Κυριακή 26 Φεβρουαρίου 2012

Vides ningit in Ida - Βλέπεις χιονίζει στον Ψηλορείτη

(Psiloritis race)
Ο τίτλος, παραλλαγή των στίχων του Οράτιου, που απαγγέλθηκε στον Ψηλορείτη, την άνοιξη του 44. Ο λόγος που μπαίνει πρόωρα, η χειμωνιάτικη επίκαιρή τους αίσθηση. Και επιπλέον θα δούμε, τί ταιριαστό ακόμα θα μπορούσε να είχε απαγγελθεί.
Σαν σήμερα, λοιπόν, +2 μήνες, 9:25 pm, 26 Απριλίου, έγινε καθυστερημένα η απαγωγή του στρατηγού Κράιπε, καθώς πήγαινε από το Ηράκλειο στο στρατηγείο του,στις Αρχάνες, Βίλα Αριάδνη —απαγωγή προορισμένη για τον Μύλλερ που αντικαταστάθηκε στις 15-2. Η επιχείρηση ξεκίνησε στις 4 Φεβρουαρίου με το Λη Φέρμορ να προσεδαφίζεται με αλεξίπτωτο στο οροπέδιο Λασιθίου. Οι υπόλοιποι, όμως, τρεις της ομάδας, Stanley Moss, Τυράκης και Πατεράκης, μετά από δώδεκα αποτυχημένες πτήσεις λόγω κακοκαιρίας, έφτασαν τελικά με  ταχύπλοο στις 4ης Απριλίου. (πηγή) Στη συνέχεια με εννιά ακόμα ντόπιους έγινε η απαγωγή.
......
Απ’ όλα τα φυλάκια των Γερμανών περνούνε,
και οι φρουροί αγάλματα, στο διάβα χαιρετούνε...
Με χτυποκάρδι πέρασαν, στ’ Ανώγεια πια τραβούνε,
στου Ψηλορείτη τις κορφές σκέπτονται για να βγούνε...
Πέρα, στη νοτική γυαλιά, υποβρύχιο προσμένει,
τη δοξασμένη αποστολή, να πάρει περιμένει...
Βάνουν τον, γράφει στη γραφή κανένα μη πειράξουν,
γιατί δε φταίνε οι Κρητικοί, μόνο να μην τους βλάψουν...
Εγγλέζοι –γράφει- μ’ άρπαξαν, κι εκείνοι με ξετρέχουν,
μα να μ’ αφήσουν λεύτερο, τέτοια βουλή δεν έχουν...
 (από εδώ)
Τση Κρητικούς αφορδακούς οι Γερμανοί δε θένε 
γιατί αυτοί τα κάνανε τα μάθια ντως και κλαίνε
(μαντινάδα του Λη Φέρμορ. Τα βατράχια, τα κομάντα, οι βατραχάνθρωποι;)


γράφει ο Πάτρικ...μας δίδαξαν αναρίθμητες μαντινάδες και μακρόσυρτα ριζίτικα με ανατολίτικα γυρίσματα. Διάβαζαν την τύχη μας πάνω στις σπάλες των αρνιών, εξηγούσαν δεισιδαιμονίες και μαγικά ξόρκια, ερμήνευσαν όνειρα και μας έδειχναν πώς να κατσαρώνουμε τα μουστάκια μας, να δένομε σωστά τα κροσσωτά μαύρα σαρίκια, να μπαλώνουμε τα στιβάνια μας, να τυλίγουμε γύρω απʼ τη μέση τα βαθυκόκκινα μεταξωτά ζωνάρια μας, μεταμφίεση που χάρη σʼ αυτή κατορθώναμε να μην ξεχωρίζουμε, τουλάχιστον για τα γερμανικά μάτια από τους ίδιους τους Κρητικούς.
Το πιο παράξενο απʼ όλα ήταν πως αυτοί που δε γνώριζαν γραφή κι ανάγνωση μπορούσαν από μνήμης νʼ απαγγέλλουν ολόκληρο τον «Ερωτόκριτο», το φανταστικό αυτό κρητικό παραμύθι που η υπόθεσή του εκτυλίσσεται μέσα σε σκηνικό παρόμοιο με κείνα του «Ονείρου Μεσοκαλοκαιριάτικης Νύχτας». Χρονολογείται από το δέκατο έβδομο αιώνα και οι στίχοι του ξεπερνούν τους δέκα χιλιάδες. Συχνά, μʼ έπαιρνε ο ύπνος για μια- δυο ώρες και ξυπνούσα για να βρω κάποιον αναμεσά τους που ψαλμωδούσε ακόμη... Ωστόσο ποτέ δε μέναμε σε κείνα τα λημέρια για πολύ καιρό. Υπήρχαν φορές που τ' ανατίναζαν, όταν γινόταν γνωστή η τοποθεσία, έστω κι αν οι κάτοικοι του χωριού και οι βοσκοί φυλούσαν άψογα τα μυστικά τους. Όμως διατρέχαμε κινδύνους από τους προβοκάτορες της Γκεστάπο και όχι σπάνια αναγκαζόμασταν να μετακινηθούμε ενώ ο εχθρός μας καταδίωκε στους λόφους τις περισσότερες φορές εφοδιασμένους με ανιχνευτές ασυρμάτων. Τότε παραχώναμε βιαστικά ή καμουφλάραμε τις πολύτιμες βαλίτσες μας ή τις φορτώναμε στη πλάτη μαζί με τις μπαταρίες και παίρναμε δρόμο. Θυμάμαι που χρειάστηκε να περάσω κάποτε μια ατέλειωτη μέρα τρυπωμένος στα κλαριά μιας βελανιδιάς ενώ γερμανικές περίπολοι σήκωναν στο πόδι την περιοχή ψάχνοντας βήμα βήμα ανάμεσα στα κατσάβραχα και τους θάμνους....

