Τετάρτη 19 Σεπτεμβρίου 2012

Εκρήχτηκαν τ' απολωλά, λωλάθηκ' η γραμματικιά

με αφορμή
sarantakos.wordpress.com/2012/09/19/ekritsipras/
tanea.gr/gnomes/kanellis
βλέπουμε και συγκρίνουμε

Νέα Ελληνικά

εκρηγνύω και εκρήγνω
εκρήγνυα και έκρηγνα
θα εκρήξω
έκρηξα 
έχω εκρήξει

εκρήγνομαι και εκρήγνυμαι
εκρηγνόμουν και εκρηγνυόμουν
θα εκραγώ και εκρηχτώ
εκρήχτηκα, εκράγηκα και εξερράγην
έχω εκρηχτεί 
(όπου χτ μπορεί και χθ, όπου γν και χν)
μετοχές: εκρηγμένος, εκραγείς/του εκραγέντος
εκραγείσα, εκραγέν

....εκρηγμένος και όχι εκρηχτησμένος, κύριε Λιάκο
το οποίο θα έπρεπε να γραφεί εκρηχτισμένος·
χώρες εκρηχτισμένες είναι η Γιουγκοσλαβία και το Ιράκ,
θα ακολουθήσει και η Συρία· αφού τις εκρήξουν πρώτα,
μετά τις χτίζουν.....

υπάρχουν και τα σκάω, ανατινάζω, ξεσπώ
για αλλεργικούς στα εκρήγματα

(με σημασία είτε σκίζω, είτε κάνω διάρρηξη)
διαρρήχνω και διαρρηγνύω 
διέρρηχνα και διάρρηχνα
θα διαρρήξω
διέρρηξα και διάρρηξα
έχω διαρρήξει

διαρρήχνομαι και διαρρηγνύομαι
διαρρηχνόμουν και διαρρηγνυόμουν 
θα διαρρηχτώ και διαρραγώ
διαρρήχτηκα, διαρράγηκα και διερράγην 
έχω διαρρηχτεί και διαρραγεί
μετοχές: διαρρηγμένος, διαρραγείς/του διαρραγέντος
διαρραγείσα, διαρραγέν

Αρχαία Ελληνικά
ενεργητική

ἐκρήγνυμι, ἐκρηγνύω και ἐκρήσσω
ἐξεῤῥήγνυν, ἐξεῤῥήγνυον και ἐξέῤῥησον
ἐκρήξω
ἐξέῤῥηξα
ἐξέῤῥηχα
ἐξεῤῥήχειν

μέση και παθητική

ἐκρήγνυμαι, 
ἐξεῤῥηγνύμην
ἐξεῤῥηξάμην, ἐξεῤῥήχθην, ἐξεῤῥάγην
ἐκραγήσομαι, ἐκρήξομαι, ἐκρηχθήσομαι
ἐξέῤῥωγα, ἐξέῤῥηγμαι
ἐξεῤῥώγην, ἐξεῤῥήγμην

Όσοι έχουν συνηθίσει, λοιπόν, μόνο τα εξερράγη και εκρήγνυται, ας δουν και τα υπόλοιπα αρχαία παρδαλά του γλωσσικού μας πλούτου, και αν πιστεύουν στο ενιαίο της ελληνικής γλώσσας είναι υποχρεωμένοι να δεχτούν ότι εφόσουν υπάρχουν αρχαία εξ-ερρήχθην και εκ-ρηχθήσομαι είναι νομιμότατα και τα εκρήχθηκα και εκρηχθώ. Όσο για τα απολωλά:

το απολωλό, του απολωλού τα απολωλά
 αποχαζεμένο, τελείως λωλαμένο
το απολωλό πρόβατο, το ολόχαζο

το απολωλός του απολωλότος, τα απολωλότα
τα οδηγημένα σε απώλεια, χαμένα πρόβατα
που απώλεσε ο βοσκός

ετυμολογικά ομόρριζα λωλός εκ του ὀλωλώς,
του ὀλωλότος, who has lost his head.

όλη η συνέντευξη εδώ
...εκρήχθηκε μηχανισμός στη Σπάρτη... στο 10'
...απολωλό, μαύρο πρόβατο για τον Ολάντ πριν εκλεχτεί... στο 14'
...υποστήκαμε δύο χρεοκοπίες με την κυριολεκτική έννοια
της κοπής του χρέους, και πάλι δεν είναι βιώσιμο... 38'

διασκευή από
gerontakos.blogspot.gr/2012/09/
Τα δάνεια που έπαιρναν οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της Νέας Δημοκρατίας ήταν μία βόμβα που κάποια στιγμή εκρήχτηκε στα χέρια τους. Έτσι ήρθε η χρεοκοπία, που σημαίνει κοπή του χρέους. Δεν μπορεί όμως  η Ελλάδα να είναι για πάντα το απολολόν πρόβατο της Ευρώπης.

