Δευτέρα 4 Μαρτίου 2019

((Με ό,τι πονώ, πλάθω σωρό θάρρους σφιχτά να πιάσεις))



ὅ,τι πονῶ ὑπέρ σου πράττω ἐν παρόντι καιρῷ, 
σὺν ἀναμίγμασι πλάττω σωρὸν θάρρους, ὅπως θαρρύνω σε. 

 ὅ,τι πονεῖς ὑπέρ μου πράττε καὶ σὺ εὐθαρσῶς, 
χρόνοι παρέρχονται, ἔστω δ' ἡμῖν καθαροκάρδιος στοργή. 

 ᾧτινι ἀρέσκομεν, δι' ἐτέρους οὐ δυνησόμεθα,
 πῶς συνεσόμεθα τοσοῦτ' ἄνθρωποι ἐν κενῷ; 

 ᾧτινι ἀρέσκομεν, δι' ἐτέρους οὐκ ἐφ' ἡμῖν ἐστί, 
πῶς γὰρ συνάψωμεν περιθώρια οὐρανοῖς; 


 ὅ,τι πονῶ ὑπέρ σου πράττω, καὶ ὥσπερ πτερόν, 
ἵπταμαι ἄνωθί σου, ἀγαπῶ ἐν πάθεσι, σφάλμασι ἐμοῖς. 


 ὅ,τι πονεῖς ὑπέρ μου πράττε, σκοτίζει ἐνωρίς,
 οὐ διατέμνονται οἱ ὀφθαλμοὶ ὑπὸ σκιάν, ὑπὸ πληγῆς. 

 ᾧτινι ἀρέσκομεν... 

 Ό,τι μπορώ για σένα κάνω αυτό τον καιρό,
 και παριστάνω με λάθη σωρό κάτι γερό να κρατηθείς.

 Ό,τι μπορείς για μένα κάνε κι εσύ να χαρείς, 
 τα χρόνια πάνε κι ας μείνουμ’ εμείς λόγω καρδιάς, λόγω τιμής.


 Σ’ όποιον αρέσουμε για τους άλλους δε θα μπορέσουμε, 
 πώς να χωρέσουμε τόσοι άνθρωποι στο κενό; 

Σ’ όποιον αρέσουμε για τους άλλους δε θα μπορέσουμε,
 πώς να συνδέσουμε περιθώρια κι ουρανό; 


 Ό,τι μπορώ για σένα κάνω λες κι είμαι φτερό, 
 σα αεροπλάνο στον κόσμο γυρνώ κι ό,τι περνώ μην το σκεφτείς. 

Ό,τι μπορείς για μένα κάνε, βραδιάζει νωρίς, 
κι αλλού κοιτάνε τα μάτια θαρρείς λόγω σκιάς, λόγω πληγής. 




ὅ,τι πονῶ, ὑπέρ σου πράττω = ό,τι κοπιάζω, για σένα το κάνω. Με τη σημασία του πόνου, «με ό,τι πονώ», θα ήταν, «ὅτῳ πονῶ/ᾧτινι πονῶ» και αντίστροφα «ὅτῳ ἀρέσκομεν/ ᾧτινι ἀρέσκομεν». Παραφράζοντας τον εφηβικό όρκο μάχης σε ερωτικό «οὐδ' ἐγκαταλείψω σε, ὅτῳ ἂν στοιχήσω», δεν θα σ' αφήσω, ό,τι κι αν αντιμετωπίσω (με ό,τι κι αν αντιστοιχηθώ)

