όνομα, Telemaque, Τηλέμαχος.

Το 1799 ο Ντένμαρκ κέρδισε σε λοταρία 1500 $
και με αυτά τα λεφτά εξαγόρασε την ελευθερία του,
και έγινε free man of color.
Ξεκίνησε να εργάζεται ως ξυλουργός,
αλλά δεν μπορούσε να ελευθερώσει από τη σκλαβιά
τη γυναίκα και τα παιδιά του.

Το 1818 ίδρυσε εκκλησία
την οποία ακολούθησε το 10% 
των μαύρων της πόλης Τσάρλεστον.
Στο σύνολο, 14 περίπου χιλιάδες
 ήταν έγχρωμοι και 10 μισό χιλιάδες περίπου άσπροι.
Οι αρχές έκλεισαν τον ναό
γιατί ο νόμος απαγόρευε σε μαύρους
να συγκεντρώνονται 
μετά τη δύση του ήλιου.

Ονειρεύονταν μια έξοδο
κατά το πρότυπο του Μωυσή,
αλλά προδόθηκε
η συνωμοσία εκ των έσω.

Ακόμα και σήμερα θεωρείται τρομοκράτης
από αρκετούς άσπρους του Τσάρλεστον,
 και το 2014 το μνημείο του στήθηκε μακριά 
από τα τουριστικά αξιοθέατα της πόλης.

__________________________________

ΚΟΥΒΑ, 1825

Η Κούβα, σε αντίθεση με τα υπόλοιπα
ισπανόφωνα έθνη που εκείνη την εποχή
κέρδιζαν την ανεξαρτησία τους από τη Μαδρίτη,
συνέχισε ως ισπανική αποικία 
μέχρι τον ισπανοαμερικάνικο πόλεμο το 1898.
Ένας από τους λόγους να μην προχωρήσουν
οι Ισπανόφωνοι σε ανεξαρτησία
ήταν ο φόβος της εξέγερσης των μαύρων,
που έφταναν σε ποσοστό το 40%.
Μια τέτοια εξέγερση καταπνίγηκε
το 1825 στην επαρχία Matanzas.

https://www.researchgate.net/publication/281610213_The_Great_African_Slave_Revolt_of_1825_Cuba_and_the_Fight_for_Freedom_in_Matanzas_by_Manuel_Barcia

________________________________

ΙΣΠΑΝΙΑ, 1820 - 1823

Το 1820 στην Ισπανία σημειώνεται
επιτυχής επανάσταση με αρχηγό 
τον αντισυνταγματάρχη Rafael de Riego. 
Η περίοδος μέχρι το 1823
ονομάζεται Trienio Liberal,
(Τριένιο Λιμπεράλ)
Τριετές/Τρίχρονο Φιλελεύθερο.
Ο βασιλιάς Φερδινάνδος Ζ' 
αναγκάζεται να παραχωρήσει σύνταγμα,
τη στιγμή που έχανε και τα περισσότερα
εδάφη στη Λατινική Αμερική.
Η Ιερά Συμμαχία από τη Βιέννη εξουσιοδοτεί
τη μοναρχική Γαλλία να επέμβει.
Ο Λουδοβίκος ΙΗ΄ στέλνει στρατό, που ονόμασε 
«εκατό χιλιάδες γιους του Αγίου Λουδοβίκου»
για να αποκαταστήσουν την απόλυτη μοναρχία στη Μαδρίτη.
Ο αντισυνταγματάρχης οδηγήθηκε στην αγχόνη.

__________________________________

ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ, 1820

Φιλελεύθερη επανάσταση στο Πόρτο
από στρατιωτικούς έφερε
το πρώτο σύνταγμα του 1822
και την επαναφορά της εξόριστης μοναρχίας
από τη Βραζιλία. Μεταξύ 1808 και 1820 
η Πορτογαλία είναι στην επιρροή, 
είτε της Γαλλίας, είτε της Βρετανίας.

https://en.wikipedia.org/wiki/Liberal_Revolution_of_1820

1828-1834

Εμφύλιος πόλεμος των δύο αδελφών στην Πορτογαλία.

