Mikis Theodorakis Lieder auf Deutsch

(Gewandhaus, Leipzig DDR1982, Mikis Theodorakis)

(Odysseas Elytis, Axion Esti - "Gepriesen sei, να 'ναι ευλογημένο")
(Deutsche Überzetzung : Dirk Mandel)

(Gunther Emerlich) (Ένα το χελιδόνι - στίχοι)

Nur diese, eine Schwalbe! μονάχα τούτο το ένα χελιδόνι!...
der Frühling macht sich rar....η άνοιξη γίνεται ακριβοθώρητη
damit die Sonne heimkehrt για να γυρίσει στην πατρίδα ο ήλιος
bringen wir Opfer dar. προσφέρουμε θυσία.
Tausende Tote braucht es Χιλιάδες νεκρούς θέλει
wenn das Lichtrad ruht αν ο τροχός του φωτός δύσει
Lebende Leiber braucht es ζωντανά σώματα θέλει
wärmend verströmt ihr Blut. ζεστό να ρέει το αίμα τους
Als mein Gott die Erde schuf  Όταν ο Θεός μου τη γη έπλασε

baute er Berge um mich her  έχτισε γύρω μου βουνά
schloß er mich ein im dunklem Meer με έκλεισε στη σκοτεινή θάλασσα
Einst nahmen unsre Weisen den Leib des jungen Mai 
 κάποτε πήραν οι σοφοί μας το σώμα του νέου Μάη
decken ihn auf dem Meergrün daß er begraben sei 
το σκεπάζουν στον πράσινο βυθό θαμένο να 'ναι
 einer der tiefen Brunnen ward ihm zum Verlies ένα απ' τα βαθιά πηγάδια του 'γινε φυλακή
nun riecht der ganze Abyss, frostige Finsternis 
τώρα μυρίζει όλη η άβυσσος και το παγερό σκοτάδι
als mein Gott die Εrde schuf  Όταν ο Θεός μου έπλασε τη γη

sah man hindurch den Fliederwind είδε κανείς μεσ' απ' αυτό τον άνεμο της πασχαλιάς  
als mein Gott die Εrde schuf  Όταν ο Θεός μου έπλασε τη γη
roch er das große Αuferstehen μύρισε τη τρανήν ανάσταση


(μία, δύο κατά λέξη μεταφράσεις και τρίτη ελεύθερη)
και μία ακόμη εκτέλεση από Barbara Kellermann και θυγάτηρ που το λέει μετά και στα ελληνικά

(Της δικαιοσύνης ήλιε νοητέ - στίχοι)

Höre, reine Sonne der Gerechtigkeit ; Άκου ξάστερε ήλιε δίκαιε

gleichfalls du, gepriesner Myrtenzweig: και συ, άγιο μυρτιάς κλαδί

Nie, ihr beiden, bitte nie Ποτέ, και οι δύο, παρακαλώ

bringt mein Land in Vergessenheit τη χώρα μου λησμονήσετε

Unsre hohen Berge hocken adlergleich im Wind 

Τα ψηλάς μας βουνά σκύβουν όπως ο αετός στον άνεμο

dort, wo die Vulkane Früchte glühn. εκεί, όπου τα ηφαίστεια καρπούς πυρώνουν

weißer noch der Häuser weiß λευκότερο ακόμα των σπιτιών το λευκό

durch die Nähe des Meeresblaus. με το γειτόνεμα του γαλάζιου της θάλασσας

Meine bittern Hände wie im kalten Blitz  Τα πικρά μου χέρια όπως στην κρύα αστραπή

zieh' zurück ich hinter diese Zeit τραβώ πίσω από αυτό τον καιρό

Rufe alte Freunde herbei  καλώ παλιούς φίλους εδώ

mit Entsetzen und schwarzem Blut με τρόμο και μαύρο αίμα


(μία και δύο άλλες μεταφράσεις)

To "'Άξιον εστί" στη Λειψία το 1982 μπορείτε να την ακούσετε ολόκληρη από το πρώτο βίντεο. Εκεί και άλλα τραγούδια όπως  ("Mit dem Lüster der Sterne" Με το λύχνο των άστρων, Wo nur wohnt meine Seele? jede blattgleichige Träne - πού κατοικεί τώρα η ψυχή μου; κάθε φυλλόμορφο δάκρυ) ("Purpurn färbte mich das Blut" das die Liebe schenkt Πορφυρό έβαψα το αίμα που η αγάπη δωρίζει ...Entferne Mutter, Rose die nie verwelkt Μακρινή μητέρα, ρόδο που ποτέ δεν μαραίνεται) (Ich öffne den Mund, ich öffne meinen Mund und das Meer frohlockt - Ανοίγω το στόμα μου και αναγαλλιάζει το πέλαγος)