Ο τίτλος του βιβλίου, που έγραψε ο Stanley Moss, Ill met by moonlight, Κακό συναπάντημα στο φεγγαρόφωτο είναι παρμένος από το Όνειρο θερινής νυκτός, στίχος του Όμπερον στην Τιτάνια: Ill met by moonlight, proud Titania. Έγινε και ταινία/trailer.
Φωτο πορείας του απαχθέντος στα χιόνια
χιόνι στο Σοράτε neve sul Soratte 
Soratte 691 m - Psiloritis 2456 m 
(7:30)...and the sun rose over mount Ida and the German general speaking to himself started quoting a poem in latin. Vides ut alta stet nive candidum Soracte, See Soracte is white with virgin snow This is one of the odes of Horace I happened to know off by heart so I went on nec iam sustineant onus  silvae laborantes, geluque flumina constiterint acuto. There was a long silence out of this and the general’s blue eyes swiveled onto me and said Ach so Herr Major and I said Ja Herr General  it seems that we had both drunk at the same fountains long ago....as if the war suddenly ceased to be.


και ο ήλιος ανέτειλε πάνω απ' τον Ψηλορείτη και ο Γερμανός στρατηγός μονολογώντας άρχισε να  παραθέτει ένα ποίημα στα λατινικά...Ήταν μία απ' τις ωδές του Οράτιου που τύχαινε να γνωρίζω απέξω, έτσι συνέχισα την απαγγελία...Μακρά σιωπή έγινε γι' αυτή μου τη παρέμβαση και του στρατηγού τα γαλάζια μάτια στράφηκαν πάνω μου και είπε: "Λοιπόν Κύριε Ταγματάρχα", και είπα: "Ναι Κύριε Στρατηγέ", "φαίνεται πως ήπιαμε μαζί από τις ίδιες πηγές, καιρό πριν"...σαν να σταμάτησε ξαφνικά ο πόλεμος.



Vides ut alta stet nive candidum Βλέπεις που στέκει ψηλόχιονο ολάσπρο
Soracte, nec iam sustineant onus το Σώρακτο, ούτε πια το βάρος αντέχουν
silvae laborantes, geluque τα δάση που υποφέρουν, και απ' το ψύχος
flumina constiterint acuto. τα ποτάμια σταθήκαν το δριμύ

Dissolve frigus ligna super foco Σβήσ' την παγωνιά με ξύλα πάνω σε φωτιά
large reponens, atque benignius μεγάλη βάζοντας, κι ακόμα καλόβολα
deprome quadrimum Sabina, φέρε τετράχρονo σε σαβίνικη,
o Thaliarche, merum diota. Θαλίαρχε, ανέρωτο κρασί, σε δίωτη κανάτα

Permitte divis cetera; qui simul Άσε στους θείους τα λοιπά· οι που μεμιάς
stravere ventos aequore fervido πάψουν ανέμους με το πέλαγος που βράζει
deproeliantis, nec cupressi να παλεύουν, μήτε κυπάρισσοι
nec veteres agitantur orni. μήτε οι γέρικες λικνίζονται μελιές

Quid sit futurum cras fuge quaerere, et Ό,τι θα γίνει αύριο προσπέρνα να ρωτάς,
quem fors dierum cumque dabit, lucro και όποια περίσσα μέρα η τύχη θα σου δίνει,
adpone, nec dulcis amores κέρδος λογάριαζε, και μήτε έρωτες γλυκούς
sperne puer neque tu choreas, περιφρονάς, παιδί μου, μα ούτε και χορούς

Donec virenti canities abest Όσο απ' τον ανθό η γήρανση απέχει
morosa. Nunc et campus et areae η κατσούφα. Τώρα και γήπεδα και αλάνες
lenesque sub noctem susurri και απαλοί κάτω απ' τη νύχτα ψίθυροι
composita repetantur hora;τη σύμφωνη από σένα να ζητούνται ώρα 

nunc et latentis proditor intimo τώρα και, βαθιά κρυμμένης το ξεκρύφωμα,
gratus puellae risus ab angulo το χαρωπό και μαρτυριάρικο κοπέλας γέλιο στη γωνία·
pignusque dereptum lacertis και ενέχυρο παρμένο από τα μπράτσα της
aut digito male pertinaci.ή απ' το δάχτυλο το τάχα πεισματένιο

Από τις Ωδές του Οράτιου, η ενάτη από το πρώτο βιβλίο, η λεγόμενη  "Ωδή στο Θαλίαρχο" (κατά το συμποσίαρχος, ο πανηγυράρχης, ὅς θαλίας/θαλιῶν ἄρχει) Master of the Revels


You see how Mount Soracte stands out white Βλέπεις το βουνό πώς στέκεται άσπρο
with deep snow, and the struggling trees can από το χιόνι τ' αψηλό και πώς τα δάση
no longer sustain the burden, and the rivers απόστασαν και δεν αντέχουν
are frozen with sharp ice. πια το βάρος του, πώς απ' τον πάγο
τον τσουχτερό στάθηκαν τα ποτάμια.

 Dispel the cold by liberally piling logs on Το κρύο διώξε το, Θαλίαρχέ μου,
the fireplace, and draw out more generously, στοιβάζοντας στην πυροστιά σου
o Thaliarchus, four-year-old unmixed wine ξύλα μπόλικα κι από λαγήνι
from the two-handled Sabine jar. Σαβινικό πιο άφθονο τώρα κέρνα
το αγνό τετραχρονίτικο κρασί σου.

 Entrust everything else to the gods; as soon as Στους θεούς άφησε τα άλλα που, όταν
they have stilled the winds battling on the heaving θα καταλαγιάσουν τους ανέμους,
sea, neither the cypress trees nor ο ένας που πολεμάει με τον άλλο
the ancient ash trees are shaken. πάνω στο βράσμα των κυμάτων, τότε μήτε τα κυπαρίσσια, μήτε πια θα δέρνονται κι οι γέρικοι όρνοι.