Χρεωκοπία και σεισάχθεια στα αρχαία είναι όντως συνώνυμα...χρεωκοπία δημοσίων καὶ ἰδιωτικών, ἥν εἰσηγήσατο Σόλων.  Λάθος είναι μόνο το υβρίδιο απολολόν, με φωνητική ορθογραφία και καθαρευουσιάνικο νι, με την έννοια ότι αφήνεις τον αντίπαλο να κάνει λογοπαίγνια: δεν μπορούμε να είμαστε για πάντα το ολόχαζο πρόβατο της Ευρώπης. Πέρα από τα γραμματικά όμως, το βασικό πρόβλημα είναι η νοηματική συνοχή των τριών προτάσεων, καλό για σάτιρα, αλλά για πολιτικού κείμενο θα μπορούσε να μετατραπεί:

Τα δάνεια που έπαιρναν οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της Νέας Δημοκρατίας ήταν μία βόμβα που έσκασε στα χέρια του ελληνικού λαού...( ο λαός είναι ο τραυματίας, όχι ο κωπηλάτης καθηγητής του Χάρβαρντ...)  Επειδή όμως χρεοκοπία στα αρχαία ελληνικά σημαίνει κοπή του χρέους, δεν θα μείνουν για πολύ ακόμα οι Έλληνες στριμωγμένοι σαν τα μαύρα πρόβατα της Ευρώπης. Τα μέτρα της τρόικας εκρήχνουν τη λαϊκή οργή. Θα διαγράψουμε το χρέος και θα στείλουμε τους ενόχους φυλακή. 

6 σχόλια:

  1. στην αρχή εκπλήχτηκα
    αλλά μετά το συνήθισα :0

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. "Εκρήχθηκε" βόμβα είναι γλωσσικός ζερβομπουρζουαδισμός (επιτρέψατέ μου τον ντόντειο νεολογισμό)· όποιος ήθελε να αποφύγει τον τύπο "εξερράγη" θα έλεγε απλώς: "έσκασε" μιά βόμβα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Λέμε όμως διαρρήχθηκε, και οι Κύπριοι εκράγηκε και εκρήχθηκε από τον Εθνικό Κήρυκα, παρακαλώ.

    Του Τσίπρα το εκρήχθηκε είναι προϊόν προφορικού λόγου,
    κόμπιασε να το πει, και όχι αριστερής γλωσσικής πολιτικής,
    αλλιώς θα έλεγε της Τρόικας, και όχι της Τρόικα, και εδώ ο ΣΥΝ, της Νικαράγουας, και όχι της Νικαράγουα.
    Αυτό μάλιστα είναι λάθος σύμφωνα με το λαϊκό γλωσσικό αίσθημα, και όχι των αδελφών μας Κυπρίων
    οι αναλογικοί σχηματισμοί εκπλάγηκα ή εξεπλάγηκα.
    Εξεπλάγην μεν αλλά ανέχομαι τον γραμματικό τύπο που είναι αναλογικά σωστός,
    αλλά δεν τον έχουν συνηθίσει ακόμα τα καλαμαρίστικα αυτιά μας. :-)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. εκράχθηκε και εκρήχτηκε και έσκασε...
    και το απολωλό τελικά που συμβαδίζει και με το λωλό...
    : όλα γίνονται :)

    τα δικά μου καλαμαρίστικα αυτιά "εκπλήχτηκαν αλλά δεν πτοήθηκαν" και με τις "αλεπές" που άκουσαν κάποτε σε χωριό, και με το "τού αιγαλέου" που ακούνε (ώς πρόσφατα, μαζί με το "ανεξαρτήτου (φύλου κουλουπού)") στην πόλη...

    προσωπικά πιστεύω ότι οι (γλωσσικοί,ε;) τύποι που μιμούνται την καθαρεύουσα μπορεί να μείνουν για καιρό, αλλά θα μείνουν σα μούμιες - ενώ ό,τι ψάχνει σκοντάφτοντας να βρει τον δρόμο του προς τη μεριά τής δημοτικής, κάπου θα φτάσει (ολοζωντανο εν πάση περιπτ) - κι εξάλλου κι αυτός ο ίδιος ο δρόμος έχει και ενδιαφέρον, και γοητεία (μην πω και τόλμη))

    καλη(μ)(σπ)έρα :)))

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. :-)) μάλλον ποντιακό το χωριό, όπου και αλεπός λέγουσιν
    ...
    ο αιγαλέος
    του αιγαλέου
    (κατσικογαλέος :-)
    ...
    να ριχτεί, ρίχτηκε
    να κραχτεί, κράχτηκε (ο Τσίπρας)
    να εκραγεί, εκράγηκε
    ...

    να προσθέσουμε και δύο μέχρι τώρα
    εξερράγονται βόμβες και ενεργά είδωλα σε ηλεπαιχνίδι

    ΑπάντησηΔιαγραφή