Λοιπόν σε αυτή τη συναυλία, σίγουρα θα 'ταν μέσα και η Αγγέλα. Στα ΝΕΑ της 28/9/2011 είπε «Τότε από την Ανατολική Γερμανία στέλναμε κάρτες με τις οποίες ζητούσαμε την απελευθέρωσή του», λέει η γερμανίδα καγκελάριος. Θυμάται μάλιστα ότι οι κάρτες εκείνες ήταν γραμμένες στα ελληνικά, από τη μητέρα της, που είχε διδαχθεί στο γυμνάσιο Αρχαία Ελληνικά. Οταν ο Μίκης έδωσε όμως την πρώτη συναυλία στη Γερμανία, πήγε στη Δυτική Γερμανία και όχι στην Ανατολική. «Η απογοήτευσή μας ήταν πολύ μεγάλη», θυμάται η Μέρκελ. Τώρα ζει μία ακόμα απογοήτευση με την Ελλάδα: κυρίως μετά την αποχώρηση της τρόικας από την Αθήνα. Αλλά δήλωσε αποφασισμένη να κρατήσει την Ελλάδα στο ευρώ..  Ο Μίκης απάντησε δυό μέρες αργότερα στην Αυγή και δήλωσε «...θυμάμαι ότι το 1967-1968 ήμουν φυλακή στου Αβέρωφ και έλαβα χιλιάδες ζωγραφισμένα λουλούδια από τους μαθητές της Ανατολικής Γερμανίας με τις λέξεις 'Λευτεριά στον Θεοδωράκη'. Όταν όμως αργότερα, στα 1970, από το στρατόπεδο του Ωρωπού κατήγγειλα την ηγεσία του ΚΚΕ ότι διασπά την Αντίσταση, το καθεστώς της Ανατολικής Γερμανίας απαγόρευσε τη μουσική μου και κατέστρεψε τους δίσκους μου. Τελικά στο Ανατολικό Βερολίνο κατόρθωσα να πάω όταν εξομαλύνθηκαν οι σχέσεις μου με το ΚΚΕ (υποψήφιος δήμαρχος Αθήνας το 1978, βουλευτής Επικρατείας 1981-1986).Όμως μετά και πάλι οι σχέσεις μου με την ηγεσία του Κ.Κ. Γερμανίας ψυχράθηκαν επειδή δήλωσα ότι είμαι υπέρ της ενότητας του γερμανικού λαού. Πού να ήξερε τότε η κ. Μέρκελ ότι θα γινόταν κάποτε Καγκελάριος της ενιαίας Γερμανίας... Κανονικά θα έπρεπε να με ευχαριστήσει... ».

Στο youtube υπάρχει ακόμη μία συναυλία του Μίκη στο Ανατολικό Βερολίνο το 1987, στα ελληνικά και στα πλαίσια του Festival des Politischen Liedes, όπου και άνθισε το παρακάτω συγκρότημα Oktoberklub

 (Θα σημάνουν οι καμπάνες - στίχοι)

Mit Flammenblättern Με φλόγας φύλλα

grüßt uns die Sonne jeden Tag. μας χαιρετάει ο ήλιος κάθε μέρα

der Himmel ist unsre Fahne jeden Tag.  ο ουρανός είν' η σημαία μας κάθε μέρα

|:wie viele sind jetzt eingesperrt?, πόσοι είναι τώρα φυλακισμένοι;

wie viele haben sie umgebracht?:|. πόσοι έχουν σκοτωθεί;

|:bald werden wir im Land die σύντομα στην χώρα

Glocken läuten:|. τις καμπάνες θα χτυπάμε

|:Die ganze Erde uns und kein Stück όλη η γη μας ανήκει και κανένα κομάτι

unsren Feinden:|. στους εχθρούς μας

Unsere Toten halten in den Händen Οι νεκροί-μας κρατούν στα χέρια

Tag und Nacht Glockenstränge  μέρα νύχτα τα καμπανόσχοινα

unter dieser Erde fest. κάτω απ' αυτήν τη γη σφιχτά

Sie warten auf die Stunde, περιμένουν την ώρα

sie warten schon, περιμένουν ήδη

einzuläuten Auferstehung für uns. να σημάνουν Ανάσταση για μας

Ganz diese Erde uns όλη αυτή η γη σε μας

und den nie gezählten Toten. και στους νεκρούς που ποτέ δεν μετρήθηκαν

|:|:Keiner kann uns je die Erde nehmen.:|:| Κανείς δεν μπορεί τη γη να μας πάρει

|:Bald werden wir im Land die

Glocken läuten.:|

|:Die ganze Erde uns und kein Stück

unsren Feinden.:|

μία ακόμη μετάφραση (mit tausend blättern winkt die Sonne με χίλια φύλλα γνέφει ο ήλιος) που μπορείτε να την ακούσετε από την Sabine Kühnrich στο youtube.