 Leave off asking what tomorrow will bring, and Αύριο τι θα γίνει μη ρωτιέσαι,
whatever days fortune will give, count them μα όποιαν η Μοίρα θα σου δίνει μέρα
as profit, and while you're young don't scorn βάλ' την στα κέρδη κι όσο θα 'σαι
sweet love affairs and dances, νιος, γλυκιές αγάπες μην αψηφήσεις και χοροστάσια,

 so long as crabbed old age is far from your vigor.  όσο θα στέκουν πέρα
από τα ολανθισμένα σου τα νιάτα τα ιδιότροπα τα γερατειά.
Now let the playing field and the Τώρα και τον κάμπο, τις πλατείες
public squares and soft whisperings at nightfall και τα πνιχτά μουρμουρητά το δείλι
the appointed hour be your pursuits; σε ώρα συμφωνημένην αναζήτα

 now too the sweet laughter of a girl hiding και τώρα , μες από την κόχη
in a secret corner, which gives her away, τη βαθιά, τον πρόσχαρο προδότη
κρυμμένης κοπελιάς ζήτα το γέλιο
and a pledge snatched from her arms κι απ' τα βραχιόνια κάποιο θυμητάρι
or her feebly resisting finger. παρμένο ή απ' το δάχτυλό της
που καμώνεται πως πεισματώνει.

Η αγγλική μετάφραση από εδώ. Η ελληνική από εκεί, τον λατινιστή Κωνσταντίνο Γρόλλιο, που ονομάζει τις μελιές, τα σταχτόδεντρα (ash-trees), όρνους· ή λατινίζει ή έτσι τα λεν στην Κέρκυρα μέσω ιταλικού ornoornello· εξού και Ορνέλα, η Μελιά. (Στα ελληνικά όρνοι ή ορνιοί, εκ του αρσενικός, τα ρσενικά, αγριόσυκα)

Αλκαίου εκ Μυτιλήνης, fr.338

ὔει μὲν ὀ Ζεῦς, ἐκ δ' ὀράνω μέγας Βρέχει ο Δίας και απ' τον ουρανό τρανή
χείμων, πεπάγαισιν δ' ὐδάτων ῤόαι ... κακοκαιρία, πάγωσαν των υδάτων οι ροές
‹       ἔνθεν                 › μέσα μείνε
‹                               ›
κάββαλλε τὸν χείμων', ἐπὶ μὲν τίθεις κατάβαλε το κρύο, βάζοντας
πῦρ ἐν δὲ κέρναις οἶνον ἀφειδέως φωτιά, μίγωντας άφθονο κρασί
μέλιχρον, αὐτὰρ ἀμφὶ κόρσᾳ γλυκό, γλυκό, και στο κεφάλι απαλό
μόλθακον ἀμφι‹       › γνόφαλλον μαλακό μαξιλάρι


Forgive, Alcaeus, if I have borrowed rhyme, Σχώρα με Αλκαίε αν δανείστηκα τον στίχο σου
     A Northern sleighbell fastened to Pegasus, Έλκηθρου καμπάνα βορινή δεμένη στον Πήγασο
     To mark thy music by its tinkle, Να τονίζει τη μουσική σου με τον ήχο της
     Hater of Myrsilus, bard of Lesbos Του τυράννου Μυρσίλου εχθρέ, της Λέσβου λυράρη
(Gildersleeve προλογίζοντάς την αλκαϊκού μέτρου διασκευή του)


Λέει το άρθρο, Όμηρος στον Ψηλορείτη, πως ακολούθησαν μετά τα λατινικά και ελληνικά. Ας εικάσουμε λοιπόν...

Ομόγραφο λογοπαίγνιο, Ίδα Τροίας - Ίδα Κρήτης (Mount Ida)
Ρ 593
καὶ τότ' ἄρα Κρονίδης ἕλετ' αἰγίδα θυσσανόεσσαν μαρμαρέην
Τότε λοιπόν του Κρόνου ο γιος πήρε την κρουσσωτή κι αστραφτερή αιγίδα του,
Ἴδην δὲ κατὰ νεφέεσσι κάλυψεν, ἀστράψας δὲ μάλα μεγάλ' ἔκτυπε, τὴν δὲ τίναξε
με νέφαλα την Ίδα κατασκέπασε, άστραψε χτυποβρόντηξε, κουνώντας την,
νίκην δὲ Τρώεσσι δίδου, ἐφόβησε δ᾽ Ἀχαιούς.
νίκη στους Τρώες έδινε και τρόμαξε τους Έλληνες


...στσι Σύμμαχους τον γκενεράλη ήδινε, τρομάσοντας τον Άξονα...


και στο απαγώι, απαγώγιον/απαγωγείο, κρυψώνας, όπου δε θα 'χε αστικές ανέσεις
τ 335

τὴν δ᾿ ἀπαμειβόμενος προσέφη πολύμητις Ὀδυσσεύς:
κι αποκρινόμενος την είπε ο πολύστροφος Δυσσέας
«ὦ γύναι αἰδοίη Λαερτιάδεω Ὀδυσῆος,
« γυναίκα αξιοσέβαστη του Λάερτου Οδυσσέα
τοι ἐμοὶ χλαῖναι καὶ ῥήγεα σιγαλόεντα
στα αλήθεια εγώ χλαμύδες και κουβέρτες πορφυρές
ἤχθεθ᾿, ὅτε πρῶτον Κρήτης ὄρεα νιφόεντα
σιχάθηκα, απόταν της Κρήτης τα χιονόσκεπα βουνά
νοσφισάμην ἐπὶ νηὸς ἰὼν δολιχηρέτμοιο,
χωρίστηκα σε πλοίο μπαίνοντας μακρόκουπο



...απότ' Ευρώπης χιόνια αποχωρίστηκα,
σε πόλεμο άγριο μπαίνοντας μαυρόδιχτο...