Με τον θάνατο του πατέρα τους, Ιωάννη ΣΤ΄,
διασταύρωσαν τα ξίφη τους ο μεγαλύτερος Πέδρο,
αυτοκράτορας της Βραζιλίας,
με τον μικρότερο Μιγκέλ.
Ο μικρός με την υποστήριξη της καθολικής εκκλησίας
ήθελε να καταργήσει το σύνταγμα,
και έτσι ο εμφύλιος εκτυλίχθηκε
μεταξύ φιλελεύθερων και συντηρητικών.
 Βέλγοι εθελοντές έφτασαν
μετά την ανεξαρτησία του Βελγίου το 1830,
καθώς και Γάλλοι μετά την Ιουλιανή Επανάσταση
του ίδιου έτους.

Οι φιλελεύθεροι νίκησαν.
Ο Πέδρο πέθανε από φυματίωση 
στο τέλος του πολέμου,
ανέλαβε βασίλισσα η κόρη του Μαρία.

Μετά τον εμφύλιο έγινε εθνικοποίηση
της μοναστηριακής περιουσίας.
Ο πρωθυπουργός που έκανε
αυτή τη μεταρρύθμιση ονομάστηκε
καλογεροκτόνος, mata-frades.

https://en.wikipedia.org/wiki/Liberal_Wars

____________________________________

ΡΩΣΙΑ, 1825

Ο τσάρος Αλέξανδρο Α' πέθανε στο Ταγκαρόκ της Αζοφικής
 19 Νοεμβρίου, και δεν άφησε αρσενικό διάδοχο. 
Τα νέα του θανάτου έφτασαν στην Πετρούπολη μετά από 8 μέρες.
Τον θρόνο βάσει ηλικίας θα έπαιρνε ο δεύτερος αδελφός του,
Κωνσταντίνος, κυβερνήτης της Πολωνίας,
όμως μυστικά είχε απορρίψει τη διαδοχή το 1823.
Αυτό όμως δεν ήταν ευρύτερα γνωστό
με αποτέλεσμα να κινηθούν οι Ρώσοι φιλελεύθεροι
υπέρ του Κωνσταντίνου και μιας
συνταγματικής μοναρχίας με ανθρώπινα δικαιώματα.
Οι περισσότεροι στρατιωτικοί είχαν επηρεαστεί 
από τις νεοτερικές ιδέες
κατά την είσοδό τους στο Παρίσι το 1814.
Ο Νικόλαος, ο τρίτος αδελφός, 
έμαθε τα σχέδια και τους πρόλαβε.
14 Δεκεμβρίου, στην Πλατεία της Γερουσίας
ανακηρύχτηκε τσάρος κόντρα σε 3.000 αξιωματικούς
και στρατιώτες που διαφωνούσαν και φώναζαν:
Ουρρά Κονσταντίν, ουρρά κονστιτούτσια!
(ζήτω ο Κωνσταντίνος, ζήτω το σύνταγμα!)
Αντιμετώπισαν επιτυχώς την πρώτη επίθεση των έφιππων νικολαϊκών,
αλλά στην επόμενη κίνηση διαλύθηκαν 
από τα κρατικά κανόνια, με αποτέλεσμα πάνω από 1200 νεκρούς.
Οι επιζώντες επαναστάτες, που ονομάστηκαν Δεκεμβριστές,
εξορίστηκαν σε κάτεργα της Σιβηρίας μέχρι το 1857,
όταν απελευθερώθηκαν από τον τσάρο Αλέξανδρο Β' 
τον λεγόμενο ελευθερωτή.


_____________________________________

ΑΡΓΕΝΤΙΝΗ, 1828

Αποτυχημένο φιλελεύθερο πραξικόπημα, 1 Δεκέμβρη,
γιαυτό ονομάστηκαν και Δεκεμβριστές
Εμφύλιος ανάμεσα στο Ενωτικό Κόμμα
και το Ομοσπονδιακό 
Οι φιλελεύθεροι ήθελαν, όπως στη Γαλλική Επανάσταση,
συγκεντρωτικό κράτος απέναντι στον τοπικισμό
των γαιοκτημόνων και της εκκλησίας.
Γκάουτσος, αργεντίνοι καουμπόηδες,
εναντίον της πρωτεύουσας Μπουένος Άιρες.
Κομμάτι των Εμφυλίων Πολέμων στην Αργεντινή
από το 1814 ως το 1880.