Σ’ όποιον αρέσουμε... Κυκλοφόρησε το 1986. Στίχοι Λίνας Νικολακοπούλου, μουσική Γιώργου Χατζηνάσιου και ερμηνεία Δήμητρας Γαλάνη. Και επειδή το «Σε όποιον αρέσουμε» έχει επισκιάσει τους υπόλοιπους στίχους, όποτε θα δούμε αυτό χωριστά, στην αρχή. Είναι ένα τραγούδι-σύνθημα εποχής, όταν τη δεκαετία του '80 η προσωπική επιλογή σε λαϊκό επίπεδο συγκρούεται και υπερβαίνει τις ομάδες. Τότε που γίνεται λαϊκότερο το διαζύγιο, ξημερώνει η αποδοχή της διαφορετικότητας, της αυτοδιαχείρισης, καταργείται η ποδιά και ο αυστηρός κώδικας ντυσίματος γενικότερα, και πρέπει εσύ να επιλέξεις τα ρούχα σου, και αναλόγως γίνεσαι αποδεκτός, ή απορριπτέος. 




 

Παράδειγμα, μια τηλεοπτική εμφάνιση του τραγουδιού στη σατιρική σειρά «Το Κανάλι της Βαγγελίτσας» τον Δεκέμβρη του 1987 δίνει αφορμή για τρεις «σ' όποιον αρέσουμε» συνειρμούς. Παρουσιάζεται ως υποψήφιο ταλέντο στην εκπομπή του καναλιού «Το Πρώτο Βλήμα» με ένα τεράστιο αερόστατο πίσω και ντυμένη προπολεμική γριά. Στην αρχή δεν είχα καταλάβει και εγώ, και έλεγα τι ογδοντίλα, τι κιτς. Μετά βάζοντας δίπλα τον στίχο «σε όποιον αρέσουμε», σκηνοθετικά βλέπω περισσότερο ενδιαφέρον από το αισθητικά προβλεπόμενο, όπου ο ακροατής ταυτίζεται με τον στίχο και σε όποιον αρέσει...σκέψου κάποιον να το τραγουδά και να νιώθεις ως ακροατής ένας από τους άλλους που δεν είσαι μέρος της ομάδας τους. Στην πράξη, τσαλακώνει και τον εαυτό της και το τραγούδι, ως εκπρόσωπος του μελαγχολικού έντεχνου σε μια εποχή που ο χώρος είχε αρχίσει να ποζάρει ύφος και σοβαρότητα. Δεύτερον, τότε μαζί άρχιζε να σοβαροφανεύεται και να στολίζεται όλη η βιομηχανία του τραγουδιού, και η Γαλάνη απαντά «για σας ειδωλάτρες της εικόνας, δεν θα μπορέσουμε». Τρίτον, το αεροστάτο, δεν ξέρω αν έγινε σκόπιμα, έχει το νούμερο 76 πάνω του, και είναι από τον αριθμό 1776, γιορτή της Αμερικάνικης Ανεξαρτησίαςσε εποχή αντιαμερικανισμού που ακόμη ακουγόταν το «μην ακούς και βλέπεις αμερικάνικη μουσική και κινηματογράφο». (Παράδειγμα, η εκπομπή Pop Club του Γιάννη Πετρίδη στο ραδιόφωνο της ΕΡΤ κινδύνευσε να κοπεί την εποχή του έντονου αντιαμερικανισμού. Μειώθηκαν δραστικά οι ώρες. Ηταν έτοιμος να τη σταματήσει όταν ανέλαβε διευθυντής στη Ραδιοφωνία ο Ιάκωβος Καμπανέλλης που έδωσε εντολή να συνεχίσει η εκπομπή όπως ήταν στην αρχική της μορφή. https://www.efsyn.gr/tehnes/media/130919_apo-ti-zinonos-mehri-memfis.) Και κλείνοντας το επεισόδιο έπρεπε και η Βαγγελίτσα να παίξει με ατάκες από το τραγούδι, όπως η Γαλάνη έλεγε...'ό,τι μπορώ, ό,τι μπορώ κάνω για την καριέρα μου'. (https://youtu.be/JFUWNPeL-5Y?t=26m53s)