 ταχεία σβέση του μαγειρικού πυρός και εχέμυθη κάλυψη
(Ερωτόκριτος 246-250)

        
          και με νερό τα κάρβουνα γλήγορα να τα σβήσω,
     μην κάμουσιν αναλαμπήν, οπού τη λάμψη δίδει,     
          και φανερώσει το κρουφόν, οπού'ναι στο σκοτίδι·
     κι ό,τι κι α' χώνω στα βαθιά, τόσες φορές και τόσες,
          έμπει σε χίλια στόματα, έμπει σε χίλιες γλώσσες


Κατά την αναχώρηση από τον Ψηλορείτη προς Αίγυπτο
(Πανώρια/Γύπαρης 13-16)


Ίδα μου ευγενικότατη, που 'σαι συνηθισμένη,
από χαιράμενους βοσκούς είσαι κατοικημένη,
σήμερο θα σε στερευτώ, κι εις τόπο θε να πάω,
όπου νερό δε βρίσκεται, ουδέ ψωμί να φάω


(Γαργανουράκης)
Έλα Χριστέ μου πως μ' αρέσουνε του Ψηλορείτη οι στράτες,
απού τσι πορπατούσανε στην κατοχή οι γι' αντάρτες


Στου Ψηλορείτη την κορφή το χιόνι δεν τελειώνει
Ώστε να λιώσει το παλιό καινούριο το πλακώνει.


Ο Δίας ήντονε βοσκός στ' ανωγειανό αόρι
Ήντονε και το σπίτι του μέσα στο Περαχώρι.


Περίληψη


Βλέπεις χιονίζει στον Ψηλορείτη
 τα δέντρα γέρνουν και αγκομαχάν
και μεις κρυμένοι μέσα σε σπήλι
απ' τα φιλιά τα κορμιά μας λυγάν


Όξω βεντέτα, μας κυνηγάνε
για να δικάσουν τους εραστές
οι που κλεφτήκαν, τους ξεγελάσαν
με αποκριάτικες φορεσιές


Αυτα 'χουν όσοι μπαίνουν στα πάθη
δίχως την έγκριση των γονιών
μα στς αποκρές ειδ' άρμα να γράφει
σαν θέλει η νύφη και ο γαμπρός


Πριν κάποια χρόνια στο ίδιο κρύμμα
χώσαν αντάρτες τον Γερμανό
που στο Λι Φέρμορ είπε πως ήπιαν
από την ίδια βρύση νερό


Βλέπεις στο Σώρακτο πως χιονίζει
ειπ' ο Οράτιος στις Ωδές
και εμείς πιασμένοι στου Άρη το δίχτυ
κυνηγημένοι κατακτητές


 Σβήσε το κρύο, φέρε ένα ξύλο,
 ρίχτο στο τζάκι, βάλε φωτιά,
και κράτα θέση για το κορίτσι
με ένα ποτήρι στην αγκαλιά
(A Cretan Place To Hide by Dodoulis)

Τετάρτη 22 Φεβρουαρίου 2012

"Το κύκλωμα" - "Οι τυμβωρύχοι των θεών"

 2005 Ανδρέας Αποστολίδης, Νικόλας Ζηργανός

....ο αρχαιολόγος Γιάννης Σακελλαράκης περιγράφει πως οδηγήθηκε στην ανασκαφή της Ζωμίνθου από έναν αρχαιοκάπηλο ενώ ο συλλέκτης George Ortiz εμφανίζεται να υποδεικνύει την Κρήτη και ιδιαίτερα την περιοχή της Κνωσού ως χώρο προέλευσης αντικειμένων της συλλογής του στη Γενεύη.
Ερευνάται ακόμα η υπόθεση του ιδιωτικού «Μουσείου των Χωρών της Βίβλου», του Elia Borowski στην Ιερουσαλήμ, όπου ανάμεσα στα υπόλοιπα εκθέματά του παρουσιάζεται μια εντυπωσιακή, πλην αμφιλεγόμενη, μινωική συλλογή. Το 2000, στη μεγάλη έκθεση μινωικών αρχαιοτήτων που πραγματοποιήθηκε στο Badisches Landesmuseum της Καρλσρούης υπό την αιγίδα του προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας Κωνσταντίνου Στεφανόπουλου, συμμετείχε το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου. Ταυτόχρονα όμως, για πρώτη φορά, και η συλλογή Borowski της Ιερουσαλήμ, η οποία έτσι θα νομιμοποιούσε την παρουσία των παράνομα αποκτημένων αρχαιοτήτων της.... (περισσότερα)


....σχετικά με τη ληστεία στο μουσείο της Κορίνθου το 1990 από την οικογένεια Καραχάλιου, αν δεν ήταν άμεσα ενδιαφερόμενη η αμερικανική αρχαιολογική σχολή της Κορίνθου, ένα τμήμα των κλοπιμαίων, θα κυκλοφορούσε ακόμα στην αγορά, όπως συμβαίνει με τις υπόλοιπες δεκάδες κλοπές ελληνικών μουσείων....

...απαιτώντας την επιστροφή των Ελγινείων που έφυγαν από την Αθήνα το 1802, μια εποχή που δεν υφίστατο καν ελληνικό κράτος, αίτημα ηθικά δικαιωμένο αλλά αναξιόπιστο όταν το ίδιο δεν μπορεί να υπερασπιστεί και να διεκδικήσει ό,τι του ανήκει σήμερα...