Σε αντίθεση, 
στη γειτονική Ουρουγουάη,
που πήρε μέρος σε αυτούς τους πολέμους,
κέρδισαν οι Colorados («έγχρωμοι», κεντρώοι)
απέναντι στους Blancos, (λευκούς, δεξιούς)

____________________________

ΧΙΛΗ, 1829

Εμφύλιος ανάμεσα στους Πελουκόνες (Pelucónes),
Περουκάδες και τους Πιπιόλος (Pipiolos), τα Παιδαρέλια.
Αυτές οι ονομασίες τονίζουν την ηλικιακή διάσταση
στην κοινωνική σύγκρουση.
Η περούκα είναι σύμβολο της έμπειρης γερουσίας,
ενώ τα παιδαρέλια «πήραν στα μυαλά τους αέρα».
Νικητές οι Πελουκόνες.
Αποτέλεσμα, ένα συντηρητικό σύνταγμα
που προστάτευε μέχρι το 1925 
ένα ολιγαρχικό κοινοβούλιο.

https://en.wikipedia.org/wiki/Chilean_Civil_War_of_1829–30

______________________________________

ΟΘΩΜΑΝΙΑ, 1826

Πόλη, 15 Ιουνίου,
το «Αίσιο Γεγονός»,

η σφαγή έξι χιλιάδων γενίτσαρων
από τον μεταρρυθμιστή σουλτάνο Μαχμούτ Β'
και η διάλυση του θεσμού τους,
επειδή αντιδρούσαν οι περίπου 135 χιλιάδες
 στον εκσυγχρονισμό του οθωμανικού στρατού 
και την εισαγωγή ευρωπαϊκών θεσμών.
Παράλληλα διώχθηκε από τους σουνίτες
η θρησκεία των μπεκτασήδων,
που είχε στενές σχέσεις με τους γενίτσαρους,
και μόνο μετά την περίοδο του Τανζιμάτ (1839-1856)
ξαναείδαν ελευθερίες.

(Είχε προσπαθήσει και ο δεκαοκτάχρονος Οσμάν Β'
το 1622 να αντικαταστήσει τους παραστρατιωτικούς
 με στρατιωτικό σώμα απ' την Ανατολή, 
αλλά οι βαλκάνιοι τον στραγγάλισαν)

Η αυθαιρεσία των γενίτσαρων 
έπαιξε καθοριστικό ρόλο
στην πρώτη Σερβική Εξέγερση του 1804.
Έχοντας σκοτώσει τον πασά
στο σαντζάκι του Σμεντέροβο (Κεντρική Σερβία),
ανέστειλαν τα προνόμια που είχαν δοθεί στους Σέρβους,
και αύξησαν τη φορολογία.
Οι Κνέζοι, οι σέρβοι κοτζαμπάσηδες,
συνωμότησαν με οθωμανούς σπαχήδες
για να χτυπήσουν τους αποστάτες «νταήδες».
Αυτό μαθεύτηκε, και ακολούθησε
η Σφαγή των Κνέζων,
πυροδοτώντας τον πρώτο σερβικό ξεσηκωμό,
που άνοιξε τον δρόμο για τη σερβική αυτονομία το 1815.

Αντίστοιχη σύγκρουση κέντρου-περιφέρειας
είναι η οθωμανική δολοφονία του Αλή Πασά το 1822
και η διάλυση του Πασαλικιού των Ιωαννίνων,
ο βαλκανικός αυτός κύκλος κλείνει με τις οθωμανικές σφαγές 
πεντακοσίων αλβανών μπέηδων 
το 1830 στο Μοναστήρι.

________________________

ΕΛΛΑΔΑ, 1821

Νίκη των επαναστατών Καρμανιόλων
κατά των Οθωμανών και των Καλικάντζαρων,
των Ελλήνων προεστών στη Σάμο.
Καρμανιόλοι ονομάστηκαν
όπως και πριν στα Επτάνησα, οι δημοκρατικοί 
από το γαλλικό χορευτικό τραγούδι της καρμανιόλας
...dansons la carmagnole...
Διοικητής ο Φιλικός επαναστάστης
Λυκούργος Λογοθέτης, που απέκρουσε
τρεις επιθέσεις του οθωμανικού στόλου.
Το αυτοδιοικητικό πολίτευμα ανατράπηκε το 1834
οι καρμανιόλοι εκδιώχτηκαν,
και ακολούθησε η Σαμιακή Ηγεμονία,
φόρου υποτελής στο σουλτάνο μέχρι το 1913.
Πρώτος ηγεμόνας ο βουλγαρικής καταγωγής
Στέφανος Βογορίδης, που διοικούσε
από την Κωνσταντινούπολη.