Η προφανής ερμηνεία από https://www.neopolis.gr/se-opoion-aresoume-gia-tous-allous-de-tha-mporesoume/ Ένας από αυτούς τους άγραφους κι ίσως από τους πιο δύσκολους κανόνες, είναι ότι δεν γίνεται να αρέσουμε σε όλους. Το να το δεχτούμε αυτό, θέλει πολλή προσπάθεια, ακόμα και τώρα που αφήσαμε στην άκρη την παιδική αθωότητα. Όλοι μας ψάχνουμε την επιβεβαίωση κι είναι δύσκολο όταν κάποιος μας προσφέρει το αντίθετο. Η απόρριψη είναι πάντα σκληρή....«Εσένα καρδιά μου σ’ αρέσουν όλα τα φαγητά»; 

Και να προσθέσω και τον Λαζόπουλο, που την ίδια χρονιά επίσης, παραλλάζει πρακτικά τον στίχο σε «πώς να χωρέσουνε τόσοι άνθρωποι στο μυαλό;» Πώς να τα θυμάται όλα και όλους;; (https://youtu.be/hAhzx9q_ogQ


Παρόλαυτα, η Λίνα δεν μένει σε φαγητά και μυαλά, δεν πανηγυρίζει το 'σε όποιον αρέσουμε', αλλά θρηνεί για το κενό αγάπης, αλληλοκατανόησης, μια τρύπα και περιθώριο που δεν χωρά πολλούς να περάσουν. Θρηνεί με τον Χατζηνάσιο, στίχος και μουσική, για το μικρό περιθώριο σύνδεσης των ονείρων με την πραγματικότητα, κάτι κατώτερου με ανώτερο, των περιθωριακών με τα όνειρά τους, κι ό,τι άλλο συνείρεις. Και αν ιδωθεί από ζευγαριού ματιά, περιθώρια ειν' οι πεθερές, τρίτο άτομο, καυγάδες, ανάγκες, καθημερινότητα, που δεν σ' αφήνουν να πετάς στον ουρανό της σχέσης, να κρατάς τον αρχικό ενθουσιασμό. Πώς να συνδέσουμε τα δευτερεύοντα με τα πρωτεύοντα;


Οι υπόλοιποι στίχοι είναι είτε από διάλογο ενός ζευγαριού, είτε εμφανέστερα, προτροπή του ενός να παίζει το Παιχνίδι για Δύο, που είναι και ο τίτλος του δίσκου. Κάνω τα πάντα, για σένα παίρνω όλες τις μορφές, από κλόουν και ψυχαναλυτή, μέχρι αδερφό και εραστή. Κι ας κάνω χίλια λάθη στο ανακάτεμά μου, τα γνωρίζω και συνθέτω θάρρος για την καρδιά σου. Και κάνε και συ για μένα το ίδιο. Το συμπέρασμα του τραγουδιού είναι: Παίζε το παιχνίδι για δύο, μην πέσουμε σε κενό, μην καταντήσει ο ουρανός μας να μη χωρά να περάσει απ' τα περιθώρια που υψώθηκαν, και γίνεις ένας άλλος που να σε σώσει δεν θα μπορεί. 