μια αστυνομική ιστορία τέχνης, αρχαιοκαπηλίας και ερευνητικής δημοσιογραφίας.
Πώς επέστρεψε το Χρυσό Μακεδονικό Στεφάνι από την Καλιφόρνια στη Θεσσαλονίκη.
31'...Για μένα το Μουσείο του Γκετί ήταν κλειστό, χρειαζόμουν εσωτερικές πληροφορίες
που δεν μπορούσα να πάρω μέχρι που ένα βράδυ βρήκα στο google ένα άρθρο

Διεκδικούμε διάφορα κομμάτια, είτε με επιστολές είτε με δικαστική συνδρομή είτε μέσω αστυνομικής συνεργασίας. Υπάρχουν, βέβαια, δυο υποθέσεις που αργούν. Στο Μουσείο Carlos της Ατλάντα βρίσκονται ένα άγαλμα ελληνιστικό της Τερψιχόρης κι άλλα δύο ευρήματα για τα οποία υπάρχουν όχι μόνο στοιχεία αλλά και μαρτυρίες κάποιων ότι τα είδαν στην Ελλάδα πριν φυγαδευτούν στο εξωτερικό, υπάρχουν φωτογραφίες των αρχαιοκάπηλων και καταθέσεις, και αντί να ασκηθεί δίωξη σε αυτό το μουσείο και να μας παρακαλούν γονατιστοί να τα γυρίσουν πίσω και να μην πάθουν τίποτα, η υπόθεση αραχνιάζει στα συρτάρια. Δεν καταλαβαίνω πώς είναι δυνατόν να έχουν περάσει τρία χρόνια από τότε που το έβγαλε η «Ελευθεροτυπία» πρωτοσέλιδο κι έγινε η προκαταρκτική εξέταση, να έχει πάει στον εισαγγελέα, και η υπόθεση να μην προχωράει.

Η Ελλάδα, σε σχέση με πριν είκοσι χρόνια, τώρα κάνει άλματα σε αυτό τον τομέα. Βεβαίως, αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό και στην ιταλική εμπειρία. Οι Ιταλοί, που πρόσφατα επανέκτησαν την Αφροδίτη της Μοργκαντίνα και τον Κρατήρα του Ευφρονίου, πραγματικά είναι τοπ στον συγκεκριμένο τομέα. Έχουν μια σταθερή, διαχρονική, εξαιρετικά αποτελεσματική πολιτική στο συγκεκριμένο θέμα. Διαθέτουν μια απίστευτα τεχνολογικά και επιχειρησιακά προηγμένη υπηρεσία για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, που είναι μια υπηρεσία - πρότυπο διεθνώς.

.....κατά τη διαδικασία της παράνομης εκσκαφής που γίνεται και γρήγορα και από ανθρώπους που δεν ξέρουν, καταστρέφεται αυτό που λέμε context: το περιβάλλον, οι πληροφορίες που συνυπάρχουν με το αντικείμενο. Για το Μακεδονικό Χρυσό Στεφάνι του Γκετί που σήμερα βρίσκεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο ελάχιστα πράγματα ξέρουμε. Εάν το βρίσκαμε στον ασύλητο τάφο μαζί με όλα τα άλλα κτερίσματα, τις ταφές, τα κόκαλα, θα γνωρίζαμε ένα σωρό πράγματα που θα πλούτιζαν τη γνώση μας για εκείνη την περίοδο και την κοινωνία που το έφτιαξε. Δεν είναι ένα αντικείμενο τέχνης αποκομμένο από το κοινωνικό περιβάλλον και την ιστορία που το γέννησε.

Υπάρχει όμως κι ένας άλλος παράγοντας, o οικονομικός. Στα Αηδόνια έξω από τη Νεμέα ένα ολόκληρο χωριό έσκαβε επί έξι μήνες. Ο παπάς, ο αστυνόμος, ο δάσκαλος, όλοι μαζί έσκαψαν πάνω από 17 θολωτούς μεγάλους μυκηναϊκούς τάφους: μεγάλα δωμάτια γεμάτα χρυσά και κεραμικά αντικείμενα. Μέσα σε έξι μήνες πούλησαν όλα τα ευρήματα. Πολύ αργότερα η Αρχαιολογική Υπηρεσία έκανε μια σωστή δουλειά, μια κανονική ανασκαφή στα ευρήματα των τάφων, και βρήκε μια γωνίτσα ασύλητη και χάρη σ' αυτήν, πέραν του ότι τεκμηρίωσαν ότι αυτά που βγήκαν στο εξωτερικό προέρχονται από την περιοχή....Αυτός ο μικρός θησαυρός τώρα έχει μια ολόκληρη πτέρυγα στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Νεμέας, το οποίο δέχεται κάθε χρόνο χιλιάδες επισκέπτες. Σκέψου ότι αυτό το χωριό είναι πια ρημαγμένο κι έχει πλέον μόνο δυο γέρους, δεν υπάρχει τίποτα. Αν είχε σήμερα δεκαεφτά ασύλητους μυκηναϊκούς τάφους, θα ήταν ένα από τα μεγαλύτερα ανοιχτά μουσεία στον κόσμο και θα είχε εκατομμύρια επισκέπτες για πάντα. Δηλαδή, αυτοί πούλησαν όλο το μέλλον των παιδιών τους κι όλο το παρελθόν τους για ένα κομμάτι ψωμί.....

.....αυτό που ήταν ηθικά και κοινωνικά παραδεκτό το '70 δεν είναι σήμερα, υπάρχουν άλλα στάνταρ πια. Πάρε για παράδειγμα τα κυκλαδικά εδώλια που είναι μοναδικής αισθητικής. Μέχρι τη δεκαετία του '50 η αντίληψη των αρχαιολόγων ήταν ότι επρόκειτο για πρώιμη βάρβαρη τέχνη - κανείς δεν ενδιαφερόταν. Όταν τη δεκαετία του '50 ξεκίνησε το κίνημα του μοντερνισμού, τα κυκλαδικά απέκτησαν αγορά. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να συληθούν οι Κυκλάδες επί δύο δεκαετίες σε απίστευτο βαθμό. Γιατί ξέρουμε τόσο λίγα για τον πολιτισμό των Κυκλάδων; Όχι μόνο επειδή δεν είχαν γραφή αλλά κυρίως επειδή ελάχιστες ανασκαφές έγιναν νόμιμα.