Σε αντίθεση με την υπόλοιπη Ελλάδα,
στη Σάμο δεν διαβάστηκε ο πατριαρχικός αφορισμός
της επανάστασης. Ο αρχιεπίσκοπος Σάμου 
Κύριλλος Αγραφιώτης, με καταγωγή από τα Τρίκαλα,
συμμετείχε στη Φιλική Εταιρεία, στήριξε τους Καρμανιόλους,
κατήγγειλε τις αυθαιρεσίες των κοτζαμπάσηδων,
και στη βιβλιοθήκη του είχε νεοτερικά βιβλία
του Βολτέρου, της αστρονομίας και της φυσικής.


Από τα σχολικά βιβλία
οι καρμανιόλοι απουσιάζουν.
_____________________

Ελληνικός Εμφύλιος (1823-25)

Ήττα της Φιλικής Εταιρείας και της στρατιωτικής παράταξης
από προεστούς και πολιτικούς, και σε δεύτερη φάση,
ήττα των Μωραϊτών από Ρουμελιώτες και Νησιώτες.

https://el.wikipedia.org/wiki/Ελληνικός_εμφύλιος_πόλεμος_(1823–1825)

Μεταβατική Ελληνική Πολιτεία (1827-1831)

Ήττα και δολοφονία του Καποδίστρια,
στην προσπάθειά του να επιβάλει
αστικό συγκεντρωτικό κράτος
απέναντι σε καραβοκύρηδες, οπλαρχηγούς,
και τοπικούς ηγεμόνες.


Σε αντίθεση με τους unitarios/ενωτικούς στην Αργεντινή,
ο εκσυγχρονιστικός θεσμός του 19ου αιώνα,
το συγκεντρωτικό κράτος,
δεν στηρίχτηκε από τους Έλληνες φιλελεύθερους.

Τετάρτη 16 Δεκεμβρίου 2020

Πλατεία Δεκεμβριστών (1925-2008) έκτοτε Γερουσίας


 ούτε καν Πέτρου,
γιατί δεν υπάρχει πλέον σπίθα
τη φλόγα να ανάψει! 

.......

И за затворами тюрьмы
Κι απ' τα κάγκελα των φυλακών
В душе смеёмся над царями
στην ψυχή μας περιγελούμε τους τσάρους

Наш скорбный труд не пропадет,
Ο θλιμμένος μας κόπος δεν θα χαθεί
 Из искры возгорится пламя
απ' τη σπίθα θα ανάψει η φλόγα
.......
И вновь зажжём огонь свободы,
Και πάλι θα βάλουμε φωτιά της λευτεριάς
И с нею грянем на царей
και μ' αυτήν θα χτυπάμε μονάρχες

..........

στίχοι από το ποίημα (1828)
«Χορδές προφητικών φλογερών ήχων» του Αλέξανδρου Οντοέφσκι

ως απάντηση στο ποίημα (1827)
«Στα βάθη των ορυχείων της Σιβηρίας» του Αλέξανδρου Πούσκιν

όπου στηρίζει
τους κατάδικους Δεκεμβριστές
να κρατήσουν περήφανη υπομονή
και πίστη στις ιδέες τους

η φράση, λοιπόν,
«απ' τη σπίθα θα ανάψει η φλόγα»
έγινε σύνθημα και η σπίθα (Ίσκρα)
η πρώτη εφημερίδα του Λένιν
και των Ρώσων σοσιαλδημοκρατών το 1900


το 1925 οι Σοβιετικοί
τιμώντας τα 100 χρόνια
από την επανάσταση των Δεκεμβριστών
ονόμασαν έτσι την πλατεία (Ντεκαμπρίστοφ)
το 2008, όμως, ονομάστηκε ξανά
Πλατεία Γερουσίας (Σενάτσκαγια)
και αυτό ακούστηκε ως μήνυμα
πως το νέο καθεστώς,
και η εποχή μας,
προτιμά μονάρχες
ακόμα και από 
φιλελεύθερους ευγενείς επαναστάτες
_________________

σχολιάστηκε τότε και στον Ριζοσπάστη

Από «Δεκεμβριστές»... «Γερουσιαστές»!