Ανακατεύω χρώματα, σεισμό τον νανουρίζω, να μην κουνά Κεφαλλονιά, και βλέποντας δακρύζω. Μία από ζωγραφιές της Ελένης με αφορμή τους σεισμούς στο νησί τον χειμώνα του 2014. http://inseconds.blogspot.com/2014/02/shake-it-not.html Κι αν ο άλλος σου πει ότι δεν του βγαίνει το παιχνίδι για δύο, τότε παίρνεις τις γραμμές και τις μπογιές, τους στίχους και τους ήχους, και αυτογιατρεύεσαι. Το «συν αμαρτήμασι», δλδ, με λάθη, έγινε «συν αναμίγμασι» υπό την επίδραση της πολύχρωμης ζωγραφιάς, και επειδή στη θαρρευτική τέχνη πρέπει να έχεις δύναμη και διάθεση να ανακατέψεις πράγματα και ρόλους. Τα λάθη, βέβαια, επειδή είναι συγκινητικό να ομολογεί το έτερον ότι κάνει λάθη σωρό, το κράτησα στο «ἀγαπῶ ἐν πάθεσι, σφάλμασι ἐμοῖς/ γυρνώ κι ό,τι περνώ μην το σκεφτείς». Με βάση τη γραμματική θα έπρεπε να ήταν σφάλμασιν ἐμοῖς, μα ο χρόνος άλλα ορίζει. Μια απουσία του νι υπάρχει και «στο λες κι είμαι φτερό, σα αεροπλάνο στον κόσμο γυρνώ» αντί φτερό σε αεροπλάνο τον κόσμο γυρνώ. Θα μπορούσε να 'τανε και «σαν το πουλάκι τον κόσμο γυρνώ, κι ό,τι περνώ μην το σκεφτείς». Εξαρτάται πως οι θαρρευτές αισθάνονται, πουλιά, ή αεροπλάνα. :-)

Υπάρχει μια κορύφωση εκεί, αντίστοιχη του λάθη σωρό. Συμβαίνει σε κάποια άτομα να μη θέλουν να στενοχωρήσουν τον άλλο με τα δικά τους προβλήματα. Και παρότι πονάνε, βγάζουν χαμόγελο. Μου θύμισε ένα βιντεάκι με ένα πατέρα που χαμογελά πάντα την κόρη του, μα κείνη εκατάλαβε τον θεατρίνο αγώνα του. (My Father is a Liar, Because of Me https://youtu.be/O15dxrBNuAQ) Θα μου πεις μια σχέση, όπου συνυπάρχει αγάπη και έρωτας, γυρεύεις ψύλλους στα άχυρα, όνειρα στον ουρανό, ή μήπως παιχνίδι σε δύο επίπεδα; 

Από τη μη συνήχηση δυνησόμεθα/ συνεσόμεθα, δυνησόμεθα/ συνάψωμεν, έγινε το δεύτερο δυνησόμεθα → ουκ εφ' ημίν εστί. Και έτσι προέκυψε και ο σχετικός με το θέμα, Στωικός φιλόσοφος, Επίκτητος που λέει ότι το κλειδί της ευτυχίας είναι να παλεύουμε μόνο για πράγματα που είναι στο χέρι μας να αλλάξουμε, και όχι να στενοχωριόμαστε για όσα είναι πάνω από τις δυνάμεις μας. Το οποίο ο Επίκουρος θα μπορούσε να 'χε διατυπώσει, «οὐκ ἐπ' ἐμοὶ ὁ θάνατος, ἐπ' ἐμοὶ δὲ παροῦσα ζωή». Στην παρούσα Ζωή που μας αρέσει, θα μπορέσουμε, για επέκεινα, σχοινί κορδόνι άδετο τ' απέχουμε. 


Το δεύτερο σκίτσο επικεφαλίζεται Lost Geekiness https://inseconds.blogspot.com/2010/05/lost-geekiness_18.html  
Χαμένη Τζικοσύνη/Κομπιουτεροσύνη. Ε, τα καημένα από τις πολλές πληροφορίες και κώδικες, πλημμύρισε ο νους τους, και οργάνισαν τα μέρη του κομπιούτορα. Ένας έκανε το πληκτρολόγιο μπαντονεόν, άλλος την οθόνη καχόν, στον πύργο ανέβηκε ο τρίτος να χορέψει, κι ο τέταρτος σερνάμενος σείστρο-ποντίκι θα κουνήσει, ίσως θεατής προβληματισθείς βλέποντας γραμμένο στην οθόνη το Street Band Old Puter, και αναρωτά που πήγε το πνεύμα του σύγχρονου Com-puter.....Να μην ανησυχεί, μα τίποτα δεν χάθηκε, δεν είναι μονοσήμαντος ο τίτλος. Χαμένη θα 'ταν, αν είχαν πεταμένα πίσω τους τα νέα όργανα, και παίζαν μπροστά με τα παλιά, κιθάρες και τα σχετικά. Τι βλέπω; τη μουσική που γράφεται τη σημερινή εποχή στο κομπιούτερ. Οι Τζίκηδες, έτσι κι αλλιώς, είναι χαμένοι από μόνοι τους, είναι χρήσιμοι και εμφανίσιμοι για τους πολλούς, μόνο στο βαθμό που θα φέρουν κάτι χειροπιαστό σε λύση και χρήμα. Το τι πειραματίζονται και σκέφτονται, είναι δικό τους πρόβλημα. 