– Το πιο δυσάρεστο βίωμα της πορείας σας;

– Οταν πήγα για πρώτη φορά στην Κέρο το 1963 και την βρήκα λεηλατημένη από αρχαιοκάπηλους. Ημουν ο πρώτος αρχαιολόγος που πήγε εκεί. Μου προξένησε απίστευτο θυμό, θλίψη και μου δημιούργησε το πείσμα να παλέψω σε όλη μου τη ζωή εναντίον εκείνων που στερούν από την ανθρωπότητα την πιο πολύτιμη γνώση: Οταν αρπάζεις ένα αντικείμενο από τον τόπο που βρέθηκε, κρατά την αισθητική του αξία, αλλά χάνονται όλες οι πληροφορίες που αφορούν την ιστορία, την προέλευση, τη χρήση. Εκτοτε κάναμε πολλές ανασκαφικές προσπάθειες στην Κέρο για να κατανοήσουμε τελικά τι συνέβαινε στο νησί, και όλα τα ειδώλια που βρέθηκαν εκεί ήταν σπασμένα. Σήμερα γνωρίζουμε ότι ένας από τους πρωτεργάτες της λεηλασίας της Κέρου, ήταν ο Νικολά Κουτουλάκης. [..] η αρχαιολογική υπηρεσία δεν θα έπρεπε να είχε δώσει άδεια κατά τη δεκαετία του ’60 στην Ντόλλυ Γουλανδρή να συλλέξει τα κυκλαδικά ειδώλια. H αρχαιοκαπηλία αλλοιώνει την ιστορία Καθημερινή. Colin Renfrew.
.................
- Οι δωρέες είναι ένας τρόπος των αρχαιοκαπήλων για να ξεπλένουν το όνομά τους. Δεν τους βοηθάτε όταν αποδέχεστε τη δωρεά;

- Ρωτήστε άλλους διευθυντές μουσείων, διότι, έτσι όπως τα λέτε, είναι σαν να έχω χάσει τα μέτρα και τα σταθμά.

- Θα αποδεχόσασταν δωρεά Κουτουλάκη;

- Ας μου την κάνει και το συζητάμε. Τώρα λ.χ. ετοιμάζω την έκδοση για τη δωρεά Ζουμπουλάκη. Αν το κράτος τον θεωρούσε αρχαιοκάπηλο, ας τον είχε κλείσει μέσα και ας του είχε κατασχέσει την περιουσία. Εγώ όμως, αφού μας δώρισε πράγματα στο μουσείο, έχω υποχρέωση να τιμήσω τη μνήμη του...Ανακαλύψαμε δηλαδή την πυρίτιδα ξαφνικά; >Ολοι παίρνουν από τους αρχαιοκάπηλους Καθημερινή.Αγγελος Δεληβορριάς.

.....................

– Η Ελλάδα βάλλεται από παντού και η εικόνα της στο εξωτερικό είναι κακή. Μπορεί η πολιτιστική διπλωματία να μας βοηθήσει να την αποκαταστήσουμε;

– Colin Renfrew: Τι δουλειά έχει το αρχαίο σας παρελθόν με υπουργούς που αποδεδειγμένα παραποίησαν στοιχεία για να μπείτε στη Ζώνη του Ευρώ; Αλλο το ένα, άλλο το άλλο. Νομίζω ότι ο τρόπος να αποκαταστήσετε την εικόνα σας είναι να αποδοθεί δικαιοσύνη, να γίνουν έρευνες σε δημόσιο επίπεδο για να βρεθούν οι ένοχοι των σκανδάλων. Ο Πλάτωνας, ο Αριστοτέλης, τα γλυπτά και οι ωραίες εκθέσεις στο εξωτερικό δεν μπορούν να βοηθήσουν.

Τρίτη 21 Φεβρουαρίου 2012

Ίδιο πατριμόνιο...άλλο φιλότιμο - Μουσεία Οπλισμένα και Εξιταλισμένα!

...«Καλύτερα κλειστά μουσεία παρά μουσεία αφύλακτα» ήταν η μόνιμη επωδός αρχαιολόγων και προϊσταμένων μουσείων στην επικοινωνία που είχε μαζί τους «Το Βήμα» μετά την κλοπή....

... δίπλα ακριβώς βρίσκονται τα γραφεία της Εφορείας Αρχαιοτήτων, απέναντι είναι το δημαρχείο της πόλης ενώ το Αστυνομικό Τμήμα απέχει μόλις 100 μέτρα.......

....Τέσσερις φύλακες υπηρετούν στο Μουσείο Ολυμπιακών Αγώνων, δηλαδή η εξής... μία. Και αυτό διότι μία λείπει με την κανονική της άδεια, μία άλλη με αναρρωτική ενώ η τρίτη απλώς καθυστέρησε να φθάσει....

....Ενοπλοι φύλακες όμως δεν υπάρχουν σε κανένα μουσείο του κόσμου, εκτός και αν η χώρα είναι σε εμπόλεμη κατάσταση. «Δεν μπορείς να έχεις ένοπλη προστασία των μουσείων, από τη στιγμή που εξ ορισμού πρόκειται για ιδρύματα που παραπέμπουν στον πολιτισμό και στα ανθρωπιστικά ιδεώδη» λέει η γενική γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού κυρία Λίνα Μενδώνη....

«Τη δεκαετία του '50 σε εποχές μεγάλης φτώχειας οι άνθρωποι ποτέ δεν μπήκαν στα μουσεία για να κλέψουν. Τα σέβονταν. Από τη στιγμή που έχουμε τέτοια φαινόμενα, που έχει λείψει ο σεβασμός, έχουμε κατάλυση των αξιών» λέει η κυρία Μενδώνη

...Συναγερμό δεν διαθέτουν οι προθήκες του μουσείου, υπάρχει όμως για κάθε αίθουσα χωριστά και φυσικά για το κτίριο στο σύνολό του. Υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι θα επιχειρηθεί διάρρηξη τη νύχτα, οπότε ο συναγερμός ειδοποιεί αυτομάτως το Επιχειρησιακό Κέντρο του υπουργείου Πολιτισμού. Σύγχρονα συστήματα φύλαξης ωστόσο, όπως για παράδειγμα οι θερμικές κάμερες, δεν υπάρχουν - σε κανένα ελληνικό μουσείο - ούτε καν όμως οι ειδικές μπάρες που μπορούν να εμποδίσουν την έξοδο....