 Η εφημερίδα του Κομμουνιστικού Εργατικού Κόμματος της Ρωσίας, 
«Εργαζόμενη Ρωσία» (αναφερόμενη σε μερικούς από τους νεκρούς Δεκεμβριστές), «8 πρίγκιπες, 3 δούκες, 3 βαρόνοι, 3 στρατηγοί, 23 λοχαγοί
 και υπολοχαγοί, καθώς και ο αρχι-εισαγγελέας της Γερουσίας, προέκυψαν περισσότερο έτοιμοι να υπερασπίσουν τα δικαιώματα του ρωσικού λαού, 
από το (σ.σ. σημερινό) Συνταγματικό Δικαστήριο»...
Προσπαθεί λοιπόν το σύστημα αλλά, ως είθισται σε αυτές τις περιπτώσεις, δεν πρόκειται να το καταφέρει. Διότι ναι μεν η Ιστορία έχει «σκαμπανεβάσματα», ακόμη και πισωγυρίσματα ενίοτε, αλλά η βασική της κατεύθυνση είναι μόνο μπροστά. Και σίγουρα δεν πρόκειται να «φοβηθεί» αυτούς που «βαφτίζουν»... Γερουσιαστές τους Δεκεμβριστές...


και στο ιστολόγιο της Έλβας, μετανάστριας στη Σουηδία,

Το Rock, οι...''Δεκεμβριστές'' και η επανασταση στα 1825!

όπου το συνδυάζει και με ένα αμερικάνικο εναλλακτικό ροκ συγκρότημα,
που φέρει το όνομα Δεκεμβριστές

ΥΓ
η εικόνα από την ταινία του 2019
«Ένωση Σωτηρίας»

Ένωση Σωτηρίας, η Φιλική Εταιρεία της Ρωσίας

 
 136 λεπτά, ρωσική ταινία της 26ης Δεκεμβρίου 2019, 
με πρόχειρους αγγλικούς υπότιτλους https://en.wikipedia.org/wiki/Union_of_Salvation_(film)
Союз спасения (σαγιούζ σπασένια) 

απόσπασμα της σύγκρουσης 
δεκεμβριστών με μοναρχικούς στην ανοιχτή πλατεία της Πετρούπολης

26 Δεκεμβρίου 1825, με το παλιό ημερολόγιο 14

Δευτέρα 14 Δεκεμβρίου 2020

Θρήνος φιλελεύθερων δημοκρατών αστών στη Σιβηρία

 
των αποκληθέντων Δεκεμβριστών (1825)
γραμμένο το 1984
από τον σοβιετικό ωκεανογράφο,
εβραίο του Λένινγκραντ,
γεννημένο το 1933

~~

Там, где каторжный труд,
Εκεί, όπου υπάρχει στα κάτεργα κατάδικου δουλειά, 

там, где лес непочат,
εκεί, όπου το δάσος ατέλειωτο είναι

В необъятной заснеженной шири,
στο απέραντο χιονισμένο πλάτος

Наши песни поют, наши цепи звенят,
τα τραγούδια μας ηχούν, οι αλυσίδες μας βροντούν

Наши избы стоят по Сибири.
ενώ τα ξυλόσπιτά μας στέκουν στη Σιβηρία

~~

Не припомнит никто в этой дикой глуши
Δεν θα θυμάται κανείς σε αυτήν την άγρια ερημιά

Эполеты полков и кокарды, 
επωμίδες του συντάγματός μας και κονκάρδες

Как мы молоды были и как хороши,
πόσο νέοι ήμασταν και πόσο καλοί

Лейб-гусары и кавалергарды!
σωματοφύλακες, ουσάροι, καβαλάρηδες

~~

В жаре дымных ветров 
Μέσα στη θέρμη καπνισμένων ανέμων

не ступились в бою
δεν βαδίσαμε στη μάχη

Наши острые шпаги и сабли.
τα κοφτερά σπαθιά και ξίφη

За свободу мы кровь от товарища свою,
για την ελευθερία αίμα συντροφικό

Мы чужой не пролили - ни капли.
ξένο (αίμα) δεν έχυσαν - ούτε σταγόνα

~~

Пусть запомнят потомки на все времена,
ας θυμούνται οι απόγονοι για πάντα

Добывая победу в сраженье
ότι παίρνοντας νίκη στη μάχη

Не всегда для свободы победа нужна,
δεν είναι πάντα για της λευτεριάς τη νίκη απαραίτητο

Ей нужнее порой - пораженье.
αναγκαία κάποτε είναι και η ήττα

~~

Потому-то и тут больше века подряд,
Γιαυτο είμαστε εδώ πάνω από αιώνα στη σειρά

В необъятной заснеженной шири,
στο απέραντο χιονισμένο πλάτος

Наши песни поют, наши цепи звенят,
τα τραγούδια μας ηχούν, οι αλυσίδες μας βροντούν

Наши избы стоят по Сибири.
ενώ τα ξυλόσπιτά μας στέκουν στη Σιβηρία.