Πλέον έχει ξεφύγει η τζικοσύνη από τα στενά όρια των πληροφορικάριων και διαχέεται διεπιστημονικά το πάθος των γιατί και πως φτιάχνεται και μοιράζεται ο κόσμος. (Εδώ οι σλανγκογράφοι την γράφουν γκικ https://www.slang.gr/definition/7505-gkik, αλλά θεωρώ πιο λαϊκό το τζίκ/ος, εκτός αν το νιώθεις ξένο σου, οπότε γράφε γκικ.) Παράδειγμα. Την είχαν καλέσει σε πάρτι, και άρχισε να ρωτά διπλανό μουσικό της, για διαφορετικές εκτελέσεις των τραγουδιών, για το πως θα ήταν γραμμένο σε άλλη γλώσσα, για τον χρόνο που δαπανούν τα σύμφωνα στους στίχους, και άλλους δυο χίλιους συνειρμούς με το που άκουγε νέα πληροφορία. Και της βάζει φρένο, εδώ, κυρά Σπασίκλω μου, ήρθες για πάρτι, συγκεντρώσου στο πάρτι με τον διπλανό σου, κι όχι στο πάρτι στο μυαλό σου. Και του λέει: Σε όποιον αρέσουμε, για τους άλλους δεν θα μπορέσουμε. Και φεύγοντας το πνεύμα του Psycho-Geek την επαναφέρει και του λέει, μυρίστηκα κενά στην επικοινωνία μας, και ήρθα να τα γεμίσω.....-α, εσύ, είσαι τελείως καμμένη! :-0 


Ο σάικο-τζικ είναι αυτός που πάει π.χ. στον ψυχολόγο, όχι για να γίνει καλά, αλλά να του εκθέσει ερωτήματα και φιλοσοφήματα από πληροφορίες που δέχτηκε, όχι απλώς διάβασε. Ή έρχεται αντιμέτωπος με ένα άγνωστο αρνητικό συναίσθημα, και λέει, για κάτσε να γνωριστούμε. 

Όχι απλώς χαμένοι, αλλά καμένοι, λοιπόν, είναι η σωστή λέξη της άλλης όχθης. Σπασίκλες είναι μόνο στο βαθμό, που μας τη σπάνε. Τι άλλο από καμένος μπορεί να 'ναι, κάποιος που μεταφράζει τραγουδιστά στα αρχαία ώτινι αρέσκομεν, αντί να τρέχει μασκαρεμένος το ΣΚ να ξελαμπικάρει ο μυαλός του;; 

Και το σενάριο της Βαγγελίτσας ξεκινά με ένα ελληνικό λογισμικό που αφού φακέλωσε όλους τους εγκεφάλους μας, επέλεξε μία Βλάχα καταλληλότερη για καναλάρχισσα, ο πρώτος ηλεκτρονικός διορισμός. Και αντιδρά νεαρός της γενιάς του Footbal Manager .....τι καμένο μυαλό το σκέφτηκε. https://www.vice.com/gr/article/xy8w8a/kamenes-ellinikes-seires-elliniki-tv Από την επικοινωνιακή οπτική της τζικοσύνης έχει πολύ ενδιαφέρον το βάθεμα στη νεανική λέξη καμένος. Είναι αυτός που καίει εγκεφαλικά κύτταρα και βγάζει αλλόκοτο καπνό, μη κατανοητές και χρήσιμες πληροφορίες. Χάσμα γενεών, τάξεων και ατόμων από πιθανή έλλειψη επικοινωνιακών εργαλείων και μη πειθάρχηση των πληροφοριών. 