....το πολυτιμότερο των κλαπέντων, ένα χρυσό δαχτυλίδι-σφραγίδα της Μυκηναϊκής εποχής από την Ανθεια της Μεσσηνίας, το οποίο φέρει παράσταση ταυροκαθαψίων, γεγονός που παραπέμπει στην απαρχή των αθλητικών αγώνων στα Προϊστορικά χρόνια.
Ενα χάλκινο ειδώλιο δρομέα εξάλλου, που επίσης εκλάπη, επρόκειτο να ταξιδέψει στη Γερμανία για τη μεγάλη έκθεση «Ολυμπία: Μύθος και λατρεία», που θα εγκαινιαστεί στο Μουσείο Μάρτιν Γκρόπιους - Μπάου του Βερολίνου τον Αύγουστο....


«Έχουν κλαπεί 65 77 (http://www.tovima.gr/files/1/2012/telikos_katalogos_antikeimenwn_mouseio_olympias.pdf) μικρά χάλκινα αναθήματα του Ιερού, από αυτά που διαθέτει κατά χιλιάδες το Ιερό της Ολυμπίας»...Υπάρχει πλήρες σύστημα ασφαλείας ανανεωμένο από το 2004» είπε η κα Μενδώνη...

...Η κα Χατζή ανέφερε ακόμα πως κάποια εκθέματα έχουν καταστραφεί....

....Δεν είχαν μέσα για να φυλάξουν το μουσείο οι φύλακες. Οι πολιτικοί ήρθαν για να κάνουν το μνημόσυνο του μουσείου, να μας πουν δυο λογάκια, να την πληρώσει κάποιος υπαλληλάκος και να μας παρουσιάσει ο κ. Γερουλάνος μια εικονική παραίτηση....

....Η φύλαξη είναι πλημμελής, δεν είμαστε υπέρμαχοι να αναλάβουν ιδιωτικές εταιρίες φύλαξης, αλλά πρέπει να υπάρξει τρόπος να φυλάσσονται επαρκώς οι θησαυροί μας…»


...Οι αξιωματικοί της ΕΛ.ΑΣ εκτιμούσαν ότι «είναι απίθανη μια νέα κλοπή μουσείου γιατί πλέον τα εκθέματα είναι καταγεγραμμένα σε διαδικτυακούς καταλόγους και είναι αδύνατη η πώλησή τους σε συλλέκτες στο εξωτερικό»...

...Την ίδια στιγμή υψηλόβαθμοι αξιωματικοί της ΕΛ.ΑΣ ερευνούν και άλλες παραμέτρους της υπόθεσης αφού στενός συγγενής στελέχους του Μουσείου της Ολυμπίας φαίνεται ότι είχε κατηγορηθεί, την δεκαετία του '80, για σοβαρή υπόθεση αρχαιοκαπηλίας!...

...Οι αξιωματικοί της ΕΛ.ΑΣ υπενθύμιζαν την περίπτωση της κλοπής περίπου 200 αρχαίων αντικειμένων από το μουσείο της Κορίνθου τον Απρίλιο του 1990. Τότε οι τέσσερις τουλάχιστον εισβολείς είχαν ξυλοκοπήσει άγρια τον φύλακα του Μουσείου και είχαν φορτώσει σε φορτηγό τα αμύθητης αξίας αρχαία αντικείμενα. Η κλοπή αυτή είχε μείνει ανεξιχνίαστη μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1999 οπότε σχεδόν όλα τ' αρχαία αντικείμενα αντικείμενα ανακαλύφθηκαν σε αποθήκη στο Μαϊάμι....


Όλες οι κλοπές στα ελληνικά μουσεία από το 1990 έως σήμερα
...........
Στις 3 Μαΐου 1969 το ιταλικό υπουργείο Παιδείας δημιούργησε τη Μονάδα Προστασίας Κληρονομιάς της Τέχνης (Nucleo Tutela Patrimonio Artistico). Μετονομάστηκε σε Αστυνομική Διεύθυνση για την Διαφύλαξη της Πολιτιστικής Κληρονομιάς (Comando Carabinieri per la Tutela del Patrimonio Culturale) αποτελώντας τμήμα του ιταλικού υπουργείου Πολιτισμού και υπάγεται από το 2006 στο σώμα της Αστυνομίας .
«Ηταν η πρώτη υπηρεσία στον κόσμο με σκοπό την προστασία των μνημείων πολιτισμού και προηγήθηκε κατά έναν χρόνο της Σύμβασης της Unesco του Παρισιού. Σύμφωνα με τους όρους της Σύμβασης των Παρισίων οι χώρες-μέλη των Ηνωμένων Εθνών θα έπρεπε να δημιουργήσουν υπηρεσίες αρμόδιες για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης πολιτιστικών αγαθών.....

.......Μόνο το 2011 το CCTPC επανέκτησε 300 έργα ζωγραφικής και 10.000 αρχαιολογικά αντικείμενα. Την ίδια χρονιά βάσει της Σύμβασης Unesco 1970 η ιταλική υπηρεσία εντόπισε 110 πολιτιστικούς θησαυρούς και τους επέστρεψε στις χώρες από όπου είχαν κλαπεί: Γαλλία, Ισπανία, Βέλγιο, Ρουμανία, Μεξικό και Ισημερινό.
Η επιτυχία του CCTPC στην επιστροφή κλεμμένων θησαυρών από την Ιταλία και το εξωτερικό οφείλεται στη βάση δεδομένων κλεμμένων έργων τέχνης. Το CCTPC διαχειρίζεται την τράπεζα πληροφοριών που θεωρείται η μεγαλύτερη στον κόσμο. Περιλαμβάνει πληροφορίες για κλεμμένα πολιτιστικά αγαθά ξένων χωρών, στις οποίες περιλαμβάνεται και η Ελλάδα.
Στην περίπτωση μάλιστα της πρόσφατης κλοπής από το Μουσείο της Ολυμπίας - επισημαίνει ο ταξίαρχος Pasquale Muggeo - η τράπεζα δεδομένων θα ενημερώσει το περιεχόμενό της με τις εικόνες των κλοπιμαίων, αφού τις παραλάβουμε από τις ελληνικές Αρχές.