ΥΓ
επανάσταση δίχως αίμα τότε ήταν κάτι σπάνιο,
αλλά εννοεί όχι πολύ αίμα, αλλά λίγο,
τραγουδιστικές υπερβολές,
και όχι και πάνω από αιώνα,
αλλά κάπου το 1850 με 1860
πρέπει να απελευθερώθηκαν
από τα κάτεργα (ρωσ. ка́торга)

Decembrists in Siberia, 1826-1856

Κάποιες σκηνές του τραγουδιού
είναι από την σοβιετική ταινία του 1975
«Звезда пленительного счастья»
«Αστέρι σαγηνευτικής ευτυχίας»,
που εστιάζει και στις συζύγους
των επαναστατών αξιωματικών,
εδώ ολόκληρη με αγγλικούς υπότιτλους.

Κυριακή 13 Δεκεμβρίου 2020

Εύα & Αδάμ σε κάνωπο γίνανε δέντρο της ζωής

 


...εις μνήμην της προμήτορος, (γιαγιάς), Εύας,
και προπάτορος, (παππού), Αδάμ...

~~~~~~

Histoire improbable d'une fantaisie
Ιστορία απίθανη μιας φαντασίας

Proche de l'équateur à un point précis
κοντά στον ισημερινό σε σημείο ακριβές

Latitude 5.100, longitude 36
πλάτος 5.1, μήκος 36  (...νότια Αιθιοπία)

Au cœur de la forêt à cet interstice
στην καρδιά του δάσους σε αυτό το διάκενο

Dans ta tenue d'Ève verdoyante
μέσα στο φόρεμά σου σαν πράσινη Εύα 

Tu étais d'une beauté étourdissante
ήσουν ομορφιά εντυπωσιακή

Des oiseaux nous chantaient leur mélopée
Τα πουλιά μας τραγουδούσαν τη μελοποιΐα τους

Et nous vivions heureux dans la canopée
και εμείς ζούσαμε ευτυχισμένοι μέσα στην κάνωπο

~~

Jungle sauvage ouvre tes bras
Άγρια ζούγκλα άνοιξε την αγκαλιά σου

Il en faut peu pour toi et moi
χρειάζεται λίγο για σε και με

Prenons racine dans les bois
ας ριζώσουμε στο δάσος

Enfants naïfs ou hors-la-loi
παιδιά αμέριμνα ή παράνομα

Les pieds plantés dans un ruisseau
τα πόδια βαλμένα σε ένα ρυάκι

Écoutent chanter ce drôle d'oiseau
ακούγοντας να τραγουδά αυτό το αλλόκοτο πουλί

Il nous invite un peu plus haut
μας προσκαλεί λίγο ψηλότερα

À partager nos idéaux
να μοιραστούμε τα ιδανικά μας

~~

Histoire mémorable d'une rêverie
Ιστορία αξιομνημόνευτη ονειροπόλησης

Que nous vivions ensemble en Amazonie
που ζούσαμε μαζί στην Αμαζονία

Un retour aux sources, vie sans artifices
Επιστροφή στις πηγές, ζωή δίχως τεχνάσματα

À deux dans la forêt loin des maléfices
οι δυο στο δάσος μακριά από κακίες

Dans la torpeur moite et luxuriante
σε λήθαργο υγρό και πλούσιο

D'une jungle aux lianes exubérantes
σε ζούγκλα με λιάνες άφθονες

Les arbres millénaires nous ont adoptés
δάση χιλιετή μας υιοθέτησαν

Et nous vivions heureux dans la canopée
και ζούσαμε ευτυχισμένοι στην κάνωπο

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

canopée = κομοστέγη
(η κόμη του δέντρου, το πάνω μέρος)

 τα φυλλώματα της κορυφής των δέντρων, που αποτελούν ενδιαίτημα πολλών ζωικών οργανισμών και λειτουργούν ως φυσικό εμπόδιο, συγκρατώντας
 ή αντανακλώντας μεγάλο μέρος της ηλιακής ακτινοβολίας.

canopée από το λατινικό conopeum, ελληνικό κωνωπεῖον,
κουνουπιέρα (la moustiquaire)
κάλυμμα/σήτα κρεβατιού, ή καναπέ,
αντιδάνειο κι αυτό από το γαλλικό canapé,
ανάκλιντρο με κουνουπιέρα

γιατί να μην πάρουμε, λοιπόν,
 πίσω την κάνωπο (la canopée)
στη θέση της δύσκολης κομοστέγης;;

μια που στο ράφι αραχνιάζει ο

Κάνωπος, ή Κάνωβος,
Λάκωνας πλοίαρχος στον στόλο του Μενέλαου για την Τροία,
ναυάγησε επιστρέφοντας στην Αίγυπτο. Τον ερωτεύτηκε η Θεονόη,
κόρη του βασιλιά Πρωτέα. Την αρνήθηκε.
Μετά από καιρό, τον δάγκωσε φίδι και πέθανε.
Προς τιμήν του ονομάστηκε αιγυπτιακή πόλη, νησί
και νότιος αστερισμός.

Κατά παρεξηγήση των αρχαιολόγων
προέκυψε και ο όρος κανωπικά αγγεία
για ταρίχευση των αιγυπτίων νεκρών

στα αγγλικά το canopy,
έχεις και άλλες σημασίες
τη γυάλινη καλύπτρα μαχητικού αεροσκάφους,
το μέσα πάνω μέρος στο αλεξίπτωτο

κώνωψ, αυτός που έχει την όψη κώνου,
ή παράλληλα από το αιγυπτιακό hnms «μύγα, κουνούπι»

(κι όλα αυτά με αφορμή ανάρτηση
του γάλλου φίλου των λέξεων Pascal Mullon
στα Υπογλώσσια)

πληκτρολόγησα, λοιπόν, canopee 
και το τραγούδι αντάμωσα,
από το συγκρότημα Polo & Pan
Genre musical:
 électronique, tropicale, musique du monde

εδώ τα κορίτσια της κανωπέ 
και σε αξιοθέατη ζωντανή μετάδοση,
με γαλλική φινέτσα, σπαρταριστή κινησιολογία,
ντυμένες στα χρώματα του Piet Mondrian


και τι ωραία η ελληνογενής ρίμα 
 mélopée (μελοποιΐα) canopée

να είναι άραγε και το μόνο τραγούδι,
που οι στίχοι του αναφέρουν 
γεωγραφικές συντεταγμένες;

