Τρίτη 8 Μαΐου 2012

Ιουγούρθητι ή Αργούθητι;

το μεν εκ του Ιουγούρθα (Jugurtha, Yugerten) αρχαίου Αλγερινού, Βερβέρου βασιλιά της Νουμιδίας, πρώτα συμμάχου και μετά πολέμιου 
της Ύστερης Ρωμαϊκής Δημοκρατίας.


Sed postquam Roma egressus est, 
Αλλά όταν στη Ρώμη έφτασε, 

αναφέρεται πως συχνά εκεί σιωπηλός κοιτώντας στο τέλος είπε:


πόλη ξεπουλημένη που σύντομα θα καταστραφεί, αν αγοραστή βρει.

Σαλλούστιου Ιουγουρθικός Πόλεμος, De Bello Iugurthino

ο ίδιος ο Ιουγούρθας δωροδοκούσε Ρωμαίους για να τον ευνοήσουν
σε διαμάχες με τα ετεροθαλή του αδέρφια, και στο τέλος πέθανε στις ρωμαϊκές φυλακές.


Αυτό το λατινικό ρητό μας ταιριάζει καλύτερα από το υπερφίαλο...veni, vidi, vici, ἐλήλυθα, ἑώρακα, νενίκηκα!...ποιός ήρθε; τί είδε; και ποιόν νίκησε; ζούμε μέρες του '81; περισυλλογή, μέχρι να δούμε φως στο τούνελ. Ονόματα θα αλλάζουνε, θα αλλάξει κι η ουσία;

Το ''αργούθητι" = εγείρου βραδέως, ασκώσ' χαλαρά! 
(ταιριαστό σύνθημα για πρωινό γλυκό ξύπνημα)

Λοιπόν έχουμε και λέμε, προστακτική:

Σὺ ἐγέρθητι!
Οὗτος ἐγερθήτω!
Ὑμεῖς ἐγέρθητε!
Οὗτοι ἐγερθήτωσαν!
(ή ἐγερθέντων)

και δυϊκός:
Ὑμεῖς οἱ δύο, ἐγέρθητον!
Οὗτοι οἱ δύο, ἐγερθήτων!

και υποτακτική "ἐγερθῆτε" 
(ἐγερθῶ, εγερθῇς, ἐγερθῇ, ἐγερθῶμεν, ἐγερθῆτε, ἐγερθῶσιν)
π.χ.  κράζουσιν ὑμῖν ἵνα ἐγερθῆτε, "σας φωνάζουν να σηκωθείτε"
(περισσότερα στο ἐγείρω)


Δημοτική: Εγέρσου - Εγερθείτε.

Τόσες αλλαγές τόνου πού να τις προλάβει ο Νεοέλλην;
οπότε σου λέει: εγέρθητος! (ενικός) εγέρθητοι! (πληθυντικός)
καθώς ιστορεί και ανέκδοτο, όπου γραμματιζούμενος υφιστάμενος
είπε στο λοχία πως το σωστό είναι "εγέρθητι"....
-σιγά, που θα σου μιλήσουμε και στον πληθυντικό!

"Αυτό είναι, λέει, στρατιωτικό παράγγελμα και πρέπει επιτέλους ο κόσμος, και ιδίως οι δημοσιογράφοι να μάθουν κι αυτοί να πειθαρχούν".


...χαλαρά, αργούθητι, είμεθα σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης;
πρόγευση χρεωκοπίας και παλλαϊκή θα χρειαστούμε πειθαρχία;
 να προσέχουμε τί λέμε; έχει ανώτερο βαθμό και μυαλό ο αρχηγός;

να προσκυνάμε, σκύβουμε κεφάλια, χέρια να φιλάμε;


μόνο στην Αλήθεια και στη Συνείδηση του καθενός.

15 σχόλια:

  1. Μιχάλη καλησπέρα! - στα γλωσσικά δεν έχω να (σού) προσθέσω τίποτα - αντιθέτως, μαθαίνω (παίζοντας γελώντας / κλαίγοντας)!

    στα περί Ιουγούρθα μπορώ να σού θυμίσω την εργασία ( = ποίημα λατινιστί) που έκανε ο ρεμπώ γράφοντας στα 14 και μισό του

    - και μέσω ακριβώς τής εργασίας του το σχολείο του θα 'παιρνε το βραβείο τής ακαδημίας -

    αυτός που μάς παραδίνει το επεισόδιο - κάποιος καθηγητής ίσως, δεν θυμάμαι τώρα - μιλάει λοιπόν για μια παραγωγή (από τον πιτσιρικά) με "ογδόντα στίχους «καλοφτιαγμένους και καμπανιστούς», που αρχίζανε

    Nascitur Arabiis ingens in collibus infans

    (που (ταπεινά) τό 'χω μεταφράσει ως:
    "Γεννάται βρέφος θαυμαστό στης Αραβίας τούς λόφους")