(...αρχαιολογικό ελικόπτερο περιπολώντας
ανακάλυψε άγνωστη νεκρόπολη...)

....άμποτες και εμάς....

έλα καραμπινιέρε να φυλάξεις
τη τέχνη σου να μας διδάξεις!

δώσε πακέτο διάσωσης
δώσε τη συμβουλή σου!

...αν θέτε τουρισμού βιτρίνα,
βαστάτε αρχαία καραμπίνα!

Δευτέρα 20 Φεβρουαρίου 2012

...Volavano corpi di arcobaleni ~ Πέτααν σώματ' απ' ουράνια τόξα...

Το τραγούδι που αφιέρωσε στην Ελλάδα o Adriano Celentano, στις 14/2, την πρώτη μέρα του φεστιβάλ του Σαν Ρέμο, αφού πρώτα τα ψαλε σε Μερκοζύ, Εκκλησία, Δικαστές, Διαπλεκόμενους  κτλ. ρεπορτάζ εδώ.  Ο τίτλος του τραγουδιού και του δίσκου που κυκλοφόρησε τον Νοέμβρη, είναι Facciamo finta che sia vero, αλλά διάλεξα την πιο ποιητική, εικονική φράση από τους στίχους.
..............
«La Merkel e Sarkozy impongono al governo greco l’acquisto delle loro armi», 
Η Μέρκελ και ο Σαρκοζύ επιβάλλουν στην ελληνική κυβέρνηση την αγορά των όπλων τους
Se volete gli aiuti e rimanere nell’euro, hanno detto, 
Αν θέλετε τις βοήθειες και να παραμείνετε στο ευρώ, έχουν πει
dovete comprare i nostri carri armati e le nostre belle navi da guerra, 
οφείλετε να αγοράζετε τα καλά μας όπλα και τα ωραία μας πολεμικά πλοία
imponendo così tagli e sacrifici agli straziati cittadini greci.
επιβάλλοντας έτσι περικοπές και θυσίες στους βασανισμένους έλληνες πολίτες
Questo è ciò che diceva il Corriere della Sera di ieri a pagina cinque.
Αυτό είναι που έλεγε η Κοριέρε ντελα Σέρα χθες στη σελίδα πέντε
http://archiviostorico.corriere.it/2012/febbraio/13/
Fregate_sottomarini_caccia_Quelle_pressioni_co_8_120213025.shtml
Ma già l’estate scorsa il Wall Street Journal rivelava che 
Μα ήδη το καλοκαίρι που πέρασε η Γουώλ Στριτ Τζέρναλ αποκάλυπτε πως 
Berlino e Parigi avevano preteso l’acquisto di armamenti 
Βερολίνο και Παρίσι είχαν απαιτήσει την αγορά των οπλικών συστημάτων
come condizione per approvare il piano di salvataggio della Grecia. 
È questa l’Europa che vogliamo, cinica e armata fino ai denti?
είναι αυτή η Ευρώπη που θέλουμε, κυνική και αρματωμένη ως τα δόντια;

Facciamo finta che sia vero quello che vi dico 
Ας προσποιηθούμε πως είναι αλήθεια αυτό που σας λέω
ma è giusto essere per forza governati? 
μα είναι σωστό να είμαστε με βιά κυβερνημένοι;
siamo nelle mani del peggiore stile di vita 
 στα χέρια του χειρότερου τρόπου ζωής
nelle mani di insensati governanti 
στα χέρια αναίσθητων κυβερνώντων
che si danno il turno που εναλλάσονται
mentre navighiamo senza più comando ενώ πλέουμε δίχως πλέον ηγεσία
in preda alla tempesta λεία στην καταιγίδα
quando ero giovane ho visto altri mondi 
όταν ήμουν νέος έβλεπα άλλους κόσμους
un'altra razza di esseri umani
μια άλλη ράτσα ανθρώπινων όντων
volavano corpi di arcobaleni 
πέτααν σώματα απ' ουράνια τόξα
nel cielo, nel cielo στον ουρανό, στον ουρανό
stavamo bene ήμασταν καλά 
Sveglia Ξύπνα
svegliamoci να ξυπνήσουμε
dormienti in stato di sonno perenne 
κοιμώμενοι σε καθεστώς ύπνου παντοτινού
i servi del potere si vendono per quattro soldi 
οι υπηρέτες της εξουσίας ξεπουλιούνται για τρεις και εξήντα (τέσσερα τάληρα/σόλιδους)
pappagalli ammaestrati παπαγάλοι δασκαλεμένοι
che ripetono ossessivamente που επαναλαμβάνουν μανιωδώς
sempre le stesse irresponsabili bugie πάντα τα ίδια ανεύθυνα ψέματα
dobbiamo risvegliare adesso le coscienze πρέπει να αφυπνίσουμε τώρα τις συνειδήσεις
adesso, τώρα
forse è troppo tardi πριν είναι πολύ αργά
come era bella negli anni sessanta πόσο ήταν όμορφη (πόλη) στα εξήντα
Milano sotto una luce dorata το Μιλάνο κάτω από ένα χρυσό φως
volavano corpi di arcobaleni πέτααν σώματα απ' ουράνια τόξα
nel cielo, nel cielo στον ουρανό, στον ουρανό