~~~~~~~~

Και κλείνουμε με τον σχολιασμό
των κινουμένων σχεδίων,
ο σχεδιαστής των εικόνων Bleu Garou
καινοτόμησε, δεν περιορίστηκε
στους παραδείσιους στίχους
του άσματος,
αλλά έπλασε όνειρο ψυχανάλυσης.

Δίνει στην Εύα ενεργητικό ρόλο,
στον Αδάμ παθητικό,
όπως ακριβώς στην ιστορία,
την ερωτεύεται,
σηκώνονται στον ουρανό,
και κάποιος την Εύα αρπάζει 
στην κουφάλα δέντρου,
ανασταίνεται, τους κυνηγούν,
και προλαβαίνουν με τον κορμό φιδόχρωμο
 δέντρο να γίνουν στον παράδεισο.

Πιστεύω, όσοι διαβάσουν την ιστορία,
θα την ονειρευτούν.
Υλικά μνήμης χρειάζονται τα όνειρα.

παράδειγμα, ονειρεύομαι ένα καφενείο
ονόματι Κάνωπος 
με ζωγραφισμένες δέντρων φυλλωσιές!

Παρασκευή 11 Δεκεμβρίου 2020

Αρχαία πρόσωπα στην καραντίνα

https://www.jonathanmuroya.com/greek-quarantology

Του Μίδα στάζουν σταγόνες χρυσές
απ' αντισηπτικό πριν αγκαλιάσει
κόρη τη χρυσωμένη.

Η Μέδουσα πασχίζει μόνη της 
το φιδοκέφαλό της να κομμώσει.

Ο πακετάς Ερμής πετώντας πάει
 για τους εγκλείστους φαγητό.

Πάνω στη λεοντή ο Ηρακλής
το σώμα κάμπτει δίπλα σε τηλεγυμναστή.