 Ρυθμική Περίληψη 

Πόνος, κόπος, πόνημα, και η δουλειά, δουλεία,
γλυκόπικρη στους πόλους τους αντέστρεψαν πορεία.

 Καμένοι είναι στο μυαλό από τη τζικοσύνη, 
αφηρημένοι συνειρμό ζητούν που λύση δίνει. 

 Σε μια παράγκα μόνη της, συνείροντας τους ρόλους,
 ετοίμαζε το φάρμακο μοναδικό για όλους. 

Πλέγμα για δυο και για πολλούς στιχόπλεξε η Λίνα,
δύο τραγούδια παίζουνε με ενός μινόρε ντύμα.

 Ό,τι μπορώ να αλλάξω, οργίζει με να μένει δίχως λύση, 
μα ό,τι μού 'ναι αδύνατο, ψύχραιμο θα μ' αφήσει. 

 Ουκ εφ' ημίν τον κόσμο αυτό να αλλάξουμ' όπως κτίζουν, 
μα εφ' ημίν δύο καρδιές πόνο να παιχνιδίζουν. 

 Παιχνίδιζε τον πόνο μου, κάνε καλό παιχνίδι, 
για να μην καταντήσουμε ένα κενό σκουπίδι. 

 Με ό,τι μπορείς δείχνε μου φως, πρώιμα μη βραδιάσει, 
τότε που μάτια αναζητούν, μα δρόμο έχουν χάσει. 

 Σαν το πουλάκι γύρω σου πετώ και σε κοιτάζω, 
να μη σου λείψει αγκαλιά, φιλί σε κάθε κάζο. 

 Ανακατεύω χρώματα, τον καραγκιόζη κάνω, 
να σ' αρματώνω γελαστή στον πόνο σου απάνω. 

 Ψάχνω να ανοίξω το κενό που όλους μας δεν χωρεί, 
κι όποιον του αρέσει διαπερνά, και άλλους δεν μπορεί. 

 Σε όποιον αρέσω τραγουδώ, για τς άλλους θα ερευνήσω, 
καλώδια κι ασύρματα δίκτυα θα ζυγίσω. 

 Δύσκολο όλοι να αγαπούν στρωτά την αφεντιά μας, 
δύσκολο να κατανοούν του πόνου μυστικά μας.

 Πώς να χωρέσουν τα μυαλά του κόσμου τους ανθρώπους; 
θέλει αναβάθμιση καλή, της μνήμης καρδιοσκόπους. 

 Περιθωρίου ουρανού βλέμμα ζητώ να πάρω, 
και να συνδέω σκοτεινά σκάφη με θάρρους φάρο. 

 Με ό,τι πονώ πλάθω σωρό θάρρους σφιχτά να πιάσεις, 
για κάθε πτώση σου βουνό μαζεύω να αγκαλιάσεις.

2 σχόλια:

  1. Ένας ακόμη λόγος να αγαπούμε τούς/τις geeks: https://www.thedodo.com/why-do-geeks-love-their-cats-465421796.html.
    Όπως άλλωστε καί τούς ποιητές: http://www.poiein.gr/2009/02/22/aeuiico-cdhadhdhuo-ie-auoao-ooci-aeecieeth-eae-iyic-dhisscoc/

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Γάτα αδέσποτη παρ' όλη την αγάπη,
      έτσι σε θέλω, έτσι είσαι αληθινή!


      για να συνείρουμε στιχουργικά
      και τη μνήμη του Μανώλη Ρασούλη,
      σαν σήμερα, το 2011.

      Διαγραφή