(Λεβέντης εροβόλαγε - στίχοι)

Er stieg herunter, aus den Bergen kam er Κατέβηκε, από τα βουνά ήρθε

stark und auch scheu, wie junge Adler sind δυνατός και ντροπαλός όπως είν' οι νεαροί αετοί

stolz stehen die Nachbarn an den offnen Fenstern 

περήφανοι στέκουν οι γείτονες στ' ανοιχτά παραθύρια

|:da geht ein Kämpfer, seht nur, seht nur έτσι περπατά ένας μαχητής, κοιτάχτε μόνο, κοιτάχτε μόνο

wohin wird er gehen:| προς τα πού θα πάει

doch da ist einer neben ihm gegangen όμως εκεί ένας δίπλα του πέρασε

Nebel im Blick, die Stiefel klobig schwer ομίχλη στη ματιά, οι μπότες τραχιές, βαριές

und eine Wolke dunkelte die Sonne και ένα σύννεφο σκοτείνιασε τον ήλιο

|:da geht der Tod, seht nur, seht nur εκεί έρχεται ο θάνατος, κοιτάχτε λοιπόν

jedes Wort verstummt:| κάθε λέξη σωπαίνει

Da warn die Fenster, taube, blinde Höhlen και έγιναν τα παραθύρια, κουφές, τυφλές σπηλιές

da war der Stolz in keinem Herzen mehr δεν υπήρχε περηφάνια σε καμιά πια καρδιά

da sind die Nachbarn, leise fortgegangen τότε οι γείτονες ήσυχα έφυγαν

|:da geht der Tod, seht nur, seht nur εκεί έρχεται ο θάνατος, κοιτάχτε βέβαια

blutig seine Spur:| ματώνει το χνάρι του

Wer steigt noch heute in das Reich der Toten? 

ποιός άλλος κατεβαίνει σήμερα στον Άδη;

fragen die Nachbarn, rücken nicht zusammen ρωτούν οι γείτονες, δεν μαζεύονται

flüstern und horchen, wie die Berge schweigen ψιθυρίζουν, κρυφακούν, όπως τα βουνά σιωπούν 

|:da flog ein Adler, seht nur, seht nur τότε πέταξε ένας αετός, κοιτάχτε μόνο 

über unsern Weg:|  πάνω από το δρόμο μας

|:Er stieg herunter....wohin wird er gehen:| 

(εδώ πώς να μεταφραστεί το λεβέντης εροβόλαγε;-)
ας ροβολήσουμε και εμείς κλείνοντας με ελαφρολαϊκά 

(Milva, 1978) (Άρνηση - στίχοι)

Du fragst warum ich so zufrieden Με ρωτάς γιατί τόσο χαρούμενa

mit dir zusammenleben kann με σένα μαζί να ζω μπορώ

Ich mag dich weil du klug und zärtlich bist Μου αρέσεις γιατί είσαι έξυπνος και στοργικός

und doch das ist es nicht allein και αυτό δεν είναι το μόνο

du zeigst mir immer, daß es möglich ist  Μου δείχνεις πάντα ότι είναι δυνατόν

ganz Frau und trotzdem frei zu sein ολότελα γυναίκα μα και ελεύθερη να είμαι

Beichtvater, Lehrer oder kleines Kind Εξομολόγος, δάσκαλος ή μικρό παιδί

das alles kannst du für mich sein όλα αυτά μπορείς για μένα να 'σαι

(Ιch mag dich weil.....ganz Frau und trotzdem frei zu sein)

Wer wird als Frau denn schon geboren κάποιος ήδη γυναίκα μπορεί να γεννιέται

man wird zur Frau doch erst gemacht  γυναίκα όμως πρώτα κανείς γίνεται

(Ιch mag dich weil.....ganz Frau und trotzdem frei zu sein)

(Vicky Leandros) (Καημός - στίχοι)

Ich hab die Liebe gesehen έχω την αγάπη δει

beim ersten Blick in deine Augen. με το πρώτο βλέμμα στα μάτια σου

Auf einmal fing die Welt an sich zu drehen, με μιάς άρχισε ο κόσμος να γυρνά

wir schauten uns nur an, κοιταχτήκαμε μόνο

und das Glück begann. και η ευτυχία ξεκίνησε

Ich hab die Liebe gesehen είδα την αγάπη

beim ersten Blick in deine Augen. με το πρώτο βλέμμα στα μάτια σου

Du nahmst ganz einfach meine Hände, πήρες απλά τα χέρια μου

und ich ließ es geschehen, και το άφησα αυτό να συμβεί

denn es war so schön. γιατί ήταν τόσο ωραίο

So ging ein langer Traum zu Ende, έτσι έφτασε ένα μακρύ όνειρο στο τέλος

der Traum vom Glück zu zweit το όνειρο της ευτυχίας για δύο

wurde Wirklichkeit. έγινε πραγματικότητα

Es war ein Tag so wie alle andern, ήταν μια μέρα όπως όλες τις άλλες

ich ging wie immer allein nach Haus. πήγαινα όπως πάντα μόνη στο σπίτι

Es war ein Zufall, daß wir uns trafen. ήταν μία σύμπτωση που συναντηθήκαμε

nun sieht mein Leben ganz anders aus. τώρα μοιάζει η ζωή μου εντελώς αλλιώτικη

Ich hab die Liebe gesehen...und das Glück begann.

So ging...Wirklichkeit.