Ο Νάρκισσος χαδεύει το προφίλ του στην οθόνη.

Η Περσεφόνη με τον Κέρβερο στον Άδη αποκλεισμένοι
από το τζάμι την Άνοιξη βλέπουν μόνη να βλασταίνει.

Ο Διόνυσος ποτήρια σε τραπέζι αντισφαιρίζει.

Ο Ιάσωνας φορώντας το χρυσόμαλλο
σε καναπέ παχαίνει βλέποντας τιβί.

Ψηλώνει ο Τάνταλος, δεν φτάνει
ένα χαρτί υγείας από ράφι να αγοράσει.

Σκεπτικός Μινώταυρος μ' ένα μολύβι
έξω απ' το λαβύρινθο θα φύγει;

Και μόνο οι τρεις Μοίρες μας προκόβουν,
ζωή κληρώνουν, κλώθουν, κόβουν!

Απ' την ομάδα λείπει ο Ασκληπιός,
μας εγκατέλειψε; γιαυτό θερίζει ο ιός;

_____________________________

σκίτσα του Jonathan Muroya
(τίτλος: Greek Quarantology)

που είδα στο Athens Insider

https://www.athensinsider.com/lockdown-living-greek-gods-show-how-to-thrive-in-this-comic-quarantology-series/

Παρασκευή 4 Δεκεμβρίου 2020

Νοηματιστές χειρονομούν μέσα σε εκκλησία

Signers in church

αν τώρα κάποιοι συντηρητικοί αδελφοί
ενοχλούνται θεωρώντας
τις χειρονομίες διασπαστικές
της θείας προσοχής τους,
μπορούν να κλείσουν τα μάτια,
ή να ανοίξουν να ακούσουν
 ένα ησυχαστικότερο μέσο,
όπως το ανεικονικό ραδιόφωνο

____________________

εικόνες από

Ρωσία

ΗΠΑ

Κύπρο

______________________

μονόλεπτο βίντεο του κυπριακού καναλιού Σίγμα
στην εκκλησία που καινοτόμησε κοντά στη Λευκωσία


και τετράλεπτο βίντεο του TV100
στην Αχειροποίητο της Θεσσαλονίκης


Στη χώρα μας η νοηματική γλώσσα ήταν απαγορευμένη μέχρι το 1984.
Δεν την θεωρούσαμε γλώσσα αλλά είδος παντομίμας.
Το 2000 αναγνωρίζεται και εισάγεται 
ως το βασικό εκπαιδευτικό εργαλείο
 στην εκπαίδευση των κωφών.

Πέμπτη 3 Δεκεμβρίου 2020

Δυο σκυλιά σε ναούς


Στην πρώτη φωτογραφία επαινείται το λαμπραντόρ Μελίτα, σκύλα οδηγήτρια τυφλού σε εκκλησία της Γλυφάδας, επαινείται και η μητρόπολη για το πρόγραμμα πρόσβασης σε ΑμεΑ, που περιέχει γραφή μπράιγ κάτω από εικόνες και ειδική λωρίδα για τυφλούς.

Στη δεύτερη φωτογραφία μνημονεύεται αδέσποτος σκύλος στο Μπρίντιζι της Ιταλίας με αφορμή τον θάνατό του. Πέθανε τρεις μήνες μετά τον θάνατο του ανθρώπου του. Σε αυτό το διάστημα κάθε φορά που άκουγε καμπάνα πήγαινε στον ναό που είχε γίνε η κηδεία της αφεντικίνας του, Maria Lochi.

Αυτή τη φωτογραφία διάλεξε Έλληνας θεολόγος https://dimitrislikoudis.blogspot.com/2017/07/blog-post_91.html?m=1 για να δηλώσει την επικρατούσα αντίθεση στην είσοδο ζώων, και σε παρένθεση να πει (Η φωτογραφία δεν αντιπροσωπεύει την ορθόδοξη πραγματικότητα, καθώς πρόκειται για δυτικό ναό)

«Τα ζώα δεν είναι νόες λογικές, (λογικοί), ούτε κατ' εικόνα Θεού, αδυνατώντας να κατακτήσουν το καθ' ομοίωσιν...η μόνη παραχώρηση είναι να κηδεμονεύονται στην αυλή για όσο διάστημα ο ιδιοκτήτης του εκκλησιάζεται»