    ...και συνεχίζει ότι "η τιμή τού κολλεγίου σώθηκε κι ο μικρός πήρε τό βραβείο"

    (ανεκδοτολογική λεπτομέρεια : πριν αρχίσει να γράφει, ο ρεμπώ είχε ζητήσει να φάει, και τού φέρανε κατά διαταγή τού δασκάλου του "μια καλαθούνα με ψωμοτύρια" :))) την οποία και καταβρόχθισε, υπό τα κακοήθη γέλια τών συμμαθητών του)

    ελπίζω να σέ διασκέδασα λίγο :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Μήπως καλύτερα να εξεγερθούμε;...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. @Χάρη
    :-)

    "Νηστικός ποιητής
    έμπνευση δεν ψαρεύει"


    ευχαριστώ για το ποίημα,
    ενδιαφέρον το παράλληλο
    λατινικών/γαλλικών



    Despexi populum, totus cui paruit orbis!

    Αψήφισα λαό, που όλη η γη προσκύνησε!
    ....

    J’ai défié les Romains sous qui tremblait la terre!

    Περιφρόνησα Ρωμαίους, που από κάτω
    τους έτρεμε η γη!


    Μοιάζει η εξιδανικευμένη εικόνα του φίλαρχου Ιουγούρθα
    να είναι η απάντηση του Ρεμπώ στον πατέρα του,
    που τους εγκατέλειψε όταν ήταν έξι ετών,
    και είχε πολεμήσει στη Γαλλική Κατάκτηση της Αλγερίας.

    Πιο ρεαλιστική είναι η "Η κωμωδία του βασιλιά Ιουγούρθα"
    από τον Γιώργο Σκούρτη.

    @Dodo
    ....
    Ἐξεγέρθητι, ἵνα τί ὑπνοῖς Κύριε; Ἀνάστηθι!

    κάνει για μπλουζόστιχο (t-shirt verse)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. .."Ο Χίτλερ μαθαίνει τα ποσοστά της Χαυγής
    και πως κάποιοι δημοσιογράφοι
    δεν σηκώθηκαν στην είσοδο του εν Ελλάδι φύρερ"...


    -> youtube

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. urbem venalem
    πόλη ξεπουλημένη


    Ή μήπως «προς πώληση»;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Bene venisti lupe stepparum :-)

    αρχικά είχα διεφθαρμένη

    το venalis μπορεί να σημαίνει
    purchasable ή bribable, corrupted
    (venalitas / venality)
    διαφθαρσιμότητα

    στα αγγλικά το venal μάλλον
    το δεύτερο.

    στα αρχαία όμως, ὠνητός, απλώς ο αγοραστός ή αγορασμένος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. ἐγέρθητι φωνάζει ο νεαρός με το ξυρισμένο κεφάλι
    και η Παπαρήγα απαντά =Ορθια είμαι

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. πολύ σ' ευχαριστώ Μιχάλη για το *ολόκληρο* ποίημα!

    πράγματι, και στη γαλλική μτφρ (απ' ό,τι βλέπω) γίνεται η "αραβία" "αλγερία" -
    συνεπώς μπορεί κάλλιστα να ισχύει η υπόγεια αναφορά τού ρεμπώ στον πατέρα του - που έφυγε και τον άφησε έρμαιο στις αγκάλες κείνης τής φοβερής του mater

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. χα χα (τι χα δλδ...): τώρα είδα το βίντεο με τον χίτλερ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. @χάρη :-))

    @λύκε, αρχαίου γοήτρου συνθήματα
    σε μπλούζες :-)

    Ἑλλὰς ὠνητὴ/πωλητὴ
    ἤ διεφθαρμένη οὐκ ἔστι

    Graecia vendenda non est
    Ἑλλὰς πωλητέα/ὠνητέα οὐκ ἔστι

    Graecia non pro venditione est
    Ἑλλὰς oὐ πρὸς πώλησίν ἐστι


    ὥσπερ Γαλάται πρὸς Ρωμαίους ἀνθιστάμενοι :-)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Non bene pro toto libertas venditur auro

    Οὐχὶ καλῶς δι' ὅλον ἐλευθερία πιπράσκεται χρυσόν.

    Δεν πωλείται η λεφτεριά
    για όλο το χρυσάφι του ντουνιά.


    ὥσπερ Ραγούσιοι πρὸς Ναπολέοντ' ἀνθιστάμενοι

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. και το "εγέρθουτου" αντί "εγέρθητι"
    προέκυψε επειδή το "ου"
    είναι πιο βαρύ, αρσενικό
    από το "ι".

    Και το κανονικό " ɛɣ'ɛrθity! (ü) "
    συνήθως ακούγεται.

    ΑπάντησηΔιαγραφή